Vraagwinkel
Legende van de metselaarsketel
Brugge en 's-Hertogenbosch kennen allebei de legende van de metselaar die met de hem aangebrachte eetketel niet meer tevreden was.
Te Brugge heeft de man zijn ‘potje’ eenvoudig ingemetseld boven een pilaar van de middenbeuk in de O.L. Vrouwkerk. De bekende ‘Erwtenman’ van de St.-Janskerk te 's-Hertogenbosch heeft zijn ketel erwtensoep naar beneden geschopt; hij was aan 't werk buiten aan 't gebouw en zijn beeltenis met de omgestampte ketel tussen de pinakels van de noordzijde is heden een klassieke bezienswaardigheid voor de bezoekers van de heerlijke Noord-Brabantse kathedrale basiliek.
De kern van de legende schijnt in beide gevallen de spreuk te zijn door de ontstemde man uitgeroepen. Te Brugge klinkt het: ‘Is dat nu kost voor een man die een blanke daags wint!’ (Var.: ‘die drie oordjes daags wint’). Te 's-Hertogenbosch wordt de spreuk overgeleverd in een berijming:
‘Is dat nu kost voor eenen man,
Die daags een braspenning winnen kan.’
Op een zekere oudheid wijzen de muntnamen oordjes, blanke en braspenning.
Ik vermoed dat deze - of een gelijkaardige - legende nog elders zal voorkomen. Wie kent nog andere plaatsen? Met dank voor elke nuttige inzending.
c.b.