Biekorf. Jaargang 60

[p. 153]

Blinkdozen en andere soldatennamen
(Vraagwinkel, hiervoor blz. 128)

Blinkdozen: zo was inderdaad, en nog in 't begin van de eerste wereldoorlog, de bijnaam van de jagers te voet of groene jagers, die te Doornik gekazerneerd waren. Ze werden aldus genoemd omdat de groene kleur van hun uniform hel afstak tegen de donkerder kleuren van die der andere korpsen. Ze verloren dan ook hun naam toen het Belgisch leger - ten minste de regimenten die aan het front stonden - de khakidracht van de Engelsen overnam. Meteen was het verschil in kleur tussen de regimenten verdwenen. Ik heb nooit een piot ‘blinkdoos’ horen noemen.

Blinkduze was te Gent de bijnaam van de ‘groene jagers’ (ook de chaskes [= chasseurs-éclaireurs] genoemd), een speciaal korps van de voormalige burgerwacht, bestaande uit leden van de gegoede burgerij, die natuurlijk altijd fijn en netjes uitgedost waren.

F.V. Es

Vóór 1914 waren het de groene jagers en de karabiniers die deze naam droegen. Waarom droegen zij die naam, en niet de piotten?

De zwartlederen riemen van jagers en karabiniers moesten geblonken worden met was, met blink. Die soldaten kregen daarvoor dozen met blink, vandaar blinkdozen.

De riemen van de piotten waren uit wit leder en moesten gepoetst worden met een soort wit poeder. Zij hadden met blink en blinkdoos niets te doen. Doch enkele jaren vóór 1914, alleszins reeds in 1908, waren de riemen van de piotten uit zwart leder, en dan kregen die mannen ook was of blinkdozen.

Deze inlichtingen heb ik vernomen uit de mond van een oud sergeant-majoor van het 3^e linieregiment, die te Ieper woont en nu 80 jaar oud is. Ik zelf heb hier de piotten gezien vroeger met witte riemen, later met zwarte, en ik ben 71.

Om kort te zijn, blinkdozen waren vroeger uitsluitend jagers te voet en karabiniers, en later werden de piotten misschien (althans volgens mijn zegsman?) ook zo betiteld. Maar in elk geval heb ik nooit horen spreken van blinkdozen voor piotten, hier te Ieper.

Nog een opmerking. De politiemuts van piotten en jagers zag er uit als volgt. De piotten droegen een soort rond hoofddeksel, lijk de hulle van een doos, rood en donkerblauw. De jagers droegen een rond hoofddeksel met onderaan een gele strook; de bovenzijde was een soort afgeknot kegeltje uit groene stof. Op hun beste droegen piotten en jagers geen kepi doch een sjako.

M. Cocle

Met ‘blinkdozen’ bedoelde men heel zeker de piotten niet, tenzij af en toe het paardevolk (kavalerie en artillerie): deze mannen bestempelden af en toe alle voetgangers met die spotnaam.

[p. 154]

De naam piot was op zijn eigen reeds een spotnaam voor de linietroepen, en dat voelden ze zelf aan. Ten bewijze Sareltje Sackenpré (die zou nu boven de honderd jaar zijn, moest hij nog leven): hij was oudgediende van het 8^e linie, en om hem te plagen vroegen we hem: ‘Maar Sarei, bij 't hoeveelste piotten was je gij soldaat’ En altijd was 't antwoord: ‘ha moa manniges, 'k was ik bij de linietroepen’.

Mijn vader was militiesoldaat bij de karabiniers te Brussel, 64 jaar geleden, en als hij van die tijd vertelde en de karabiniers bedoelde was het altijd over de ‘blinkdozen’.

Gedurende zijn term in Duitsland in 1953 bij de karabinierswielrijders hoorde mijn zoon Herman nog af en toe de naam ‘blinkdozen’, bestemd voor de jagers te voet en de karabiniers.

Uit dit alles schijnt men te mogen afleiden dat de naam ‘blinkdozen’ werd gedeeld door jagers en karabiniers. Overigens hadden - en hebben - beide wapens nog een groen schild op hun boord. Het zonderlinge nu is dat de karabiniers - en niet de jagers! - nog een hoorn hadden op hun boord en hun knopen. Hoewel hoorn veeleer doet denken aan jager.

Toen ik, in de jaren 1926-27, bij het 3^e jagers te voet was te Doornik en in Elsenborn op kamp was, samen met andere wapens, o.m. met de karabiniers, meen ik een zekere naijver te hebben bespeurd bij zekere gegradeerden, kwestie van die hoorn: als zouden de karabiniers de hoorn van de jagers hebben afgenomen! In welke omstandigheden dit zou geschied zijn, is een vraagteken. Is dit een legende, of wat?

Stavele. A. Bonnez

Het staat buiten kijf dat de blinkdozen de groene jagers te voet en te paard waren die inderdaad te Doornik gelegerd lagen. Zelfs vóór 't jaar '14 werden de blinkdozen reeds verward met de krapatten ofte karapatten, die de karabiniers waren.

De piotten werden anders genaamd, de zandstuivers. De grenadiers dat waren de platvoeten en de transporttroepen werden eenvoudigweg de strontboeren genaamd; dit zijn althans de waarachtige bijnamen van de soldaten zoals ze bij 't volk in de Leiestreek waren bekend.

Bij mijn wete hadden de lansiers geen bijnaam: om hun statige kledij met witte koorden dwongen zij eerbied af, ten bewijze waarvan ik een gesprek kan mededelen tussen twee meisjes op de Vismarkt te Brugge, waar vóór '14 een orgel in een danszaal speelde. Het een meisjong zei tot het ander: ‘Anna hoekdt een beetje mijn kloefen vaste da 'k een keer danse met diene' schoonen lansier!’

Hadden de kanonniers een bijnaam? Ik geloof dat z'er een hadden die zinspeelde op hun vier jaren dienst, maar 'k ben hun naam bijster geworden.

G.P. Baert