Biekorf. Jaargang 67

[p. 370]

De hondekoten van de opperjager te Eeklo
Vergroting in 1518

In de stadsrekeningen van Eeklo vinden we geregeld posten betreffende reparaties aan de hondekoten van de opperjager van Vlaanderen. De stad was verplicht die hondekoten te onderhouden en ter beschikking te stellen van de opperjager. Vanwaar die verplichting komt is niet met zekerheid te achterhalen. De opperjager bezat ook nog andere rechten te Eeklo. Zo waren de pachters van het Aalstgoed en het Groot Goed te Eeklo hem een jaarlijkse rente van 12 gr. verschuldigd. Die twee hoeven zijn ontstaan in het grafelijk bos Aalschoot, dat eertijds jachtgebied van de graven van Vlaanderen was. In 1140 verbleef graaf Diederik van den Elzas te Aalschoot om er te jagen⁽¹⁾. In 1309 geeft de ‘Dame de Gavere’ haar recht van het ‘Ridegeld’ op een woestine te Oost-Eeklo en op 20 bunder woestine te Aalschoot aan het klooster van Oost-Eeklo⁽²⁾. De stad Eeklo is ontstaan op de rand van dit bos zodat we mogen veronderstellen dat het recht op de hondekoten in verband moet gebracht worden met het jachtrecht dat de graaf van Vlaanderen op Eeklo en omgeving bezat.

Die verplichting tot het onderhoud van de hondekoten betekende jaarlijks een grote kost zodat de stad poogde zich van die hinderlijke kostgangers vanaf te maken. In 1485 waren de baljuw, burgemeester en schepenen ‘vergadert bij mijnhere jonckere Melchior van Waesmunstre upperjaghere van Vlaenderen in dien tijt om met hem sprekende ende hem te weder legghene dat hij gheen broot en dede halen noch honden legghen binder stede van Eecloo’⁽³⁾. Om hun argumenten wat kracht bij te zetten schonken ze de opperjager 50 pond par. ‘mijds dat hij ons belooft heeft gheen honden te legghene binder cuere van Eecloo noch broot te halene noch te doen halene binder stede’⁽⁴⁾. Naast de kosten van onderhoud en eten, betaalde de stad nog een vergoeding aan de ‘hondeknecht’, die voor de honden moest zorgen.

De hondekoten waren op de hoek van het Hondekotstraatje en het Vlamingstraatje gelegen. De naam Hondekotstraat bestaat nu te Eeklo niet meer. Waarschijnlijk vonden de Eeklonaars de naam niet deftig genoeg, want de straat werd herdoopt in Collegiestraat, wat alleszins veel voornamer klinkt.

(1) ‘Actum est hoc Verbi Incarnati MCXL in Alscot, loco silvestri, ubi tune temporis comes Theodoricus cum suis venatione intendens morabatur’. Ch. Piot, Cartulaire de l'abbaye d'Eename, p. 34-35 (Brugge 1881).

(2) Rijksarchief Gent, Abdij Oost-Eeklo, nr 1, Fundatieboek f^o 15 r^o.

(3) Stadsarchief Eeklo, nr 556, rekening over 1485-86, p. 23.

(4) Ibidem, p. 23.

[p. 371]

In 1518 zijn de Eeklonaars minder gelukkig dan dertig jaar te voren, want de hondekoten moeten vergroot worden! Van die vergroting is een uitvoerige rekening bewaard gebleven⁽⁵⁾, zodat we een goed beeld krijgen van de bouwwijze van die hondekoten. Die uitbreiding gebeurde op verzoek van de heer van Ravestein, Filips van Kleef, de toenmalige opperjager. Die kwam geregeld de werken bekijken, zoals blijkt uit de rekeningen van de kannen wijn die hem ‘ghepresenteert’ worden.

