Biekorf. Jaargang 59

[p. 188]

Brugse ‘appeltjes van Oranje’ ten tijde van de Bourgondiërs

Oranje- en granaatappels blijken al vóór 1377 bekend geweest te zijn ten onzent, ten minste als nieuwsoortig en zeldzaam luxeartikel. Rond die tijd zien we immers hoe verschillende hoge heren ‘poma de arangian’ (darangia, daraignia) als prinselijk geschenk laten bezorgen bij Hertogin Johanna van Brabant; in februari 1377 is het Lodewijk van Namen, in juni 1378 Lodewijk van Male, in juni 1379 een heerschap uit ‘Valenchinne’, in november 1384 en mei 1386 de Vrouwe van Gistel.⁽¹⁾

Niet alleen als lekkernij echter werden de appeltjes van oranje hooggeschat, maar ook als geneesmiddel.

Op 10 mei 1421 krijgt Filips de Goede in Arras bericht dat Karel VI van Frankrijk ziek is:... ‘il est aucunement esmeu de chaleur’...⁽²⁾ De ‘phisiciens’ van de koning raden hem ten zeerste aan, oranje- en granaatappels te eten om er boven op te komen - maar die zijn, zo luidt het bericht, te Parijs helaas onvindbaar.

Dadelijk beveelt de Hertog aan Berthelmi de Vooght, zijn waterbaljuw te Sluis, en Daniël le Huusman, zijn schout te Brugge, er zoveel mogelijk op te kopen:... ‘enjoingnons que vous cueilliez (sic), levez et achetez jusques à II^c ou III^c pommes dorenges et XL ou L ou ce que pourrez trouver de bonnes grenades’, en ze wel ingepakt (bien enfardeléz) tot Arras te laten brengen, vanwaar hij ze dan verder naar Parijs zal doen sturen.

We kunnen ons ook een vaag gedacht vormen van de waarde dezer blijkbaar langs de zee ingevoerde zuidervruchten - kwamen ze uit Spanje? uit Italië?⁽³⁾ - aan de hand van de te Brugge gedateerde ‘ordonnance de décharge’ van 19 juli 1421, waarin staat dat de schout:... ‘XIIII livres X sous parisis monnaie de notre pais de Flandres’... betaald heeft voor 5 ‘quarterons’ (120) de pommes dorenge et trente pommes de garnate’ en hun vervoer tot Arras.⁽⁴⁾

j.h.b.

(1) Algemeen Rijksarchief, Rekenkamers, n^o 17.144.

(2) Algemeen Rijksarchief, ‘Acquits de Lille’, carton 886 (1406-1504).

(3) Mevr. Prof. R. Doehaerd: Les Oranges de Gênes en France, au début du XV^e Siècle. Revue du Nord, T. XXXI, pp. 150-53.

(4) Bewerking naar L. Bril en E. Lejour: Les Oranges dans nos provinces au XIV^e et XV^e siècles, in: Archives, Bibliothèques et Musées de Belgique, 1955, T. XXVI, n^o 1, ‘Mélanges’, pp. 56-59, met toelating van de Redactie en van de auteurs.