De Belgische Illustratie. Jaargang 8

Jagers en stroopers.
Novelle van Fr. Schnettler, Pr.
(Vervolg.)

Toen zij verder in de vlegeljaren gekomen waren, de jaren van 15 tot 18 - bij menigeen duren zij langer - dreven zij het spel nog verder. Een oude buks met vuursteen, die zij op een afgelegen zolderkamerke ontdekten, haalden zij voor den dag, en ofschoon het juist geen pracht van een geweer was, het ging er meê en dat was reeds voldoende. Eerst beproefden zij hun edele kunst op kraaien en spreeuwen, op planken beschotten en boomstammen, en als de hazen en vossen van het naburig bosch het eens in 't hoofd gekregen hadden om stil te staan, dan zouden zij er niets uit gemaakt hebben ze met een handvol lood te begroeten. ‘Strooi hun zout op den staart, dan kunt gij ze vangen,’ zoo zegt het spreekwoord; maar zoover lieten het onze jagers niet eens komen; zij oefenden hun handwerk uit zonder verlof te vragen. - Het is waar, menigmaal brandde het kruit van de pan en weigerde het geweer, maar men werd niet moede het zundgat met de naald weêr te ontruimen, en aldus werd hier ook het woord bewaarheid: ‘geduld overwint alles, zelfs een verstopt en verroest geweer.’

De vader van den jongen boer stierf. - De geheele last kwam nu op de schouders van dezen te rusten. Treurig over het zwaar verlies, konden arbeid en zorgen hem slechts afleiding verschaffen. Ook Kamper had de boerderij verlaten en was in dienst getreden. Met den tijd echter schikt men zich in alles. Hij vond genoeg vrijen tijd in de zondagnamiddagen.

Het dorp lag ver van de kerk. Vesper was er niet; slechts de oude pastoor hield een toespraak, waarbij hij koster en pastoor te gelijk was. Dat was spoedig afgeloopen en dan had men den geheelen namiddag voor zich. Wanneer men zoo niets aan de hand heeft, vervalt men tot alles.

Het was weder zondag. Johan zat in de zijkamer; het geeuwende spook der verveling viel dreigend op hem. Wat zou hij doen? Daar lachte hem zijns vaders buks vriendelijk van den wand tegen, als wilde zij zeggen: ‘Haal mij er af en neem mij meê naar het bosch.’ Johan verstond de kunst met haar om te gaan; reeds dikwijls had zij hem den eereprijs bij het vogelschieten doen winnen. Maar durfde hij ook zoo vrank en vrij met zijn geweer in het bosch gaan? Waarom niet? gij schiet hoogstens een kraai of een spreeuw, en dat nog niet altijd, en vroeger zijt gij zoo dikwijls in het bosch geweest. Maar wanneer de oude Buchholz u eens aan trof? Nu, dat is ook het ergste niet en dat zal zich wel schikken. En zal hij u dan altijd zien? Ga door den boomgaard, spring over het hek in den hollen weg, en van daar hebt gij nauwelijks honderd schreden noodig om in het bosch te komen. De doornenheg aan den rand van den hollen weg dekt u wanneer gij des houtvesters woning voorbijgaat. Zulke gedachten speelden Johan door het hoofd. Nog hing de buks aan den muur; maar zij wenkte hem zoo vertrouwelijk toe, hij nam ze en was spoedig in het bosch verdwenen.

Zoo ging het meerdere zondagen. Hij schoot een spreeuw, een meerkol, ook wel eens niets. Maar het was voor hem zoo'n zalige gedachte met de buks in den arm door bosch en struik te sluipen. Hij voelde zich zoo licht als hij het geweer bij zich had.

Een prachtige reebok stond vooraan in het bosch. Hij was zoo stout dat hij op vollen dag uit het dichte struikgewas in het open veld kwam. Meer dan eens had Johan hem gezien. Weder was hij in het bosch. Ik wil toch den reebok eens opzoeken! Zoo gezegd, zoo gedaan. Om hem te schieten, daaraan dacht hij nog niet. Met het wijfje en haar jong zocht de reebok meestal de vlakte, om op moerassige plaatsen het jonge gras en de voedzame klaver af te grazen. Johan begaf zich hierheen; een grasveld strekte zich voor hem uit; rustig zat hij daar neêr, geheel en al oog en oor. De kans was hem gunstig. Eensklaps ruischte het in de struiken; rossig schemerde het door het groene loof.

