De Belgische Illustratie. Jaargang 13

Merkwaardigheden op het gebied van wetenschap, nijverheid en kunst.

INHOUD: - De reis om de wereld in 24 uren. - Eene nieuw ontdekte stalactieten-grot in Hongarije. - Drijvende bedden.

Jules Verne's reis om de wereld in tachtig dagen maakte indertijd zeer veel opzien en werd door velen voor onmogelijk gehouden; later echter bleek, dat zulks niet alleen mogelijk was, maar een wereldreis la nog korter tijd kon volvoerd worden. Excentrieke reizigers - natuurlijk Engelschen en Amerikanen - hadden er hun tijd, geld en moeite voor over om de proef te nemen, en meer dan een heeft reeds tien dagen en meer op Verne's reis om de wereld, doen aftellen. Welk genot er in kan gelegen zijn om zonder tusschenpoozen een paar maanden lang, als een moderne wandelende jood, met een vaart van meer dan honderd uren in het etmaal langs zeeën en landen te vliegen, laten wij aan het oordeel van den lezer over. Het kan echter niet ontkend werden, dat het heel aardig is te Lezen, hoe de genoemde en bekende fransche romanschrijver overtroffen en in de schaduw gesteld is.

De arme wandelende joden der negentiende eeuw worden intusschen in hun roem ernstig bedreigd door een ‘geleerde,’ zekeren heef Slaby, die met nog heel iets anders voor den dag is gekomen dan Verne en de reislustige Amerikanen en Engelschen. Niet in tachtig of zeventig dagen, maar in vier en twintig uren wil hij eene reis om de wereld maken, en zulks zonder stoom- booten, zonder spoorbanen, zonder plaatskaartjes, zonder overstappen, in één woord, zonder de minste inspanning en ongelegenheid: De groote man wil eenvoudig steden en dorpen, bergen en vlakten, landen en zeeën - de geheele wereld voor zich heen laten defileeren, zoo als een generaal zulks een legerkorps doet. En het plan is even bewonderenswaardig als practisch.... zoo het slechts uitvoerbaar was. Op die kleinigheid na is alles in volmaakte orde. Zien wij intusschen wat de groote, de eenige heer Slaby voorstelt.

Genoemde ‘geleerde’ had uit den mond van verschillende zeekapiteins vernomen, dat er midden op den Oceaan vogels zijn, die zich de moeite van het vliegen besparen, en op een bepaald punt stil in de hoogte blijvende zweven, rustig de aarde om hare as laten wentelen, tot het land, waar zij willen neêrstrijken, onder hen voorbij draait, waarop zij dan nederdalen en - zonder de minste inspanning, zonder een enkelen vleugelslag de groote reis, des verkiezend van honderden, duizenden mijlen volbracht hebben.

Die zeemansverhalen hebben den geleerden en vernuftigen Slaby op het denkbeeld gebracht om die vogelgewoonte op den mensch toe te passen, door middel van een eigenaardig luchtschip, waarvan hij eenigen tijd geleden in eene vergadering van het Polytechnisch Genootschap te Berlijn het model vertoond heeft. Het heeft den vorm van een langen horizontaal liggend en kegel, waarvan het achterste en grootste deel beweegbaar is. Van voren bevindt zich een soort van schroef, welke door een electrometer in beweging wordt gezet, als een kogel door de lucht boort en het luchtschip met zich voortsleept. Het middengedeelte van den kegel is voor de passagiers bestemd; begeven de heeren - eventueel: dames - zich een weinig naar voren, dan wordt de kegel aan die zijde zwaarder en daalt; gaan zij achterwaarts, dan keert de punt zich naar boven en stijgt het luchtschip. Ten overvloede is nog een toestel aangebracht om het gedeeltelijk vullen en ledigen, en daardoor het rijzen en dalen van den ballon te vergemakkelijken.

Alles is dus even eenvoudig ingericht; de passagiers stijgen in, en zich naar voren begevende, rijst de ballon-kegel in de lucht op; zij blijven zitten en de aarde draait, als een beweegbaar panorama, met eene snelheid van driehonderd uren in het uur, voor hen heen; zij willen het luchtschip verlaten en behoeven daartoe maar een stap of wat achterwaarts te gaan: de ballon gehoorzaamt en schiet, met de punt naar beneden, op de aarde neêr. In tien uren tijds kunnen de passagiers van uit Antwerpen Amerika bereikt hebben. En te moeten denken, dat men tot heden nog tien dagen voor zulk een reisje noodig heeft.