De stad koopt vooreerst 27 roeden grond aan, waarvoor ze 60 lb. 13 sc. p. betaalt. Dit is dus meer dan 2 lb. p. per roede. Volgens het landboek van 1638 bedroeg de totale oppervlakte van de hondekoten 58 roeden. In 1518 werd dus de oppervlakte bijna verdubbeld door de aankoop van die 27 roeden. Men koopt 1500 stenen, die door de metser Jan Stichelboudt en zijn diender in zes dagen verwerkt werden. Ze metsen enkel een laag muurtje, waarop dan tralies zullen geplaatst worden. Voor het maken van de tralies worden veertien eiken bomen en één es te Adegem gekocht voor een prijs van 25 lb. 7 sc. p. Verder nog vier eiken ‘bullen’ die samen meer dan 10 lb. p. kosten. Geeraert Moorthamere, timmerman, werkt gedurende 48 dagen om het getralied houtwerk te maken. Hij krijgt daarvoor 22 lb. 16 sc. p. Jan Cochuyt levent 1400 ‘solderijsere ende 400 luucijsere’ om de tralies vast te maken en te verankeren in de muur. De hondekoten worden afgedekt met een strooiendak. Voor het vervaardigen van de tafels, waarop de honden liggen, koopt de stad 220 voet planken. Tenslotte noteert men nog een uitgave van 3 lb. 12 sc. p. voor het maken van een paardestal in de hondekoten.

In bijlage geven we de voornaamste posten van die vergrotingswerken.

L. STOCKMAN

(5) Algemeen rijksarchief te Brussel, Rekenkamer nr 34444 f^o 12 v^o tot fo 14 ro en nr 34445 fo 15 ro tot f^o 16 r^o. - Tekst in Bijlage.

Bijlage
Uitgaafposten uit de rekening van 1518

‘Item Jan Stichelboudt metsenare voor zes daghen dat hij met zijnen knechte ghewrocht heeft ande hondecooten te 12 sc. p. sdaechs, comt 3 lb. 12 sc. p.

Item Pieter Kervijn van 1500 steenen daer in gheoorboirt te 4 lb. 4 sc. p. de duust, comt 6 lb. 6 sc. p.

Item den selven Stichelboud voor eenen dach dat hij besich gheweest heeft in tlegghen van den vloere in de voorn, honde cooten 12 sc. p.

[p. 372]

Item betaelt Jan Lambrecht voor 14 eecken boomen ende eenen hessche jeghens hem ghecocht omme danof te makene de glenden die van noode waren nieuwe ghemaect te zijne ande voorn, hondecooten, metten lijfcope daerup ghestelt 25 lb. 7 c. p.

Item betaelt Boudin Van der Brugghen voor noch drie heecken bullen jeghens hem ghecocht ter cause voorscreven 7 lb. 16 sc. p.

Item Pauwels Blondeel van eene eecken bul jeghens hem ghecocht 3 lb. 12 sc. p.

Item Aerd Aerdssen ende Christoffels Van de Velde zaghers van voors. houte ghezaecht thebbene bedraghende 7650 voeten te 8 sc. p. thondert, comt 30 lb. 12 sc. p.

Item Gheeraert Moorthamere temmerman die ghewrocht heeft makende de selve glenden den termijn van twee ende twintich daghen te 12 sc. p. sdaechs, comt 13 lb. 4 sc. p.

Item den zuene van den selven Gheeraerd over vierentwintich daghen bij hem daer in ghewrocht te 8 sc. p. sdaechs comt 9 lb. 12 sc. p.

Item betaelt Jan Cochuyt voor 1400 solderijsere ende 300 luucijsere verbesicht an tglendt inde hondecooten, tsolderijsere te 2 sc. p. thondert ende tluucijsere te 20 d.p. thondert, comt 33 sc. p.

Item van 250 bonden gleys binder tijdt van dese rekeninghe gheoorboirt ende verdect up de voors. hondecooten te 32 sc. p. thondert, comt 4 lb. p.

Item voor 220 voeten barts met diversche reghels ende rebben omme de tafels mede te makene daer de honden up ligghen inde voorn, hondecooten 3 lb. 17 sc. p.’

N.B. - glend = getralied houtwerk - bul = boom, omgehouwen en gereed om tot planken gezaagd te worden (Suppl. MnLW en De Bo's Idioticon) - bart = plank.