De reegeit ging vooraan, het jong trippelde haar achterna; het laatste trad de bok majestueus uit de struiken te voorschijn. Hoorbaar klopte Johan's hart. Het was een overschoone bok. Zou hij schieten? Neen, schieten wilde hij niet. Maar aanleggen op den vetten bok, dat was zoo erg niet. Hij bracht de buks aan zijn schouder en mikte. Of de dieren het merkten toen hij den haan overtrok? Het wijfke spitste de ooren en zag om zich heen, maar zij hoorde niets; zij graasde rustig voort.

De bok trad in het vrije: Johan legde nu nog eenmaal aan; hij had slechts te drukken, en de bok was geveld. Zijne vingers trilden; onwillekeurig greep hij naar den trekker. Zou hij schieten? Neen! Paf! - daar knalde het schot. Een angstige, kort afgebroken kreet van het wijfke klonk door de lucht; zij sprong voort; de schrik dreef het jong ook het bosch in. De bok deed een stap verder en zakte ineen. Toen de kruitdamp uit het bosch was opgetrokken, was hij reeds niet meer, de jager had hem door en door geschoten.

Vroolijk stapte Johan naar het statige dier toe. Maar wat zou hij er nu meê aanvangen? En als de houtvester Buchholz het schot eens gehoord had en naderbij kwam? Fluks wierp hij het geweer in het hooge heidekruid. Alles bleef rustig. Hij ging naar het dorp. Hij wilde den bok laten liggen; maar was het geen zonde van het schoone dier? Naar huis durfde hij hem niet te brengen, zijn moeder zou hem wat anders gezegd hebben. Hij wist niet wat hij wilde; maar het fameuze schot deed hem toch pleizier. De knecht Koenraad kwam hem tegen; het was een slimme gast, die voor alles raad wist.

‘Koenraad! ik heb een dwaze streek gedaan. Gij moet mij helpen. Maar voor alles moet gij van deze zaak zwijgen. Kan ik mij hierop verlaten?’

‘Zekerlijk, ik zal zwijgen als het graf, maak daar staat op. En wat ik zeg, staat zoo vast dat men er huizen op kan bouwen.’

‘Nu goed, Koenraad, hoor! zoo even ga ik met het geweer uit, loop zoo heen en weêr en ontmoet daar in de vlakte den beroemden reebok. Ik had de buks geladen - mikte en mikte alleen slechts uit aardigheid, druk eensklaps los zonder dat ik het juist wil en de bok valt neêr. Een prachtig dier! Maar wat nu?’

‘Als het anders niet is, zal ik er wel voor zorgen. Waar ligt de bok?’

‘Wanneer ik zeker was dat de houtvester niet in het bosch was, ging ik meê.’

‘Die zal ons op het oogenblik niet overvallen. Hij zit gelijk iederen zondag om dezen tijd, rustig en wel in de ‘Kroon,’ drinkt zijn kruik bier en speelt pandoer.’

Johan toonde den knecht zijn buit, nam het geweer weêr op en begaf zich naar de ‘Kroon’ in het dorp. De knecht liet zich 's avonds bij

[p. 336]

het eten niet vinden; eerst iaat kwam hij terug, en toonde Johan vijf blanke daalders, die hij voor het wild in de naburige stad gekregen had; meteen haalde hij het nog bloedend gewei van onder zijn kiel te voorschijn. - Het was een prachtstuk van een reeëngewei, breede, wijd uit elkander staande takken met sterk uitkomende paarlen en een groote, breed gerande roos. Van het geld raakte Johan niets aan.

Koenraad was reeds lang op de boerderij. Hij was een allemans vriend, voor alles te gebruiken, vroolijk en opgewekt, goedaardig en lichtzinnig, daarbij geslepen als een procureur. Hij had met alle honden gejaagd, in alle zadels gereden. Op achtenveertigjarigen leeftijd had hij kennis gemaakt met de herbergiers in de stad, die wildbraad afkochten zonder te vragen van waar het kwam, en deze kennismaking had hij nu en dan door een stuk wild onderhouden, dat hij heimelijk geschoten had.

