Band. Jaargang 13

[p. 2]

Kitombe
(Kongolese legende)

DIT is het verhaal van ‘Kitombe’ de nachtjager, een legende zoals de ouderen, de ‘m'buta muntu’ er vertellen kunnen, wanneer ze 's avonds, bij het knetterend vuur, hun lange stenen pijpen roken. Terwijl niet ver van hen, de vrouwen en de jongeren driftig-wild rond het laaiend vuur dansen bij het hitsende tam-tam geroffel, of een klagend liedje neuriën, onder de brede wuivende palmen, bij de zoele avondbries.

Mampuya Lukonga, de oude maniokplanter, blies twee zware rookwalmen naar het vuur en, terwijl hij luisterde naar het bladgeritsel in de kruin der palmen, begon hij zijn verhaal:

‘In het dorp woonde eens een jager met name Masambe Kalulu, hij was nog jong en nochtans werd hij door allen geprezen, zelfs door de ouderen, want niemand uit de streek kon jagen gelijk Masamba. Hij hield vooral van 't grote wild en niemand kon als hij sluipen door het hoge gras en zo de antiloop treffen in haar vluchtige loop, met één enkel spannen van zijn stille boog. De dagen dat hij zonder buit naar huis moest keren waren zeldzaam en groot was zijn roem, want niemand was zo handig en zo geslepen... Niemand, behalve misschien, Kitombe M'Penza, de oudste en meest ervaren jager van het land... Op een zekere dag nu ontmoetten zij elkaar bij een bron in het oerwoud en ze gingen aan 't vertellen over hun jachten en vangsten en natuurlijk, zoals het echte jagers past, aan 't pochen over hun heldendaden:

- Ik, begon Masamba Kalulu, ik heb voorwaar de grootste en de snelste antiloop uit de streek geschoten. Zij liep sneller dan de ‘Pemba’, de steenarend, uit de wolken schiet, en met vier man konden we haar nauwelijks naar het dorp dragen. Nzambi-ko! (bij God) zei hij nog, en spuwde op de grond.

- Ja! maar ik, zei toen Kitombe de strikkenzetter, ik heb het zwaarste everzwijn van de streek gevangen. Na drie dagen wachten viel het eindelijk in de val en toen ik met vier andere jagers het dier er kwam uithalen doorboorde het mij bijna met zijn scherpe hoorn. N'Zambi...

Maar toen ze niet akkoord geraakten gingen ze een weddenschap aan, en hij zou ze winnen die binnen de drie dagen de origineelste en schoonste vangst zou gedaan hebben!

[p. 3]

Het is toen dat Kitombe besloot de ‘Nacht’ in zijn strikken te vangen. En zo zou hij zeker de winnaar zijn want hij zou dan het mooiste en meest originele stuk gevangen hebben. Op de avond dus van de weddenschap trok hij het woud in, zonder boog noch pijlen, doch slechts een grote kalebas met een deksel er aan. Het was een maanloze nacht en wie in het bos zijn weg niet kende moest struikelen over de knoestige wortels of bleef haken aan het doorngewas. Maar Kitombe ging zonder aarzelen, in zijn handen de open kalebas. Zo liep hij tot in 't hartje van 't oerwoud en daar keek hij door de opening van de kalebas: hij zag geen bodem meer en binnen was ze duister, zwart als pek,... Een glimlach doolde op zijn witte tanden: hij had de nacht, hij had de nacht gevangen!... En toen sloot hij de kalebas en keerde naar het dorp terug, en het was feest in zijn hart...

's Anderendaags, bij het krieken van de dag, wanneer de ‘bulikoko’ de zon begroet had met zijn eerste zang, liep Kitombe met de kalebas tot in de hut van Masamba. Deze sliep nog, maar Kitombe schudde hem wakker al jubelend: ‘Ik heb de Nacht!... Ik heb de nacht gevangen!... Kijk...’ En hij opende de kalebas en toonde ze hem zegevierend. Masamba echter, eerst verwonderd, lachte toen en zei slechts schelms: ‘Er zit niets in!’

Toen keek ook Kitombe en zag... de bodem van de kalebas, want het was dag geworden...

‘En ziedaar’ besloot Mampuya Lukonga, de oude maniokplanter, ‘waarom sinds toen Kitombe de nachtjager werd genoemd’...

Zo is het verhaal van Kitombe, de Nachtjager, een legende zoals men er vertelt 's avonds bij het knetterend vuur, onder wuivende palmen.

Walter Geerts