Toponymica uit de kuststreek
(vervolg van blz. 215)

Aap (Den-): een stuk te land te Waardamme, volgens De Flou 199. In zijn merkwaardige studie over de apa-toponiemen(1) vermeldt Dr. Dittmaier dit Westvlaams toponiem in de lijst der plaatsnamen waarin apa als simplex voorkomt. Dit gaat niet op. Den Aap te Waardamme blijkt een jong toponiem te zijn (Lijst 1908!) en bovendien kan een echt apa-toponiem in West-Vlaanderen thans alleen epe luiden. Een beetje meer omzichtigheid is dus geboden. Ook de toponymisten mogen zich niet voor den aap laten houden(2)

Zijn er in West-Vlaanderen echte apa-namen? Dittmaier vermeldt de Venepe onder de samenstellingen met fani. = moeras. Dit is de oude naam van een waterloop, die loopt van Veurne over Booitshoeke naar Pervijze waar hij zich in de Beverdijkvaart werpt. Thans Proostdijk of Venepevaart genaamd.

Dan hebben we nog de Sarpe te Dottenijs. De Flou XIV 52 schrijft: ‘een plaats te Dottignies’ en geeft als oudste vermelding: ‘Sentier de la Sarpe. 1846 (BW)’. Wie durft iets over de etymologie van deze naam te zeggen? Dittmaier waagt zich nogal ver door te beweren ‘gehört zur idg. Basis ser = fliessen, sich rasch bewegen’... Zo lang we niet over oude vormen van deze naam beschikken, wagen we ons maar liever niet aan verklaringen, die in de lucht hangen.

Een vraag: Kan ook Testerep - Testerepe (‘Ter Streep’!) niet tot de apa-namen gerekend worden?

Kemelader. We hebben hier reeds over deze naam geschreven (Biekorf 1954, 101). Het is moeilijk aan te nemen dat het eerste lid oorspronkelijk iets met de naam van het bekende dier te maken heeft. We vinden ook in de Kempen onder Tielen een Kemelbeke vermeld(3). We staan hier wel voor een volksetymologische misvorming. Maar van wat?

Zwiersweg, een weg te Dudzele, lopende tussen het 95^ste en het 96^ste en tussen het 92^ste en het 93^ste begin van Groot-Reigaarsvliet. Reeds vermeld in de ommelopers uit de 16^de eeuw: Swierswech (1507). Dit toponiem bevat blijkbaar een familienaam: Swiers, patronymikon van Swier (Swidger, Swidhard

of iets dergelijks). Of is het s'Wiersweg (Ser Wierds weg)? Wierd (samentrekking van Wighard) komt in Friese familienamen voor: Wiersma, Wiertsema e.a. Het verder onderzoek laten wij aan de anthroponymisten over.

Zweversweg. Een weg te Oostkerke tussen het 126^ste en het 127^ste begin van Groot-Reigaarsvliet. Bevat de familienaam Zwevers ('s Wevers zoon) of Wevers ('s Weversweg, Ser Weversweg?)

Zalserstrate. Drubbele vermeldt op zijn kaart en in zijn beschrijving van de Verenigde Wateringen van Eiensluis en Groot-Reigaarsvliet (1838) een Zalserstraete te Lissewege, die de grensscheiding vormt tussen beide wateringen. Het is de huidige Ramskapellestraat. Deze eigenaardige naam Zalserstrate moet wel een vergissing, een foutieve schrijfwijze zijn. De Atlas van de Buurtwegen noemt deze straat ‘Sanselstraat’, een naam die evenwel niet leeft op de volksmond(4) Als dit ‘Sanselstraat’ ook geen verkeerde schrijfwijze is, dan is deze naam ten minste toch begrijpelijk, terwijl ‘Zalserstrate’ helemaal duister is. De Bo geeft sansel = slordig vrouwmens, nevenvorm van swansel. Swanselen = morsen. Sanselstrate kunnen we begrijpen als natte, verzopen strate. En dit is ze vroeger ook geweest!

Zadelhoek. Een belangrijke, jammer genoeg niet teruggevonden oorkonde over de tiendehoeken te Westkapelle en Oostkerke(5) vermeldt te Westkapelle, ten zuiden van de kerk, een Zadelhoek. Dit moet zijn Zaalhoek, hoek of sektie genaamd naar de oude, thans verdwenen, hofstede en leengoed Ter Zale. De oudste vermelding van deze heerlijkheid, een leen van het leenhof van den Burg van Brugge, dagtekent uit de 15de eeuw. In de 17^de eeuw bestond de hofstede niet meer, zoals blijkt uit een tekst in de ommeloper van Westkapelle van 1674: ‘Een groot stick met een plat walleken ende walgracht rontsomme genouch ten middele daer in liggende, genampt thof ter Zaele’(6).

Jozef De Langhe.