Band. Jaargang 12

[p. 313]

Het boekenrek

‘De Heilige Gramschap’ door Maurice D'haese. Uitgeverij ‘De Sikkel’, Lamorinièrestraat 116, Antwerpen. Gen. 80 fr., geb. 96 fr.

Deze roman van de debutant Maurice D'Haese is van een ontstellende troosteloosheid, zowel wat inhoud als wat vorm betreft, wat daarom nog geen veroordeling betekent van het boek zelf. De roman is het relaas van het leven van een verzetsman tijdens de laatste maanden van de oorlog, en de eerste maanden die er op volgen wanneer de verzetsgroep waartoe hij behoort het bevrijdingsleger naar Duitsland volgt. Hoezeer dit leven ook mag beschouwd worden als een aaneenschakeling van weinig-banale of alledaagse gebeurtenissen, zoals het bergen van geparachuteerde kisten ammunitie, het opblazen van bruggen, de gewapende verdediging van een viaduct, het uitzuiveren van vijandelijke weerstandsnesten, de arrestatie van strijdgenoten, de geallieerde landing en bevrijding, toch wordt heel dit gebeuren in deze roman voorgesteld op een manier die geen relief schenkt aan de afzonderlijke gebeurtenissen, en die ook geen enkele lichtstraal laat doorstralen, laat staan dat een vreugde- of zegekreet zou uitgestoten worden om de finale uitkomst van het konflikt, waarvoor deze jonge romanhelden zich dan toch hebben ingezet. Dit alles steekt ook schril af met de notie van de ‘heilige gramschap’, dat valse begrip dat zo vaak ingeroepen wordt voor het vermommen van zoveel holle phrasen.

Het verhaal, hoe knap ook geschreven, moet op de duur vervelend inwerken, omwille van het vlakke en reliefloze uitspinnen van gebeurtenissen die, hoe spannend ook op zichzelf, als de meest-alledaagse feiten worden uitgebeeld. Temeer daar de stijl van de auteur er op schijnt berekend te zijn de wazige, irreële droomafmosfeer van deze ‘heldenwereld’ in stand te houden. Toch zien wij met belangstelling uit naar nieuw werk van deze alleszins belovende auteur.

M.V.

‘De Weg der Hoop’ door Georges Van Acker. - Uitgave ‘De Hele Wereld’, St. Jansplaats, 5, Brussel - Hopland, 27, Antwerpen. - Prijs: 10 fr.

Een spreekkoor met marxistische inslag tussen een weifelende ontwortelde en de jeugd, die hoopt op een betere toekomst. Het is kloek gehamerd maar niet vrij van de gebruikelijke gemeenplaatsen en bombast.

R.P.

[p. 314]

‘De Prinselijke Dwaasheid’ door Karel Van Deuren. Uitgave Davidsfonds, Leuven. 182 blz. Ledenprijs: ing. 23 fr., geb. 37 fr.; handelsprijs: ing. 46 fr., geb. 74 fr.

Het brengt ons terug in de atmosfeer van de bevrijdingsdagen 1944. Het is het verhaal van een Antwerps meisje uit de goede burgerij dat zich. zoals vele andere, verlooft met een knappe blonde Amerikaan. Ze vertrekt met de bruidjesboot naar het nieuwe werelddeel, waar ze in haar mooie dromen bitter teleurgesteld wordt. Spijts alles blijft ze op bewonderenswaardige manier moedig en trouw.

Vlot, aangrijpend.

G.C.

‘Deling van het Brood’ door Gaston Van Der Gucht. Uitgave Davidsfonds, Leuven. 205 blz. Ledenprijs: ing. 23 fr., geb. 37 fr.; handelsprijs: ing. 46 fr., geb. 74 fr.

Dit boek hangt een reëel beeld op van het leven en de strijd van een arm arbeidersgezin in de Kempen.

G.C.

‘Het laatste Station’ door H. Van Merle. Uitgave Davidslonds, Leuven. 266 blz.

Ook onder de ruwe schors van een nachtelijk spoorarbeider klopt een hart met hoop en verlangens. Dit boek leidt ons binnen in de hun eigen kring, en opent het oog van de gewone treinreiziger voor het harde bestaan van die mensen.

G.C.

‘Ten Naaste bij’ door Frans Anders. Uitgave Davidsfonds, Leuven. 262 blz.

Zou evengoed ‘Het Nachtegaalsplein’ kunnen gedoopt worden. Aan de ene zijde van het plein leeft de deftige burgerij in statige huizen, aan de andere, ruwe maar eerlijke arbeidersgezinnen in een bouwvallig rijtje. Wanneer een zoon van een der deftige mensen huwen wil met de dochter uit een werkmanshuisje komt geheel het pleintje in opschudding. Gelukkig is daar ‘Meneerke’ die beide partijen tot verzoening brengt. Optimistisch boekje.

