Biekorf. Jaargang 82

[p. 125]

Een vroegere kloosterlinge van het dragen van het ordehabijt vrijgesteld
Gent 1564

Het blijft nog vaak een probleem om tot ernstige informatie te komen betreffende het interne kloosterleven tijdens het Ancien Régime. Alle mogelijke gegevens moeten dus worden opgespoord. Eerst na een lange - en ongetwijfeld lastige - heuristiek zal men daarover een grondiger inzicht kunnen verwerven. Al te zeer kwam men vroeger tot te ophemelende of te negatieve conclusies.

Het hiernavolgende rekwest in de Geheime Raad vanwege Magdalena du Mortier vormt in dit verband een zeer bescheiden maar toch niet geheel onbeduidende bijdrage⁽¹⁾.

In haar aanvraag vermeldt de betrokkene vooreerst dat zij reeds placetbrieven van de vorst heeft verkregen om te moegen ter executiën stellen ende procederen tot interinemente voerden gedelegueerden rechter zekere bulle om geabsolveert te wordene vanden ordene ende habite van Jooris Franckenclooster binnen der stede van Ghent, voermaels bij heur deur vreese, persuasie ende bedwanck in heure kintsche dagen geprofessyt, met clausule onder andere daerinne begrepen dat zij duerende den processe oft interinemente zoude aennemen het habyt vanden voerseyden ordene ende heur daermede houden in eenich clooster.

De betrokkene pretendeert in haar verzoekschrift dat zij ten zeerste begeert de bullen in diligentiën ter executiën te stellen ende tot interinemente van dien te procederen te wijle zij noch in leven es, om huere kinderen, die zij van heuren man in wettigen bedde gewonnen heeft, gerustheyt aen te doene, indyen in huere periculeuse nakende ziecte vanden kinderbedde de Heere anders met haer disponeerde.

Uit de lectuur van het hierbovenvermelde blijkt dus dat Magdalena du Mortier zich vooral heeft ingezet om de bul tot uitvoering te brengen bij haar laatste zwangerschap en dit ook door het aandringen van haar andere kinderen. De ware vraag tot de Geheime Raad komt echter nu: gezien zij reeds zwaar zwanger is vraagt zij van de habijtverplichting ontslagen te worden tot na de geboorte van haar kind. De rekwesttekst luidt als volgt: Nemaer want zij zeer zwaer van kinde ende naer heuren tijt van gheliggen gaet, denwelken zij rekent op kersmisse naestcommende, ende der voer-

(1) Brussel, Algemeen Rijksarchief, Oostenrijkse Geheime Raad, nr. 673, fol. 178.

[p. 126]

seyde clausule van thabijt vander voerseyde ordene aen te doene, ende in een clooster te blijvene t'achtervolgene, in desen hueren staete meer zijn tot schandale ende onstichtinge dan anderssins, zoe veel te meer ingevalle den travail oft arbeyt der zelver duerende desen tijt haer overquaeme, dwelck zij zeer beduchtende es; biddende daeromme om dese ende andere inconveniënten die hier duere zouden moegen gebueren te schuwen, ende aengemerckt oick dat zij sup liante van hueren convente oft anderen, in zulcken staete nyet en zoude worden geadmitteerd daer te zijne ende blijvende om de schandalen die doer uuyt zouden moegen commen...

De situatie werd door de Geheime Raad blijkbaar als ernstig ervaren want er wordt besloten dat zij nyettegenstaende de voerseyde clausule geïnsereert in haer brieven van placet van de aenneminghe vanden habyte ende blijven in een clooster, sal moegen blijven in een eerlicke ende hebbelicke plaetse, met haer weerlicke habyten ende cleederen tot dat zij van heur kinderbedde opgestaen sal wesen, ende binnen middelen tijde te procederen tot interinemente van huere voerseyde brieven van placet.

Deze beslissing is gedateerd te Brussel, 23 november 1564. Het was dus hoog tijd dat deze regeling werd getroffen. De aandachtige lezer zal ook wel opgemerkt hebben dat de lange citaten ook interessant zijn voor de kennis van de psychologische en sociale situatie van de zestiende-eeuwse mens⁽²⁾.

M. BAELDE

(2) Voor een recente algemene synthese, zie C. VANDENBROEKE, Sociale geschiedenis van het Vlaamse volk, Orion-Beveren, 1981.