Biekorf. Jaargang 55

[p. 14]

Kerkdiefstal te Roesbrugge-Haringe
18 Maart 1773

Omstreeks 1770 werden in de zuidelijke hoek van West-Vlaanderen verscheidene kerkdiefstallen gepleegd waarvan de daders, twee mannen en een vrouw, ten slotte gesnapt werden. De twee mannen, Jan Francus van Egroo en Paulus Werlé, ondergingen 7 Dec. 1773 de doodstraf te Gent.

Op het archief van het Drossaardschap van Brabant (Algemeen Rijksarchief te Brussel nr. 48) ligt daarover een stuk waarin het vonnis van die medeplichtige vrouw, een zekere Leocadia Pick uit Watou, voorkomt. Dit vonnis werd uitgesproken door de schepenen van der Keure vanwege de onderbaljuw der stad Gent; de bijzonderheden die er in vermeld zijn, vooral betreffende de kerkdiefstal te Roesbrugge, zijn niet zonder belang. Hier volgt de tekst.

Vonnis van Leocadia Pick uit Watou.

‘Omme dieswille dat ghy, Leocadia Pick. dochter van Jacobus ende van Marie Agnesse Loose, oudt 27 jaeren gebortich van Watuwe in Veurne Ambacht, u soo verre hebt vervoordert, van niet alleene t'sedert vier jaeren errewaerts en alomme ten platten lande te loopen met dieven ende vagabonden, sonder erghens fixe domicilie te hebben, midtsgaeders te bouleren met Jan Francus van Egroo, alhier op den 7n december 1773 geexecuteert, ende van wiens wercken ghij in dese gevangenisse sijt verlost van onwettigh kindt; nemaer oock den geseyden van Egroo ende Paulus Werlé, alhier insghelijckx ten voornoemden daeghe geexecuteert. versaemelt hebbende op de prochie van Harynghen, Casselrije van Veurne, in de maent Maert 1773, met hun seyt vertrocken, ende hun hebbende hooren raemen van de kercke te bestelen tot hetselve Harynghen den 18e der selve maendt, op het segghen van Jan Franciscus van Egroo, sijt vooren op ghegaen naer de capelle te Poele (Poelkapelle), alwaer ghij hun sijt blijven afwachten, ende de welcke daeghs naer dien bij u gecomen sijnde, voorsien van eene quantiteyt effecten, die sij tusschen den nacht van den 18e ende 19e maerte voorschreven in de vs. kercke (van Roesbrugge-Haringe) hadde gestolen, ghij met hun sijt afgesackt naer Nieukereke, ende gaen rusten in een

[p. 15]

bosch, alwaer ghij benevens uwe twee geseyde complicen hebt oversien alle deselve effecten, bestaen hebbende soo in twee silvere ciborien, silvere offeranden, als wel een silveren busken ofte doosken;

Ende welck busken van Egroo aldaer opengedaen hebbende, ghij daer in hebt sien ligghen twee hostien waer over ghij, benevens uwe gemelde complicen, grootelijckx sijt verschrickt geweest: Welck busken van Egroo aldus toegedaen hebbende, heeft gesteken in sijnen sack, waer naer ghij met hun de woordere effecten hebt gesepareert in 3 deelen ende elik met sijn deel gekommen naer dese stadt, in de welcke ghij een deel van dien vercocht hebbende, met uwe twee complicen sijt vertrocken naer de stadt Middelborgh in Seelandt, sijnde door de andere beraemt de hostien te begraeven op de gewijde aerde, in de onsekerheyt of die waeren geconsacreert; in welcke stadt (naer dien Jan Francus van Egroo de gemelde hostien uyt het doosken hadde gegoten op een schoon papier, ende die alsoo toegevauwen, ghegeven aen Paulus Werlé, omme die te begraeven op het Roomsch kerckhof, ende die deselve eyndelynghe heeft geworpen in het waeter aen de Vlissyngsche poorte) ghij het busken ofte doosken benevens alle resterende silvere effecten ten deele hebt vercocht aen eenen silversmidt, ende daervoren becommen tot 4 a 5 rijcxdaelders, boven 2 garnituren manschoengespen, een paer vrouwe schoengespen. 3 silvere snuyfdoosen, ende eenen gouden rinck, ende ten deele aen eenen tweeden silversmidt oock aldaer die de selve heeft ingehouden, bestaen hebbende in een silveren croontjen;

Van welcke vercochte ofte verwisselde effecten ghij voor uw paert hebt behouden de silvere vrouwschoengespen, eene der 3 snuyfdoosen, ende den gouden rinck, alle over u bevonden t' uwer apprehensie, midtsgaeders aen van Egroo ghegeven de penninghen, ende aen Paulus Werlé ghegeven de overige snuyfdoose, ende silvere gespen;

Boven dat ghij eenighe daeghen voor de begaene kerckdiefte de selve uwe complicen beraemt hebbende te gaen bestelen het Schuttershof tot Boesinghen, wederom vooren op gegaen, ende de twee sargien, benevens de andere aldaer gestolen effecten door hem bij u ter bestemde plaetse gebracht sijnde, hebt doen vercoopen binnen de stadt Cortrijck, ende de penninghen daer van geproveniert, ter hand gestelt aen van Egroo;

Boven welck ghij ten uyttersten sijt suspect van ten jaere 1772 benevens Jan Francus van Egroo op Ste Jans Steen

[p. 16]

(bij Hulst) diefte te hebben begaen in het Wethhuys aldaer ende ten selven eynde aldaer te sijn gegaen logeren, midtsgaeders te openen de venster, langst welcke de voornoemden van Egroo was ingekomen, ende waerover ghij des anderendaeghs sijt geapprehendeert, ende gestelt op den thoren van den tempel van waer ghij met de vluchte sijt ontcomen;

Boven dat ghij over vehemente suspicie van begaene dieverije tot Dunkercke op den 4n Februari 1771 sijt gebannen voor 5 consecutieve jaeren, ende ter gelijcke causen tot Belle op den 10n October daernaer, insgelijckx sijt gebannen voor 10 jaeren: ter causen van alle welcke ghij benevens uwe complicen alhier sijt geapprehendeert ende gecolloqueert in vangenisse;

Alle sijnde facten niet lijdelijck in een landt van justicie... soo ist dat schepenen van der keure van wege den onderbaillieu deser stadt (Cent)... sult worden gestelt in het tuchthuys provintiael binnen deser stadt den tijdt van 15 naereenvolghende jaeren... Actum... 5.7.1775.’

De pastoor en de kerkmeesters van Roesbrugge zijn, na de ontstellende diefstal van 1773, zonder verwijl aan het werk gegaan om het gestolen zilverwerk te vervangen.⁽¹⁾ De aalmoezen ‘omgehaelt in de kerke ten opzichte van de kerck diefte’ waren zo overvloedig dat zij er grotendeels een nieuwe kostbare communiebank mede konden betalen.... ‘God wetende goed te trecken uyt het quaet’: zo noteerde met welgevallen de opsteller van de oude kerkinventaris

C.T.

(1) E. Vanden Bussche. Histoire de Rousbrugghe-Haringhe. 107, 341 (Gent, 1866).