G.C.

‘Aan de waterkant’ - door Julien Kuypers - Uitgeverij ‘De Sikkel’ Antwerpen - Prijs: Gen. 80 fr.; Geb. 110 fr. Genummerde exemplaren op geschept papier 280 fr.

Dit boek van Julien Kuypers geeft ons goesting tijdens een stuk van ons eerstvolgend verlof in Europa, te gaan varen op onze Vlaamse binnenwateren: de Schelde, de Leie, de Nethe, de Demer of de Durme. Dit boek bevat losse herinneringen door de auteur neergepend na zijn vele omzwervingen met een motorjacht op de Vlaamse rivieren, stromen en kanalen. Deze herinneringen kruidt hij met allerhande reminiscenties en bespiegelingen van letterkundige, historische, sociale, wijsgerige of kultuur-historische aard. Het boek is zeker geen roman of verhaal, zelfs niet een reportage. Het is ook geen kunst-historisch essay of een toeristische Baedeker. Het is een mooi en rustig boek om van te snoepen en te genieten in de avondschemering, en bij te mijmeren over de schoonheid van het Vlaamse landschap an de waterkant. Heel wat passages zullen ongetwijfeld binnen een paar jaren opgenomen worden in onze schoolbloemlezingen en klassiek worden. Een ideaal boek vol schoonheid dat we ieder liefhebber van mooi-deinend proza warm aanbevelen.

G.V.

[p. 315]

‘Populieren in de Storm’ - door Domein van Rietvelde - Uitgeverij ‘De nieuwe Boekenclub’ - P. Vink - Antwerpen - Amsterdam - 264 blz. - Prijs: geb. 75 fr. in reeksverband; 125 fr. buiten reeksverband.

Schrijver brengt ons hier een nieuwe spannende boerenroman, waarvan de hoofdfiguren sterk herinneren aan deze uit de klassiekgeworden Noorse boerenromans. Het verhaal is zo spannend geschreven dat men het in één adem uitleest; alleen het slot lijkt ons een beetje geforceerd. Anders een vlot en boeiend geschreven volksboek.

G.D.V.

‘Fliedlodderke’, ‘Patjoepelke en de Beer’ door Yvonne Waegemans. Uitgave N.V. Uitgeverij P. Vink, Antwerpen-Amsterdam.

Twee kinderboeken geschreven met een grote liefde voor de jonge lezers. Sproken en elfen zullen steeds de kinderwereld blijven bevolken, vooral wanneer er over verteld wordt zoals Yvonne Waegemans dit doet. Beide verhalen zijn mooi geïllustreerd met tekeningen van Aimé Van Avermaet. Ideale prijsboekjes voor onze kleinen.

G.D.V.

‘Esquisse de la langue Ombo’ door A.E. Meussen.

Schrijver behandelt de taal der Ombo, een der twee talen van de Songola-stam in West-Maniema. Teksten werden opgenomen op band en worden bewaard in het Museum van Belgisch Kongo te Tervuren.

Het Ombo is een toontaal; hoofdzakelijk 2 tonen: een hoge en een lage. Achtereenvolgens worden behandeld: de zelfstandige naamwoorden verdeeld in 19 klassen; de bijvoeglijke naamwoorden, de voornaamwoorden, de werkwoorden en de onveranderlijke woorden. Een woordenlijst (Frans-Ombo) van 300 woorden, een fabel en een vertaalde vragenlijst volgens M. Guthrie, en ten slotte een tabel van de praefixen en de vervoegingen sluiten het werk, dat 45 bladzijden bevat.

Schrijver heeft zijn werk van zuiver wetenschappelijk oogpunt opgevat. Vandaar dat het schematisch opgesteld is. Het is een goed hulpmiddel voor degenen die reeds een goed inzicht in de taal hebben. Daar het niet opgevat werd als handboek voor het aanleren van de taal, zal het beginnelingen van twijfelachtig nut zijn.

‘Geertrui, de Heks van Veere’ door Dignate Robbertz. 450 blz. met tekeningen van Jac. Prince. Uitgeverij P. Vink - geb. 185 fr.

Deze roman, geschreven door Dignate Robbertz, schuilnaam van de echtgenote van de Nederlandse dichter Martien Beversluis, speelt in de 16de eeuw, en de hoofdfiguur is Geertrui Willems, die in 1563 te Veere, op het eiland Walcheren beschuldigd werd van hekserij, en dientengevolge veroordeeld werd tot de brandstapel. Uit een beknopt fait-divers uit deze woelige periode, spon de auteur een zeer spannend verhaal waarin werkelijkheid en fantasie met elkaar werden verweven. Een mooie roman die niet zou mogen ontbreken in onze Kongolese volksbibliotheken.

G.V.

‘Catharina van Siëna’ door Sigrid Undset, vertaald door J. Theeuwes - Uitg. Sheed & Ward - Antwerpen - Prijs: geb. 145 fr.

