|
| |
| |
| |
Standvastige soldaat en deserteur in het marktlied
1821
Het volgende ‘Gezang’ op een ‘Nieuwe Stemme’ is een soort adieulied van de jonge rekruut Victor aan zyn geliefde Sophie. Het scheiden is hard, doch de jonge soldaat wil trots alles zijn plicht doen en Vorst en Vaderland dienen, daarin gesteund door zijn verloofde. Iets van de geest van 't Nut van 't Algemeen is in dit lied aanwezig. Is het geïnspireerd door de Volks-liedgens (1788-1807) van Jan van Nieuwenhuyzen c.s.?
De tekst komt voor in ‘Nieuwen Almanak voor 't Jaer ons Heere J.C. 1821 gecalculeerd op den Meridiaen van Gend, door Meester Daniel Montanus. Te Gend, by L. van Paemel, Boekdrukker op den Brabanddam’.
| |
Gezang van Victor en Sophie
1. Vriendin', ik ben in 't lot gevallen,
'k moet optrekken, 'k heb nomber dry,
ik moet over vesten en wallen,
aenhoord 't leste verzoek van my:
wilt uwen Victor getrouw blyven,
want ik zal alle maenden schryven
aen myn beminde Sophia bis
ö Sophia, ö Sophia a a a ö Sophia bis.
2. Victor, bezitter van myn herte,
wat zegt gy, zyt gy reeds soldaet,
moet gy vertrekken, Godt! wat smerte,
is'er thans hulpe, troost, nog baet?
moet gy u gaen van die begeven
die zoo zeer wenscht met u te leven,
in druk blyft uwe Sophia, bis
uw Sophia, uw Sophia a a a, uw Sophia bis.
3. Sophie, vriendinne weêrd geprezen,
maekt myn vertrek toch niet zoo zwaer,
soldaet zyn kan m' een schoóle wezen,
ik ben nog maer ruym achttien jaer,
ik zal de fransche taele leeren,
en wanneer ik zal wederkeeren,
sult gy worden myn liev' ega, bis
| |
| |
4. Victor, hoe kan ik my bedaeren,
ik die u zoo vurig bemin';
zegd, kan ik die oorlogs gevaeren
geheel verbannen uyt myn zin?
ach! het schieten, kappen en kerven,
dat doet zoo veéle jongheyd sterven;
de redens zyn gegrond, ó ja!bis
5. Vriendin', weerhoud toch uwe traenen,
moet ik sneuvelen in den stryd,
denkt hoe veel vrienden, parochiaenen,
sterven hier ook in hun jongheyd;
Godt weét waer toe ik ben geboóren;
maer u die had' ik uytverkoren
voor myn geliefde vrouw, ö ja! bis
6. Wel aen, Victor, moet gy marcheéren,
aenveerd op d'eeuw'ge trouw myn hand,
nog wilt, bid' ik, niet deserteéren,
stryd voor den Vorst en 't vaderland;
en als gy hebt voldaen de jaeren,
ontsnapt gy d'oorlogsche gevaeren,
dan vlugt gy in de armen, jabis
van Sophia, van Sophia a a a, van Sophia.
Niet zo wijs als de wijze Victor was een andere (naamloze) soldaat van koning Willem die, uit passie voor een meisje, gedeserteerd is en nu, in dezelfde ‘Nieuwen Almanak’ van 1821, de marteling bezingt van zijn achtjarige dwangarbeid. Mijn geval is een ‘spiegel voor de jongheyd’, zo besluit onze deserteur, rouwmoedig en moraliserend. Hij zingt zijn lied op de ‘Stemme: Als ik bepeys myn jong maegdelyk leven’.
| |
Liedeken van eenen deserteur
1. Wilt gy myn klagten eens aenhooren,
hoe ik gekomen ben in het verdriet:
een schoon vriendin kwam myn hert doorbooren,
maer zy en agte myn liefde niet;
zy was g'heel stuer ende obstinaet,
om dat ik was een jongen soldaet.
| |
| |
2. Ik deserteerde om haer te behaegen,
ik zal onthouden wat ik heb' gedaen;
naer het verloop van eenige dagen,
luysterd hoe dat met my is vergaen:
ik wierd gepakt tot myn leed en spyt,
en 'k wierd zoo naer een droef kot geleyd.
3. Myn vonnis wierd my daer voorgelezen:
ö droevig lot! wat ik hier verstaen,
dat ik acht jaer slaef moest wezen,
al voor de faut die ik heb' gedaen;
ik dacht: ach Hemel! rukt my in het graf,
want zoo een leven is my veél te straf.
4. Hoe ben ik hier vol druk en ellenden,
aenhoort myn klaegen en bitter geschrey,
waer ik my keer', of waer ik my wenden,
den swaeren last is altyd by my;
ach! was den tyd, eylaes! maer vervult,
dat ik nu lyd' is myn eygen schuld.
5. Myn handen en beenen zyn heel doorsneden
van myn ketens gelyk g'aen my ziet,
op eene houte plank daer rusten myne leden,
't is al miserie en groot verdriet;
hebt doch meedoogen met myn slaeverny;
ach! kwam de tyd dat ik was los en vry.
6. Ik word' gestouwt net als de beesten,
noyt hebbe ik geen uer van pleyzier,
sleuren en sleépen g'heel dagen om 't meesten,
misdoe ik iet, ik ben in dangier;
spréék' ik een woórd dat aen hun mishaegt,
ik arm slaef, ik word' aengeklaegt.
7. Waer zijn nu alle myn beste vrienden,
luysterd eens wat dat ik u zeg',
in mynen nood zijn' er geen te vinden,
ider die loopt van my hier weg;
de menschen spreéken zoo zy zyn gezind,
geen schoonder zaek als die 't ondervind.
8. Had' ik nog liever soldaet gebleven,
als hier te zyn in slaeven-dwang,
al moet ik wagen myn lyf en leven,
acht jaeren slaef, het is bitter lang;
spiegelt u, jongheyd, die my hier aenziet:
Het is myn schuld dat ik ben in het verdriet.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd