Biekorf. Jaargang 1

[p. 316]

Over het Geeraardsbloemtje

ROND de jaren 1440 trok zekere Geeraerd Clement in bedevaart naar 't Heilig Land.

Onderwege wierd hij gevangen genomen door de Saracenen en voor slaaf verkocht aan eenen Jood, die een stukske van het H. Kruis in bezit had.

Om zijnen slave te tergen, toogde de Jood van tijd tot tijd het heiligdom of reliquie aan Geeraard en zei tot hem al spotten: ‘Dit is een stuk der galge waaraan uw God gestorven is’.

Deze en andere spotternijen moest Geeraard hooren, en verkroppen, want hij en kon den heiligschender niet straffen; maar dagelijks bad hij God opdat dit hout, dat den verlosser der wereld gedregen had, niet meer onteerd maar vereerd hadde mogen worden.

Buiten de wete van zijnen meester had Geeraard den sleutel van het kaske gevonden waar de kostelijke reliquie in verborgen lag, en ten jare 1442 roofde hij den schat.

Maar waar hem weggesteken?

Hij sneed zijn been open en stak het dierbaar stuksken hout in de gapende wonde. God was met hem, want evendoppe groeide de versche wonde toe; en Geeraard, rekenende op Gods bescherminge, ontvluchtte zijnen meester.

Hij vond een engelsch schip dat hem in Vlaanderen, te Oostende, aan land zette. Van daar kwam hij dolende langs Ghistel, tot op kleinen afstand van Zande-dorp. Maar zijn been begon zeer te doen, en de gang wierd hem lastig.

Hij bad God hem te doen kennen waar het hem believen zou zijnen schat te bestellen. ‘Wilt gij het, mijn God, “zoo sprak hij,” dan zal ik hem dragen ter kerke waar ik eerst de klokken zal hooren luiden?’ En ziet, o wonder, de klokken van Zande gaan aan 't luiden, zonder dat er een mensch bij of omtrent ging.

Geeraard stond op den Kelling, te Zande; zijne wonde gaat open en 't bloed striemelt; hij trekt kerkewaards, en

[p. 317]

op iedere plaatse waar een druppel bloed valt, schiet er een bloemtje, nu nog Geeraardsbloemtje genaamd. Rood gelijk druppels bloed zijn zijne bellekens, en 't groeit meest op den Kelling. Buiten Zande en zult gij het niet vinden, noch en zal het tieren zoo gij het daarbuiten verplant.

Alzoo vertelt het volk van Zande; daaromtrent alzoo ook spreken Despars en Meyer in hunne chroniken.

Wat is nu dat Geeraardsbloemtje? 't Is de Lathyrus tuberosus van Linneus; de kleine eerdtnote, eerdteeckel ofte muisen met steerten van Dodoens, volgens de beschrijvinge die hij geeft van die plante. Dus eene paviljoende bloeme gelijk erweten en vitsen; hare bloembladeren zijn peerschrood; hare takskes teer en lang, met bladeren samengesteld uit twee bladelingen en in 't midden kleine klauwiertjes, waarmede zij gemakkelijk vastklampen aan de rondomstaande planten. Het zaad dat in slotsen of schokken groeit, is eene kleine bleekroste vitse gelijk. Haar wortel is dun en lang, hier en daar met knollekens bezet, van buiten eerdverwig van kleur, maar van binnen wit; die worteltjes schieten diepe en gaan verre, en daaruit komt het wel misschien dat het volk van Zande meent dat het kruid buiten Zande niet wel en kan verplant worden, daar zij dikwijls bij het uitdoen de knollekens laten zitten.

Dat ons Geeraardsbloemtje nu maar daar alleene en groeit, en is geen waar, maar zelden ziet men het elders, want de kruidkundigen geven het op als zeldzaam in Belgenland. Vindt gij het ergens, 't zal in eenen grond zijn die een weinig kalkachtig is, 't gene gij kunt gadeslaan met het eene of het andere zuur in den grond te gieten.

Het volk, zulk een bloemtje maar zelden ziende, gelooft allichte dat het maar daar alleene en groeit, en dat is gemakkelijk te verstaen; alzoo, als ik nog een jongen was, en speelde op de mote van 't kraaikapelleke te Ghistel, trokken wij daar Godelievebloemkes, die, zei men ons, ook maar daar en groeiden; en 't was de bloeme van den Daucus carota, of wilden wortel, die men overal vindt; maar met dat al de bloemtjes van de kroone wit zijn, en

[p. 318]

het middelste purperrood, daarom heet het bij het volk 't bloemtje van Sinte-Godelieve, maagd en martelaresse.

Wie kent er nog van die bloemtjes, waar het eene of het andere volkszeggen aan vaste is?

Jul. Fové