Biekorf. Jaargang 78

[p. 63]

Vraagwinkel

Aanslag op een hesp

Volgens een Reglement van 1 mei 1737 wordt een hesp gerekend ‘op een achtste van de Beeste ten aensien van de perceptie van de domaniale Rechten’. Stemt dit ‘achtste’ overeen met de handelswaarde van toen en nu?

L.P.

Den Fymeleere

In het oude schuttershof van Sint-Joris in Gent (gelegen in de Hoogpoort), waren er in 1600 twee ‘corte doelen’ met elk zijn doelhuis. Een ervan, ook vermeld als ‘den auden doel’, droeg de naam den Fymeleere. Een oude plaatsnaam? of een benaming uit de groepstaal van de schutters? met welke betekenis?

H.M

Appelmarkten

Duinkerke had in zijn oude toponimie een Appelmarkt verbonden aan een straat. Ook Diksmuide en Veurne hebben (hadden) een Appelmarkt. Waar elders in Vlaanderen komt die marktnaam als plaatsnaam voor?

C.D

Zichteinder van Brugge

Een almanak voor het jaar 1669 opgesteld door ene Julius de Beaupré en gedrukt te Antwerpen, zegt in zijn titel dat hij is ‘ghemaeckt ende gecalculeert naer de nieuwe Styl op den Sicht-eynder van Brugghe’. Andere Vlaamse almanakken berekenen op andere lokale meridianen Kunnen die ‘calculaties’ ernstig worden opgenomen?

D.B

Huis als landmerk

Het huis ‘den Franschen Schilt’ in Nieuwpoort had in 1589 een ‘torre’ die hoog genoeg was om als ‘signaal in zee’ te dienen. Komt die toren als landmerk op zeekaarten voor?

J.V.D

Kutsers - Koordekopers

De kopers die oudtijds te lande het linnen bij de thuiswevers gingen ophalen waren kutsers in de volksmond, in het Kortrijkse hieten ze veelal koordekopers? Is deze laatste benaming heden nog bekend? Was er enig onderscheid tussen de kutser en de koordekoper?

R.H

't Passage ten Hille

Welke betekenis heeft passage, passaige in verband met het voormalige zeer bekende Den Hille, op de Brugse (of Kortrijkse) baan te Zwevezele? De oudste teksten uit 1520 spreken van ‘tpassaige datmen noemt t'hille, tpaissaige genaemt ten hille’. Een feodale benaming in verband met tolrecht?

L.W.

[p. 64]

Sint Niklaas, patroon van de jaarmarkt

De jaarmarkt van Mesen was, zoals bekend, een van de oudste in Vlaanderen. De parochiekerk in de abdij van Mesen was toegewijd aan Sint Niklaas (van Bari). Heeft dit patroonschap enig verband met die lokale jaarmarkt? Sint Niklaas was patroon van de kooplieden...

P.D.M.

Belges de Bruges 1793

In het ‘Registre aux ordres’ van generaal Dumouriez staat, bladzijde 45 (Rijsel, Archives du Nord L 2067), onder datum 10 maart 1793, het volgende: ‘Etat des bataillons qui doivent remplacer la division de droite dans leurs cantonnement pour le blocus de Berg-op-Zoom: Hussards de l'Egalité, 70 hommes. Belges de Bruges, 200 hommes’. - Een Brugs bataljon onder Dumouriez? Is daarover iets meer bekend in de geschiedenis van de ‘Légion Belgique’ onder die Franse generaal?

E.N

Geen Nutsafdeling in Kortrijk

De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen propageerde na 1815 zeer actief in Westvlaanderen, en met goed gevolg. Diksmuide, Oostende, Nieuwpoort, Ieper, Brugge kregen in de jaren 1819-1824 hun culturele afdeling, ook het district Tielt had er een. Kortrijk maakt uitzondering en heeft het onder koning Willem zonder Nut gedaan. Vanwaar die apartheid van de Leiestad?

H.V

Gloriëtte

Ik vind een gloriette vermeld onder aantekeningen (handschrift) op de blanco-bladen van een Gentse almanak van 1750. Wanneer is Gloriette (met bet. tuinhuisje) in onze taal doorgedrongen?

H.M.

Blauwe zak

Een blauwe hasack is, in de jaren 1500, een met valsheid opgevulde reiszak: zo vind ik bij Stallaert, Glossarium I 255. Blauw heeft alsdan, in vele toepassingen, de bet. vals, bedrieglijk. Het bedrog van de zak schijnt echter, in sommige gevallen, een ruimere betekenis te hebben, nl. een zak met een gat, een zak die bedriegt omdat hij niet te vullen is. Is die betekenis nog heden ergens bekend?

E.N.

Pimperneel

Waar is pimperneel nog bekend als naam van een soort rivierpaling?

G.S.

Pasdix

Verscheidene plakkaten verbieden in de jaren 1700-1750 een teerlingspel genaamd pasdix. Staat de aard of manier van dit spel ergens beschreven?

D.W.