Waterhoentje

Volgens een oude overlevering is het waterhoentje, in de kerkelijke wet, gerekend bij de vissen: waterhoentjes mag men eten op visdagen. Het betreft hier het bekende zwemvogeltje dat gaarne op onze vijvers huist; fra. poule d'eau; Gallinula chloropus (Dunajewski). De theorie waterhoentje is vis was, canoniek, algemeen aanvaard nog in de jaren 1920. Meer dan theorie was dat niet, waterhoentjes komen niet veel op de markt. En ik denk dat die overlevering tegenwoordig in Vlaanderen zo goed als vergeten is?

Het waterhoentje-vis was interessant als laatste mohikaantje van zijn soort. Tot in de late middeleeuwen immers werden veel zwemvogels als vis beschouwd en dan ook gedurende de vasten op de tafel (van de heren) gebracht. De wetenschappelijke verkenning van de dierenwereld heeft dan de rangen van die pseudo-vissen fel gedund. Er bleven er echter in de tijd van Lodewijk XIV nog genoeg over om doctorale polemieken te voeden.

Dat vogel en vis in oude interpretaties van de vastenwet als één groep werden beschouwd, was een gevolgtrekking uit het scheppingsverhaal, dat vliegende en zwemmende dieren op de vijfde dag laat geschapen worden, terwijl de aardgebonden gaande en kruipende wezens - met inbegrip van de mens - tot de schepselen van de zesde dag behoren.

c.b.