Biekorf. Jaargang 67

[p. 270]

Remedies tegen oogziekten
1570

Een gemengd frans en vlaams recepten- en remedieboek uit 1570 (handschrift klein-quarto), dat in 1800 toebehoorde aan de Brugse patriciër Joseph van Huerne, bevat o.m. het volgende recept.

Recepte jeghens alle evelen vande ooghe ende het witte ende het brune ende alle blentheden te ghenesene ende es gheprouft an een mensche die ix. jaeren blent was ende wiert zienende binnen xl. daghen.

Neempt tsop van heppe ofte ifvraumarke, rute, vincle, bevernelve, bethoinie, agrimonie, bivoet, ganofilaet, saille, hertvelde, amandelen, pimpernelle, sautorie, ende vrivet elcx alleene ende dan te gadere met orine van een vroom cnapelick kint ende vij. coorens pepers, twee lepels vol zeems ende laetet staen claeren ende dat claer doetme inde ooghen smorgens ende snavens.

Item jeghens die slach in die ooghen neempt bladeren van agremonie ende twitte van een eij tsamen ghestampt ende al warme op die ooghen gheleyt een plaestre.

Jeghens bloedeghe ooghen die recht root zijn.

Neempt ij. dooren van eyeren, mente ende ifvraumarke ende stampet tsamen ende maect daeraf een zalve ende zalft daer-mede de ooghen alsmen gaet slaepen.

Botanische namen.

Agrimonie: leverkruid (Agrimonia eupatoria L.), wvl. avermoenie, avermonig.

Bethoinie: betonie, koortskruid (Betonica officinalis L.).

Bevernelve: bevernel; mnl. ook bevenelle (Pimpinella magna L. of Pimpinella saxifraga L.).

Bivoet: gemene bijvoet (Artemisia vulgaris L.); wvl. St.-Jansgordel, zoete alsem.

Ganofilaet: voor gariofilate, glorifilaet, d.i. kruidnagel.

Hertvelde, mnl. ook ertvelt: klimopbladeren, wvl. iefteblaren (Hedera helix L.).

Itvraumarke: eppe, juffrouwmerk (Apium graveolens L.), wvl, knolselderij, raapselderij; mnl. ook joffrouwe.

Mente: een van de soorten munt (pepermunt?).

Pimpernelle: kleine pimpernel (Poterium sanguisorba L.).

Rute: wijnruit (Ruta graveolens L.).

Saille: salie (Salvia officinalis L.).

Sautorie: bonenkruid (Satureja hortensis L.).

Vincle: venkel (Foeniculum officinale).