Aller en Flandre sans couteau
(Op de vraag hiervoor blz. 192)
Deze uitdrukking was reeds in gebruik in de 16e eeuw. Wij vinden ze bij Henri Estienne in zijn werk Deux dialogues du nouveau langage françois italianizé dat volgens Brunet eerst te Geneve in 1578 gedrukt en uitgegeven werd. Ziehier de tekst volgens de Antwerpse uitgave van 1579 (blz. 529; uitgegeven door Guillaume Niergue).
Wie aan het Hof gaat leven zal zich wapenen met schaamteloosheid, zegt Estienne in dit boekje dat op sommige bladzijden zo gewaagd is, dat het een censuur van de Raad van Geneve opliep. De originele tekst luidt als volgt:
‘Si faut-il que vous soyez adverti de tout avant qu'aller à la cour, et de ceci notamment qu'il vaudret mieux aller en Flandre sans cousteau (ce que toutefois l'ancien proverbe ne conseille pas) qu'aller à la cour sans estre garni d'impudence.’
De uitdrukking wordt door Estienne in 1578 een oud spreekwoord genoemd. Werd het reeds ergens uit oudere teksten opgetekend? Wat de betekenis betreft, onze tekst schijnt te wijzen niet op een tafelmes doch wel op een mes ‘als wapen’ waarmede de vreemdeling in Vlaanderen zijn man zal staan.
R.B.
Auteursrechtelijk beschermd