Biekorf. Jaargang 34

Alsof dit nu Fransch was!

‘De bijzonderste faktoren der beurslendentiën zijn: de finantieele disponibiliteiten, het bestaan der handels- en nijverheidsconjoncturen, de voet van kapitalisatie der titels en last not least de sociale en internationale vrede; de operatiën hebben zich gerealiseerd onder het teeken van een excessieve duurte; de minister, ongemeen en forme, antwoordde met virtuositeit; een eersterangspersoonlijkheid waarvan de originaliteit op het eerste zicht blijkt; bij zakte in elkaar (!); ons koloniaal domein; de heroïsche periode zooals men deze jaren pleegt te noemen [in 't vlaamsch of in 't fransch?]; eene pijnlijke étape: en de continuiteit; een onderhoud Mgr. Ladeuze; hij heeft in de internationale sfeer het respect afgedwongen van al zijn collega's; de spoorlijn der kusten (= des côtes!); Spa, wateren (= eaux); hij houdt enkel het ridicule over; het neemt de allure van een verontschuldiging; de G-persen, Etablissementen V., Ateliers in de ...-straat; afgehaald in onze Magazijnen...; de voorschriften opvolgen; de physieke defecten van de autovoerders; men is à la merci van den nagel op de baan; misleid door de duisternis (= égaré par l'obscurité); dat opent aangename perspectieven; eene geweldige aktiviteit; eene venerabele kapel; de tentoonstelling belooft een schitterend succes te worden; de koninklijke belangstellenden verlaten hunne loge; rond de taalkwestie (altijd errond, als voordezen “rond den pot”? Waarom nooit erop of erin? Of riekt het reeds genoeg errond?); neen, laten we toe dat het debat zich bewege binnen de politieke sfeer; vas-y, mon cher!’

't Is al zulk vlaamsch waarmede ‘ze’ Gezelle gaan vereeren in 1930. Een ware tergernij!

Ik hoor ‘ze’ tegenredenen: ‘Hei, Brom! Ge zult niet zeggen toch dat dit nu alles fransch is! Dat is nu zoo de taal, het taalgebruik, de “usus”; 't is de “usus” die de tale maakt’! - Bah, ja! En alswanneer een schandelijk gezegde-alzoo, den eersten keer in 't vlaamsch uitkomt (b.v. zooals de Littéraire Kapellen, tevoren niet bekend dan door Lasserre's ‘Chapelles littéraires’) is dat dan ookal, reeds dien eersten keer, de ‘usus’? Een vlaamsch woord weigert men, het mag geen ‘usus’ worden. Maar 't fransch

[p. 219]

is ‘usus’ seffens; 't is seffens taalgebruik: bij wien? bij enkel de franschsprekende en vlaamschonkundige geboren-Vlamingen! Foei! Geen ‘usus’ neen! Maar luiheid is 't in 't leeren en in 't praten; en 't wordt een echte onkunde. Hoort, gij die roept op Brom, hoort Brom-nu roept op U: Ik Brom, ik, nietig-mee met al de vlaamsche menschen die met hun vlaamsch alleene door het leven moeten, ik daag U uit, b.v. al het bovenstaande fransch in 't vlaamsch over te zetten. Gij zult het niet. Gij kunt het niet. Ik daag U uit, Geleerden, Hoogetalevoerders, Mannen uit de Taalvroedschap, Gij die moest de sterksten onder ons zijn, ik daag U uit tien reken op te stellen in het vlaamsch zonder ook fransch te moeten bezigen. 't En ware gij het nadoen zoudt van 't volk, g' en kunt het niet. Het volk, de landemenschen, de kleinen kunnen dat! En een geluk dat er nog kleine lieden zijn in Vlaanderen. Dààrdoor bleef 't Vlaamsch in 't leven, en zùlk een vlaamsch dat er dààruit kon een Gezelle groeien... Toe! Zet U maar aan de tien reken die ik voorstel. 't Zal lief gaan wezen, of deedt Gij dan aan ‘hongerstaking’ eerder (= la grève de la faim)? 'k Zag liever zulke Vlamingen aan ‘eten-staking’ doen!!! Zoo gerochten we toch eens, voorgoed, en nog goêkoop eraf.

Brom.