De Belgische Illustratie. Jaargang 5

De pleegdochter.
Eene bloem, uit den vreemde op nederlandschen bodem overgeplant.
Door H.A. Banning.
(Slot.)

Frans wist niet of hij zijne ooren kon gelooven. Was het ijs gebroken?

Nadat hij in den namiddag een gesprek met zijn vriend Max had gevoerd, verzocht hij Lise om in den tuin een rozenboom te komen zien, zoo prachtig als slechts zelden gevonden werd. Zij voldeed aan zijn verzoek en toen zij eenigen tijd later in het gezelschap terugkeerde, stelde Frans haar als zijn verloofde voor, onder voorbehoud dat de majoor zijn toestemming zou geven; van de goedkeuring zijns vaders had hij zich reeds vergewist.

Er volgden nu gelukwenschen, want mevrouw van Staden wist zeer goed dat haar zwager gaarne het geluk zijner dochter aan Frans zou toevertrouwen.

Toen Rosine haar vriendin omhelsde, zeide zij:

‘Nu komt gij hier mijn plaats innemen, dat is goed.’

‘Uwe plaats?’ vroeg Lise. ‘En wij hebben elkander beloofd dat wij zusters willen zijn? ‘

‘Ei ei,’ hernam Rosine, zoo schalksch als zij vroeger dikwijls kon wezen, ‘meent gij dan dat ook ik niet weldra een bruid zal kunnen zijn?’

Frans en Lise zagen elkander verwonderd aan, doch de oude dokter en professor van Staden hadden haar zeer goed begrepen.

Toen laatstgenoemde na een lange avondwandeling laat in zijn kamer kwam, ging hij voor het crucifix staan dat boven zijn schrijftafel hing. Lang bleef zijn oog op den Verlosser gevestigd, die eens gezegd had: Weest mijn navolgers. Daarop boog hij de knieën en zeide: ‘Mijn Heer en mijn God! - Mijn God en mijn al!’

XIV
Vader en dochter.

Voor het geopende venster van een eenvoudige doch zeer aangenaam gelegene buitenplaats in Westfalen stond een man, wiens jeugd reeds lang voorbij, wiens hart door de ervaringen des levens in een ijskorst omsloten was. Op dit oogenblik rustte echter zijn oog vol weemoed in den tuin, als wilde hij daar in het leven roepen wat hij in den geest zag. De herinnering aan een lang verleden bracht eene warmte in zijn gemoed zooals hij die in lang niet had gevoeld; het ijs brak en smolt, er ontsproten tranen aan zijn oogen en hij weende lang, zeer lang.

Er werd aan de deur geklopt. Een eerbiedwaardig grijsaard in geestelijk gewaad trad binnen. Beide mannen zagen elkander langen tijd aan en toen stak de priester de hand uit en zeide:

‘'t Is zeer lang geleden dat wij elkander voor het laatst zagen, mijnheer Verbommel.’

‘Er ligt een verwoest leven en een graf tusschen beide,’ sprak de majoor, den groet des priesters beantwoordende. ‘Ik heb u om een onderhoud verzocht in het belang van een der wezens die eens door mijn onberaden stap in het ongeluk zijn gestort. Vóór vele jaren heb ik voor u een belofte afgelegd die het geluk mijns levens verwoestte. Na een lange reis, waaraan ik behoefte had om tot kalmte te komen, ben ik naar mijn vaderland teruggekeerd, ik heb al mijn krachten ingespannen om mijn plichten als echtgenoot en vader te vervullen, zooals ik beloofd had. Ik nam weder dienst en heb het vermogen mijner vrouw met nauwgezetheid beheerd. Nooit heeft mijn mond naar Angela of naar mijn kleine Rosine gevraagd, ook al dreigde ik te bezwijken onder de afgelegde belofte.’

De priester luisterde met opmerkzaamheid, middelerwijl hij een kleine zilveren doos, waaruit hij een snuifje had genomen, in de rechterhand ronddraaide.