De uitvinder heeft het Polytechnisch Genootschap te Berlijn meêgedeeld dat hij voornemens is eene maatschappij te vormen tot toepassing van zijn systeem. De deftige heeren hebben den gemoedelijken man in overweging gegeven daarmeê te wachten tot 1 april. Een geschikte datum inderdaad.

In de nabijheid van Mehadia, eene hongaarsche stad, beroemd om hare minerale bronnen, ontdekten eenige jeugdige herders onlangs eene bewonderenswaardige stalactieten grot, welke duizenden toeschouwers trekt. De grot is op den berg Domoglet gelegen. Kort geleden hebben de leden van de Vereeniging tot beoefening der natuurlijke historie van zuidelijk Hongarië aan de merkwaardige grot een bezoek gebracht; zij beproefden tot de uiterste grenzen der grot door te dringen, maar moesten die poging opgeven toen zij met hunne gidsen voor een gapenden afgrond kwamen, waar van zij met hunne fakkels de diepte niet peilen konden. Reeds waren zij op het punt den terugweg aan te nemen, daar de rotswand bijna loodrecht naar beneden ging, toen een der leden, doctor Szalkay, zich gereed verklaarde met gevaar des levens tot in den diepen afgrond door te dringen.

De stoute onderzoeker deed zich een koord om het lijf binden, en zoo liet men hem, natuurlijk onder alle mogelijke voorzorgen, in de diepte zakken Hij droeg een fakkel in de hand, naarmate hij lager afdaalde, de rotswanden van den afgrond verlichtende, waarin hij ieder oogenblik gevaar liep naar beneden te storten. Toen de koord te kort bleek te zijn, moest men er een tweede aan vastknoopen. Eindelijk bereikte de dokter, na eene lange reis, den bodem van de grot, waarvan hij intusschen slechts een gedeelte kon onderzoeken, daar een rotsgevaarte hem op zekeren afstand den weg afsloot. Zonder ongevallen weêr opgehaald, verhaalde hij, dat zoo ver het oog reikte, deze grot, nog door geen menschelijken voetstap betreden, verrukkelijk schoon was. Hare breedte, de wonderlijke vormen harer stalactieten, hare gewelven en labyrinthen deden in niets onder voor de wereldberoemde Adel- bergergrot, die niet minder dan eene mijl lang is, en waarin men een uitgestrekt bosch van zuilen en witte naalden bewondert, door een prachtig meer begrensd. Om de grot van Mehadia in haar geheel te bezichtigen zouden, volgens de meening van den ondernemenden doctor Szalkay, twee dagen tijds noodig zijn en het geleide van een dertigtal personen om de koorden en ladders te bedienen. De bezoeker heeft in de grot eene menigte merkwaardige versteeningea gevonden.

Keeren wij op het gebied der uitvindingen terug. Ditmaal hebben we het oog op eene uitvinding van den Engelschman Cornish, die, ze moge oppervlakkig beschouwd bijna even wonderlijk schijnen als die van den geleerden Slaby, nochtans practischer en uitvoerbaarder is. Men verbeelde zich intusschen: de passagiers van een zeeschip hebben zich in hun hangmatten of bedden te slapen gelegd. Veronderstellende dat zij een vasten slaap hebben is het mogelijk dat zij, na eenige uren ontwakende, niet weinig verbaasd staan op te zien, dat het vaartuig onder hunne voeten of liever hun lichaam als weggezonken is, en zij op hunne bedden, in een drijvend vlot gemetamorphoseerd, zoo veilig mogelijk op de zee rondzwalken. Inderdaad, die mogelijkheid bestaat, wanneer de uitvinding van den Engelschman Cornish praktisch bevonden wordt. Deze heeft namelijk hangmatten en bedden voor schepen zoodanig weten in te richten, dat zij voortreffelijk kunnen drijven. Bij schipbreuk of brand behoeven gezegde voorwerpen, des noods met de respèctieve slapers er op, slechts te water gelaten te worden, om tot reddingsplank voor den schipbreukeling te dienen: zij kunnen geruimen tijd drijven en de passagier of schepeling kan des noods slapende zijn redding afwachten.

Bovendien zijn de bedden zoodanig ingericht, dat zij op gemakkelijke wijze aan elkander kunnen verbonden worden zoo dat men er een groot vlot van maken kan. De uitvinder heeft reeds voor een aantal scheepkapiteins en zeeofficiere proeven genomen, die algemeen en uitmuntend moeten voldaan hebben.