Biekorf. Jaargang 55

[p. 278]

Toponymica uit de kuststreek
(Vervolg van blz. 220)

Snaaskerke. De oudste vormen van deze dorpsnaam zijn Snelgerskerke en Snelgerikerke (verlatijnste vorm van Snelgerskerke?) in de 11^e en l2^e E. Snelger is de persoonsnaam Snelligar. In de 16^e E. verschijnt Snaeskerke eerst sporadisch naast Snellegerskerke, Snellegeerskerke en Snellekinskerke om in de volgende eeuwen meer en meer op het voorplan te treden en de andere vormen definitief te verdringen.

Men heeft zich totnogtoe weinig of niet bezorgd gemaakt om het aanzienlijk fonetisch verschil tussen Snellegeerskerke. Snellekinskerke enerzijds en Snaaskerke anderzijds, en deze laatste vorm als een volkse vervorming van de eerste beschouwd. Moeilijk te geloven! Het verschil is te groot en elke overgangsvorm ontbreekt in de oorkonden. Wij menen dat Snaaskerke geen vervorming is van Snellegeerskerke maar een andere naam van dit dorp. Het gebeurt nog meer dat twee namen voor hetzelfde dorp naast elkaar blijven bestaan: Bredene (officieel) en Breeninge (volksmond); Lombartzijde (officiële, kunstmatige naam gevormd naar analogie met Koksijde en Raversijde?) en Lombardie (volksmond, oude oorspronkelijke vorm); Meetkerke en Meerkerke (vervorming van Meetkerke??).

Wat betekent Snaaskerke? Ser-Naaskerke? Moeilijk om zeggen, aangezien deze aanvankelijk op de volksmond levende naam slechts voor 't eerst in de 16^e E. werd opgetekend.

Lombardie - Lombartsijde. Vóór 1400 is het uitsluitend Lombardie en Lombardien, zoals het op de volksmond thans nog uitsluitend Lombardie is. De vorm Lombaertside verschijnt in de 15^e E. om weldra de vorm Lombardie te verdringen.

De gangbare opvatting over de oorsprong van deze interessante dorpsnaam is de volgende: ‘tussen beide vormen is maar een toevallig verschil, zij betekenen allebei ‘kreek of haven van een zekere Lombaard (persoonsnaam)’. De hypothese ie, ijde uit hijde moet verworpen worden. Wij houden ons aan ie als oorspronkelijk element. Daarover hebben wij reeds in verband met Koksijde geschreven. Maar dat Lombardie en Lombartsijde hetzelfde zouden zijn, kunnen wij niet zo gauw aanvaarden.

Lombardie betekent niet ie (kreek) van Lombard, want dan zou het Lombartsie moeten zijn (verg. Koksie, Raversie). Lombard heeft hier zeer waarschijnlijk een collectieve betekenis:

[p. 279]

een nederzetting van verschillende Lombarden of Lombards, Lombarden: inwijkelingen uit Lombardije in Italië? Lombards: verscheidene personen met naam Lombard, b.v. verscheidene personen van dezelfde familie? Vergelijk Lombaerdvest (1386) te Antwerpen.^(*)

Hoe is men dan later aan de vorm Lombaertsyde gekomen, die blijkbaar nooit op de volksmond bestaan heeft? Wij denken dat het een kunstmatige vorm is, een ‘geleerde’ vorm, gemaakt naar analogie met Koksijde en Raversijde. Bij het element Lombard denkt Carnoy (ii 416) aan de persoonsnaam Lambert. Wij kunnen moeilijk geloven dat deze veel verspreide Middeleeuwse persoonsnaam tot Lombard zou vervormd geweest zijn. Dat Lombard ooit als persoonsnaam gebruikt geweest is, blijkt wellicht uit de familienaam Lombaerts. Als oorspronkelijke Germaanse persoonsnaam is Lombaard evenwel niet overgeleverd. Het moet dan toch wel de ene of andere vervorming zijn. Mansion (Bestanddelen, 99) suggereert Ludimar (zie Förstemann ii 146). Dit is een probleem dat wij aan de anthroponymisten overlaten.

Jozef De Langhe

(*) F. Prims en M. Verbeeck. Antwerps Straatnamenboek (1938).