‘Ongeveer een jaar geleden,’ zoo vervolgde de majoor, ‘zag ik in Nederland een jong meisje dat onmiskenbaar de gelaatstrekken van Angela droeg; zij gold voor de dochter van een geneesheer, doch uit mijn nasporingen bleek het dat zij slechts zijn pleegdochter was. Mijn oude huisknecht, die hier met mij heeft gewoond, overtuigde zich dat dit meisje mijn dochter, dat de moeder reeds lang dood was. Hij had ook Susanna, de dienstmeid van Angela in het huis van den dokter gezien, ofschoon zij hem voortdurend trachtte te ontwijken. De nadere bijzonderheden, betreffende het overlijden van Angela, vernam hij van een oude vrouw bij wie zij had gewoond. Er bleef mij nu geen twijfel meer over, doch wat kon, wat mocht ik doen? Ik keerde naar 's-Gravenhage terug, want het was mij niet mogelijk in het bijzijn van het meisje mijn zelfbeheersching te bewaren. Ik had allerlei zaken te regelen en zonderde tegelijk het vermogen mijner vrouw af van 't geen mij als een persoonlijk erfdeel toebehoorde. Het laatste zou voor Rosine zijn; meer kon ik niet voor haar doen. Toen ik daarmede gereed was, begaf ik mij hierheen, niets kon mij daarin verhinderen, want ik wist nu zeker dat Angela sinds lang dood was. Ik ging naar den pachter, dien ik voor den tegenwoordigen eigenaar hield, met het doel om het buitengoed te koopen, doch hij zeide mij dat ik mij moest vervoegen bij dokter Bremmer in Limburg, wiens adres hij mij gaarne wilde geven. Dokter Bremmer is de pleegvader van Rosine, ik ken hem zeer goed; wat staat mij nu te doen? Geef mij raad. De moeder van Lise is ook reeds lang overleden . . . . . . ben ik nu ontslagen van mijn eed? Mag ik mijn kind tot mij nemen?’

De priester zat eenige oogenblikken in diep nadenken verzonken. Toen stond hij op en ging eenige malen de kamer op en neêr en vroeg eindelijk:

‘Welke positie kunt gij uw dochter Rosine geven? Uw tweede huwelijk was in uw vaderland onbekend en er bestonden voor u gewichtige redenen om er het diepste stilzwijgen over te bewaren, ook zelfs al ware het Angela's verlangen niet geweest. Welke gevolgen kan het openbaar maken van uw geheim hebben?’

‘Dat is waar,’ antwoordde de majoor, ‘doch volgens de wet was mijn tweede huwelijk geldig.’

‘Ik weet dit, ik weet dit,’ sprak de grijsaard, ‘en juist daarom zal de handelwijze van Angela niet naar waarde geschat worden. Laat de dooden rusten, mijnheer! O, ik gevoel zeer goed hoe groot uw verlangen is om uw vaderlijke rechten op nw kind te doen gelden, om haar nu nog zoo veel mogelijk vergoeding te schenken voor het gemis van zoovele jaren, doch neen, dat kan niet zijn! Dokter Bremmer is een rechtschapen, een braaf man, dit blijkt uit zijn brieven. Spreek met hem en met den pastoor, beiden hebben Angela's vertrouwen bezeten. Raadpleeg die beide mannen, waarde majoor, en volgt niet de ingeving van uw eigen hart. Laat beide mannen beslissen wat tot vrede en geluk van uw kind zal kunnen dienen, zij hebben daar recht op om hun veeljarige belanglooze zorgen.’

De majoor haalde diep adem, er had een korte doch geweldige strijd in zijn binnenste plaats, doch eindelijk bood hij den priester de hand en zeide:

‘Ik zal uw raad volgen, ik wil mijn belofte houden tot over het graf.’

[p. 328]

‘Dat is braaf gehandeld,’ sprak de geestelijke; ‘er moet zegen rusten op zulk een voornemen.’

‘Ik schrijf vandaag nog aan dokter Bremmer,’ hernam Verbommel. ‘Van zijn antwoord zal het afhangen of ik al dan niet naar Limburg terugkeer.’

Hiermede was het gesprek geëindigd.

De majoor bleef nog een week op het buitengoed, waar hij eens zoo gelukkig was en een onervaren meisje zoo diep ongelukkig maakte. Op het einde dier week ontving hij twee brieven: een van Frans en Lise en een van den ouden dokter. Zoodra had hij niet de laatste gelezen of hij trok aan de bel en zeide tot zijn huisknecht:

‘Maak dat alles zoo spoedig mogelijk ingepakt is, oude vriend; wij vertrekken morgen naar Limburg.’

Daarna schreef hij brieven aan den ouden dokter, aan Frans en aan Lise. Hij had zich in vele jaren niet zoo gelukkig gevoeld, 't was hem als gevoelde hij reeds den zegen, waarvan de grijze priester had gesproken.

Het was avond. Rosine kwam van een arme zieke vrouw terug, die zij lafenis naar lichaam en ziel had gebracht. Zij ging den tuin der pastorie voorbij naar het kerkhof om nog een oogenblik op het graf harer moeder te bidden.

Waarom aarzelt zij plotseling? Er staat iemand in gebogen houding over het kruis dat boven Angela's stoffelijk overblijfsel is geplant; zij hoort de zuchten van zijn diep bedroefd gemoed, zij hoort den geliefden naam noemen. Nog een oogenblik draalt zij, toen trad zij nader en sloeg de armen om den hals van den man die over het kruis gebogen was.

‘Mijn vader !’ sprak zij nauwelijks hoorbaar.

