Nog de handbibliotheek van het vrije
Vertrekkende van de catalogus van de boeken in de Collegie - Kamer 's Landts van den Vrijen (Brugge, J. van Praet, ca. 1770) heeft A. Dewitte tot nu toe in twee notities (Biekorf, 1985, blz. 127 en 1986, blz. 46) 22 titels van de 41 uit de catalogus van deze handbibliotheek kunnen situeren. Zeventien titels (ca. 40 volumes) zijn nog ter plaatse bewaard. Zeker vijf titels, goed voor zeven volumes, zijn via de ‘Ecole Centrale’ van de Franse tijd in het historisch fonds van de Brugse Stadsbibliotheek terecht gekomen. De ‘Ecole Centrale’ zou echter, blijkens de in 1982 gepubliceerde inventaris zeventien titels, goed voor 59 volumes, krijgen (ed. L. Devliegher, in: Hand. Genootschap Gesch. ‘Société d'Emulation’, CXIX (1982), blz. 77).
Eén van deze titels berust thans in de bibliotheek van het Stadsarchief. Het betreft de bekende driedelige en met verscheidene prenten geïllustreede Chronyke van Vlaenderen, het prestigieuze initiatief van de Brugse drukker Andreas Wydts (†1749), voltooid in 1736, ook aanwezig in de Stadsbibliotheek, nr. 3659 (zie over dit werk, A. Visart de Bocarmé, Recherches sur les imprimeurs brugeois, Brugge, 1928, blz. 56-58).
Deze drie delen van het Stadsarchief (nr. B 135) zijn vooraan steeds voorzien van een met de pen geschreven eigendomsmerk van het Vrije: ‘Maneat in Collegio Franconatensi’. Zowel de catalogus van Van Praet (blz. 7) als die van de ‘Ecole Centrale’ (blz. 77) vermelden het werk.
De 18de-eeuwse handbibliotheek van het Vrije bevatte alleen de toen nog bruikbare standaardwerken. De Ordonnantien polityque ghestatueert ten lande vanden Vrijen, een Brugs drukje van Willem de Neve uit 1628, was blijkens de catalogus van Van Praet niet meer te raadplegen in de bibliotheek. Van dit fraaie in 4o-boekje (zie de beschrijving naar het ex. van de Stadsbibliotheek door A. Schouteet in: Hand. Genootsch. Gesch. ‘Société d'Emulation’, CXXI (1984), blz. 239, nr. 32) zal toch zeker minstens één exemplaar aanwezig zijn geweest in het Landhuis van het Vrije. Het exemplaar van het Stadsarchief (nu bewaard in de reeks 516: Costumen Vrije) heeft nog zijn originele band van perkament over karton, met op de platten het gekleurde wapen van het Vrije.
Een klein aantal boekdelen uit de bibliotheek van het Brugse Vrije is dus terecht gekomen bij de stad Brugge. Een ander deel is ter plaatse gebleven. Kan onderzoek in het Rijksarchief te Brugge hier wellicht nog verdere gegevens verschaffen?
N. Geirnaert
Auteursrechtelijk beschermd