Van de leeuwen vertelt men, dat, hebben zij eens menschenvleesch geproefd, zij het boven ieder ander op prijs stellen en met woede en bloeddorstigheid ieder mensch aanvallen die hun nabijkomt. Zoo gaat het ook met den hartstocht. Heeft men hem eenmaal voedsel gegeven, dan laat hij zich zoo gemakkelijk niet meer bevredigen; met onverzadelijken honger verlangt hij immer naar meer en zoo gaat het van trap tot trap, totdat het arme menschenhart op het laatst geheel door hem beheerscht wordt. Hij is als vuur: de vonk die in het stroo valt, flikkert helder op, grijpt gedurig verder om zich heen, spat immer voort; het huis staat in vlammen, de roode haan kraait boven op het dak. Is de hartstocht eens in een menschenhart ontbrand, dan grijpt hij altijd verder om zich, totdat hij ten laatste den geheelen mensch onder zijn tyranniek bedwang heeft.

Zoo ging het ook met Johan. Het eerste gelukkige schot was zijn ongeluk geweest. Hij wilde niet meer schieten ‘voor eens en voor altijd,’ dacht hij, maar spoedig begaf hij zich weêr in het gevaar en kort daarna had Koenraad weêr zaken in de stad. De hartstocht voor de jacht greep hem aan met onweêrstaanbaar geweld; wanneer hij wist waar wild was, rustte hij niet eer voordat hij het neêrgeschoten had, en wanneer hij niets wist, spoorde hij het op en was hierin maar al te gelukkig. Hij kon het niet meer laten. Hij dreef de zaak echter zoo geheim mogelijk, voor alles mochten er zijne moeder en Setje niets van weten. Het geweer verborg hij meestal in het bosch. De sluwe Koenraad was zijn helper en leidde, daar hij zijn meester nu in zijn macht had, een recht pleizierig leven. Een schoon bosch behoorde tot de boerderij; het getal bunders was echter niet zoo groot dat hij eenig vrij jachtrecht mocht uitoefenen, en zoo was er voor den jongen boer gelegenheid genoeg, zonder dat het juist opviel, in het bosch te gaan.

Zoo was Johan een gelukkige en geslepen strooper geworden. Hij kon een reebok lokken, beter dan een uitgeleerde jager, kende de sporen der herten zoo nauwkeurig dat hij kon aanwijzen, wat voor een en hoe groot het dier was. Koenraad dreef ze naar hem toe, maakte dat alles heimelijk wegkwam en bracht menig daalder daarvoor naar huis. Het geld deelden zij: ‘maar zoo gewonnen, zoo verteerd.’

HET PAVILJOEN VAN DE REGEERING DER VEREENIGDE-STATEN OP DE WERELDTENTOONSTELLING TE PHILADELPHIA.

En geluk had hij bij dit alles zooals niemand. Reeds twee jaren had hij in de zomer- en herfstmaanden gestroopt en niemand had hem nog gezien, veel minder verdacht. Daar de stedelingen volop stroopten en niemand aan hem dacht, zoo viel ieder schot dat hij deed, ten hunnen laste en wendde zoo het vermoeden van zich af. Hoe sterk en krachtig hij ook was, toch kon hij zijn lichaam wenden en buigen als een paling. Oogen had hij als een vos, hij zag op verre afstanden het wild zich bewegen en onderscheidde nauwkeurig de groene kleeding der jagers. Hitte en koude, regen en sneeuw verdroeg hij zonder er nadeel van te vreezen. Met een stuk brood en vleesch en een veldflesch voorzien, dwaalde hij door het gebergte, zonder dat men hem zag of verdacht. De slimme knecht geleidde hem als zijn schaduw; ook zien twee meer dan één. Het bosch is groot en wanneer hij zich rustig op een afstand plaatste en op het wild loerde, moest het wel een wonderbaar toeval zijn dat de jager hem zou verrassen; hij paste daarbij zorgvuldig op. Hij ging er uit als de houtvester er in was. Ging deze rechts, dan ging hij links. Zag hij hem met zijn scherpe oogen in het bosch, dan maakte hij van boomen en struiken gebruik om zich te dekken en ontkwam alzoo.

