Biekorf. Jaargang 51

[p. 257]

Mengelmaren

Handel en Nijverheid in Veurne Ambacht. 1783.

In de jaren 1780 had Veurne Ambacht een actieve handel op Frankrijk. In de kastelnij was feitelijk alleen Franse munt in omloop; Oostenrijks geld zag men er zelden.

De uitvoer bestond vooral uit hoornvee. In de herfst kwamen de kooplieden uit de streek van Kamerijk, uit Artesië en Frans-Vlaanderen op de Veurnse markten en op de hofsteden hun aankopen doen van vette beesten en fokvee. Het druk verkeer eiste dringend een verbetering van de steenweg op Roesbrugge.

Kalk voor de bemesting was bijna het enige invoerproduct van de kastelnij, aangebracht over de binnenwateren uit Artesië en de streek van Calais. De schepen keerden meestal zonder lading terug, uitgezonderd de binnenlanders uit de streek van St. Omaars die geregeld een retourvracht van dakpannen oplaadden te Alveringem. De pannenfabriek, die aldaar bij het kanaal stond, verkocht aan de Fransen jaarlijks 200.000 dakpannen,

- Volgens Vandrival, Le Voyageur dans les Pays-Bas autrichiens, V, blz. 336 volg. (Amsterdam, 1783).

B.

Zo vet als een reiger 's zondags.

In een brief van Borry uit Gent van einde December 1784 gericht aan een Veurenaar lezen we: ‘..... mits de indispositie des lichaems mij gedurig bij blijft, ben jegenwoordig soo vet als een reygher t' sondaeghs’.

Gaarne zou ik een uitleg van die spreuk vernemen.

KdS. Veurne.

De gewone spreuk is: Mager als een reiger: zeer mager. Ook wel: Zo mager als een reiger op zijn schenen (Zuidoostvl.) Schertsend zegt men ook: Zo vet als een reiger op zijn schenen (Antw.)

De briefschrijver gebruikt de spreuk om te zeggen dat hij zeer mager is. Klaarblijkelijk is t' sondaeghs nog een superlatief op die magerheid. Het verband van zondag met reiger blijft echter onopgeklaard. Men is geneigd te denken aan een vermenging van zegswijzen. Misschien zal een lezer de vinger opsteken en de betekenis ophelderen?

En nu we van de reiger bezig zijn: roepen de kinderen nog iets als zij een reiger zien?

N.

[p. 258]

Kaarterslatijn.

Gehoord van een kaarter van Tielt, een ongeletterde vent, bij het spel (bieden). Al die woorden gebruikt met de grootste ernst en zonder verpinken. Ik verstond zijn ‘latijn’ niet. Maar de uitleg kon ik leren uit het spel zelf.

‘'k Sch.... voor de deure’ = ik kan ook zoveel bieden, maar ik doe het niet.

‘Brugsche negentig!’ Dat zijn drie zotten.

‘Een schoenmaker!’ Van elke kaart twee bladen.

‘Kloef zeventig!’ of ‘zeventig met een buite!’ Derde van een aas.

Nog van Kaboutje.

Van dat Kaboutje van Kortrijk waarover ik schreef (boven blz. 191):

Het ventje vaagde de kaven voor niet, en 't is er rijk mee geworden met 't verkopen van zijn roet voor landvette, en om de grond te verlichten van de groenseliers langs de Leie waar de grond te vet is.

G.P.B.