De majoor kon geen woord voortbrengen; hij drukte zwijgend zijn kind aan de borst en zijn gemoed stortte zich uit in een stroom van tranen.

Twee dagen vroeger waren Frans en Lise in het studeervertrek van den dokter getreden; zij brachten een brief van den majoor. Zoodra de oude man gezien had dat Verbommel zijn toestemming tot het huwelijk gaf, zeide hij:

‘Welnu! dan zijn er geen hinderpalen meer. Moge God u zijn zegen schenken, mijne kinderen. Doch nu heb ik u ook iets te zeggen en een brief voor te lezen.’

Hij bracht hen in de bekende kamer met bloemen. Daar, met het oog op Angela's portret gericht verhaalde hij uitvoerig de geschiedenis der jonge vrouw. De goede dokter deed dit met de meest liefdevolle, verschoonende woorden voor de arme jonge vrouw, ofschoon hij tevens zijn strenge afkeuring over de gemengde huwelijken te kennen gaf. Toen hij geëindigd had, las hij den brief van den majoor voor. Lise was geweldig geschokt en ontroerd, Frans was zeer ernstig.

Vanwaar de tournure, door dames van smaak
Met rosettes en franjes gedragen?

Men zegt; 't is de kap van een tilbury, die
Met scharnieren omlaag wordt geslagen.

‘Laat ons de zuster innig liefhebben, Lise,’ sprak hij.

‘O Rosine . . ., . mijn zuster!’ riep zij. ‘Ach, ik had er een voorgevoel van, maar ik wil haar liefhebben, ik heb haar nu reeds als een zuster lief.’

‘De goede God moge u daarvoor zegenen, Lise,’ zei Frans. ‘Zoo is het goed!’

Den volgenden dag werd besloten dat Rosine voor de wereld de dochter van dokter Bremmer zou blijven, zooals de stervende moeder had verlangd. Mevrouw van Staden, die de beraadslaging had bijgewoond stemde daarmede geheel in.

Eenigen tijd later schreef de majoor aan professor van Staden, die weder naar het klooster teruggekeerd was, dat het huwelijk van zijn dochter met Frans Bremmer nog in den loop van den Zomer zou voltrokken worden, dewijl mevrouw van Staden en de oude dokter zich hadden doen kennen als gezworen vijanden van een langdurige verkeering

Zoo gebeurde het ook. In de eerste dagen der maand September was de kerk, waarin eens Angela zoo lang en zoo vurig bad, feestelijk getooid. De jonge dokter Bremmer en zijn bruid waren omringd door liefhebbende bloedverwanten, die den zegen des hemels over het jonge paar afsmeekten.

Toen de H. Mis geëindigd was, trad de oude eerwaardige priester andermaal voor het altaar, het jonge paar knielde voor hem neder en het verbond werd gesloten dat slechts met den dood kan eindigen.

Rosine was diep bewogen, zij dacht aan hare moeder en smeekte God dat hare zuster een gelukkiger lot zou te beurt vallen.

Toen professor van Staden, die voor die plechtigheid was overgekomen, laat in den avond van dien dag met zijn moeder alleen was, vroeg hij haar toestemming om zich voor het priesterambt te mogen voorbereiden. De oude vrouw stak ontroerd de handen ten hemel en zeide met de oogen vol tranen:

‘Mijn God, gij overlaadt mij met uwe gunsten en weldaden.’

In de woning van dokter Bremmer had ook een treffend tooneel plaats. De oude man zat in de kamer waar de portretten hingen en Rosine had de arm om zijn hals geslagen.

‘Gij hebt nu nog een dochter die u liefheeft,’ sprak zij, ‘sta mij toe dat ik mij geheel aan God ga toewijden.’

De oude man bedekte het gelaat met beide handen.

‘Ik heb dit oogenblik te gemoet gezien,’ antwoordde hij, ‘het kost mij moeite van u te scheiden want gij zijt mij zoo innig dierbaar, doch God wil het en zijn heilige wil moet geschieden op de aarde als in den hemel, dat bidden wij dagelijks. Gekruisigde liefde, dat is het aangenaamste offer voor God. Welnu, ik wil dit offer brengen, mijn kind, ga waar God u roept.’

Jaren zijn voorbijgegaan. De goede dokter rust reeds lang van zijn arbeid, hij stierf den dood der rechtvaardigen. De majoor volgde hem spoedig, doch reeds lang te voren was hij tot het Catholicisme bekeerd.

Rosine draagt het kleed der zusters van liefde, die engelen door God aan de zondige wereld geschonken om de zaden van godsvrucht en naastenliefde aan te kweeken en Max van Staden, de eens zoo welsprekende professor, predikt nu de goddelijke leer der eeuwige waarheid, zooals die in het gezag der onfeilbare Kerk van Christus is neêrgelegd.