De aardbeving te Agram.
Agram, de hoofdstad van Croatië, eene stad van 21.000 inwoners, aan de rivier de Save gelegen, heeft, hoofdzakelijk in de maand november van dit jaar, ontzaglijk veel te lijden gehad van een der geheimzinnigste en tevens vree selijkste werkingen der natuur, aardbeving genoemd. Hoewel het oude Agram in den loop der eeuwen, herhaaldelijk, van aardbevingen te lijden heeft gehad, leefde de bevolking tot nog voor weinige weken in de volkomenste gerustheid voort, toen zij, op den morgen van den 9en november, nog nauwelijks uit haar slaap ontwaakt, plotseling uit hare zoete rust gewekt werd door eene golvende beweging van den grond, welke, zich aan de huizen meêdeelende, alles deed waggelen, schudden en kraken, en de door ontzetting aangegrepen inwoners den doodschrik in het hart joeg. De zon was juist boven den gezichteinder gerezen, maar eensklaps viel een tastbare duisternis in, daar dichte rook- en stofwolken opstegen en de geheele stad bedekten.
De verschrikte inwoners, die den grond onder hun voeten voelden schudden en de wanden hunner woningen zagen wankelen, vluchtten op de straten, toen een tweede aardschudding hun angst en ontzetting ten toppunt voerden; schoorsteenen kwamen met donderend geweld naar beneden, gevels stortten in, geheele huizen werden in een puinhoop herschapen. Nieuwe schokken volgden. Met achterlating van alles stormde de bevolking uit de stad, om buiten in het vrije veld althans het leven te bergen. Gelukkig had men het verlies van slechts weinige menschenlevens te betreuren, en toen men, van den eersten schrik bekomen, na een akeligen nacht bij stroomende regenvlagen onder den blooten hemel doorgebracht te hebben, weêr in de stad terugkeerde, scheen het zelfs, dat de aangerichte schade niet zóó groot was, als men het zich aanvankelijk had voorgesteld. De meeste huizen toch stonden nog overeind, maar bij nader onderzoek bleek het, dat velen zoo zeer ondermijnd waren, dat ze noodzakelijk afgebroken moesten worden. Niet minder dan vijf honderd woningen, en daaronder de grootste en stevigste, zijn dan ook geheel onbruikbaar geworden.
De toestand werd nog hachelijker, de schade nog belangrijker, toen ook in de volgende dagen nieuwe aardschokken werden waargenomen, zoo dat in het inwendige der overeind gebleven huizen alles vernield werd en de bewoners nogmaals genoodzaakt waren de vlucht te nemen; gedurende verscheidene dagen was Agram als uitgestorven. De schokken hebben zich, hoewel met minder hevigheid, tot in de maand december herhaald; ook in de omstreken, ja in een groot gedeelte van Croatië, hebben de aardbevingen niet alleen een naamloozen schrik verspreid, maar ook ontzettende verwoestingen aangericht.