Gelukkig voelde hij er zich echter niet bij. Dikwijls nam hij zich voor niet terug te gaan, maar dan stond hier een sterke reebok, daar een hert en die wilde hij nog neêrschietenen zij zouden de laatsten zijn. En zoo ging het van het eene tot het andere. Ontdekking vreesde hij echter niet. Het had reeds zoolang goed gegaan, waarom zoude het ditmaal niet gelukken? Wanneer hij echter bij zich zelven nadacht, hoe hij zijne goede moeder bedroeven zoude wanneer hij eens betrapt en als strooper gestraft zou worden, en wat er van zijn voornemen om met Setje te trouwen komen zou, dan verwenschte hij het onzalige handwerk. Maar hij liet het er echter niet om.

Toen de jager Kamper als medehulp van den jager optrad, veranderde de zaak eenigszins. De houding van den jager ten zijnen opzichte bewees duidelijk dat hij iets gemerkt had. Dat de jager op hem loerde was duidelijk genoeg; meermalen volgde hij zijn spoor, wanneer hij in het bosch ging en jagen wilde. Dan liet hij echter het geweer rustig op zijne plaats liggen, liet het wild ongestoord, ging naar zijn eigen hosch en arbeidde daar, alles om hem op een alsch spoor te brengen. Dat deed de verbittering echter, die hij tegen den jager voedde, nog des te hooger stijgen.

Ook de knecht Koenraad was den jager alles behalve vriendelijk gezind. Johan had 's avonds een stuk wild aangeschoten, maar het niet kunnen vinden. Koenraad zocht het den anderen morgen. Daar was de jager hem tegengekomen en had hem onder vier oogen op een pak slaag onthaald. Het was juist geen heldenstuk, daar de knecht oud en weêrloos tegenover een jongen, krachtigen man stond en het diende slechts om nog meer te verbitteren.

Lief en leed.

De liefde, zelfs de reinste, is slim. ‘Wanneer twee personen elkander verstaan, bedriegen zij een derde, zelfs wanneer hij er midden tusschen staat,’ zegt het spreekwoord met recht. Het geheim heeft zulk een betoovering aan zich, dat hare macht oneindig groot en geweldig is. De toegenegenheid, de gehechtheid stelt ons voor alles schadeloos en een oogenblik van samenzijn, een stomme blik en vriendschappelijke groet, een paar niets beteekenende woorden zijn dikwijls reeds genoeg, 't Is een zeer gevaarlijk tijdperk.

Ook Johan en Setje kwamen zelden bijeen. Wanneer hij zijne ploegpaarden naar den akker dreef, dan klonk zijn vroolijk, opwekkend lied, dan klapte wakker zijn zweep, en onder het opgeslagen gordijn aan de houtvesterswoning kwam een jeugdig aangezicht te voorschijn en wenkte met een vriendelijken groet.

En nog een oog volgde den kloeken jongen man achter de vensters der bovenverdieping, doch het straalde niet van geluk of welwillendheid, maar van jaloezie en nijd.

En zondags ging Setje zedig en vroom den weg door het dorp, bijna een uur ver, naar de dorpskerk, en van de boerderij kwam een jonge man, in gezelschap van zijne moeder en zijn twee jeugdige zusters, en voegde zich bij het schoone meisje en zij gingen samen den weg, spraken over niets beduidende dingen, zagen elkander en verheugden zich. Het was toevallig dat dit zoo trof, maar het was eenmaal zoo. En bijna altijd werd de groep door zeker iemand gevolgd die zich dood ergerde, en wanneer die persoon zich bij de groep aansloot en zich nog zoo voorkomend aanstelde, dan was het of allen de keel was dichtgesnoerd en het vroolijk gesprek en opgewekt geklap scheen eensklaps verstoord te zijn. Wie deze spelbreker was, zal ik wel niet hoeven te zeggen.

Achter de boerderij lag een groote boomgaard. Oude knoestige peeren- en dikke, breedgetakte appelboomen getuigden van de vruchtbaarheid dezer plek; jongere boomen hingen tot buigens toe vol en beloofden nog veel meer voor de toekomstige geslachten. Daar eene beek den boomgaard besproeide, zoo groeide hier weelderig gras, dat drie tot vier maal jaars gesneden werd.

(Wordt vervolgd.)