Inzake religieuze literatuur zijn Sheed & Ward niet aan hun proefstuk. Deze stevige biographie van de dochter van de wollewever van Siëna, die in de 14de eeuw zo'n belangrijke rol heeft gespeeld

[p. 316]

voor de ontwikkeling van het kristendom is een soliede aanwinst. Omwille van haar grondige kennis der Middeleeuwen, kennis die haar zelf tot het katholicisme heeft gebracht, was de bekende Noorse schrijfster en Nobelprijswinnaar als van zelf aangewezen om dit werk te schrijven. Werken van dit gehalte moeten het bestaande vooroordeel tegen boeken met religieuze inslag beslist uit de weg ruimen. De firma Sheed & Ward stelt trouwens de oprichting in het verschiet van een nieuwe Boekenreeks ‘De Graalboekerij’ waarin religieuze werken met wereldfaam zullen gepubliceerd worden. Een initiatief dat ruime belangstelling verdient.

G.V.

‘Ik sprong over de muur’ door Monica Baldwin. Uitg. Sheed & Ward, Antwerpen - Prijs: geb. 135 fr.

Wie dit boek zou terzij leggen om de ondertitel ‘Een terugkeer in de wereld na 28 jaar kloosterleven’ zou ongelijk hebben. Want hij zou dan een uiterst interessant en knap geschreven boek hebben afgewezen. Heel eenvoudig, eerlijk en oprecht, en met echt Britse humor, vertelt schrijfster - een nichtje van de vroegere Britse premier, Baldwin - haar eigen wederwaardigheden, nadat ze mits toestemming van Rome, na 28 jaar kloosterleven in een streng-beschouwende orde, in de wereld terugkeert: die na al die tijd natuurlijk grotelijks veranderde. Die wederwaardigheden zijn van allerlei aard, en men moet ze zelf lezen, vooral in de toonaard die schrijfster ervoor aansloeg, en die een uiting is van de sereniteit en de onbevangenheid die men de speciale karaktertrekken zou kunnen heten van de echte ‘kinderen Gods’.

M.V.

‘De Tabaksweg’ door Erskine Caldwell. Vertaling M. Mok. 198 blz.; prijs geb. 95 fr. Uitgave: De Internationale Pers-Berchem-Antw. 1953.

De tijdsomstandigheden hebben de aandacht op de Amerikaanse letteren meer en meer weten te richten. Een paar figuren zijn onbetwistbaar tot op de eerste rij der wereldliteratuur doorgedrongen. Onder deze auteurs bevindt zich ook Erskine Caldwell, die in de meeste van zijn boeken het probleem van de arme blanken in de Zuidelijke staten van Amerika op schrijnende wijze beschrijft.

Caldwell is schijnbaar een cynicus. Hij ontleedt met een scherp psychologisch penetratievermogen zijn wat erbarmelijke mensen. Ook in zijn gekende roman ‘Tobacco Road’, dat door M. Mok op een buitengewone wijze vertaald werd, gaat het om een krachtige realisme. De honger van deze primitief levende familie Lester die hij ons toont, leidt tot de excessen van ellende, hebzucht en begeerte.

Maar Caldwell vergeet niet tussen deze bittere taferelen een zekere humor te verwerken, iets dat de kleur van het verhaal in grote mate verhevigt en het zijn vaart laat behouden. De Tabaksweg is een onbetwistbaar hoogstaand litterair boek.

D.C.

‘Modern norwegian Painting’ door Leif Oestby. Talrijke illustraties in kleurendruk en wit-zwart. 261 blz. ingeb. Uitgave: Mittet & C^o, Oslo.

Gepubliceerd ter gelegenheid van de 50^e verjaardag van de stichting der belangrijke uitgeverij Mittet & C^o te Oslo, werd deze niet te evenaren publicatie in het licht gezonden, die een algemeen overzicht biedt van de rijke en gevariëerde waarde der Noorse schilderkunst.

[p. 317]

Men kan onmiddellijk opmerken dat dergelijke studies, gewijd aan de schilderkunst van een bepaald land, tot een unieke verwezenlijking mag gerekend worden. Natuurlijk, de Noorse schilderkunst bezit niet het representatieve karakter dat bij uitzondering aan de Franse schilderkunst moet toegekend worden. De school van Parijs, men neme dit begrip niet bepaald tot de uitheemse figuren die in de lichtstad hun beeldende veto stellen, maar meer algemeen, oefent voortdurend een sterke invloed uit op de universele gebieden van de beeldende kunst. Dit komt voornamelijk neer op het feit dat Parijs, in werkelijkheid het lichtende punt, voor meer dan het artistiek domein alleen, zijn aantrekkingskracht blijft behouden.

Ook de schilderkunst in Noorwegen blijkt een integrerend deel van haar evolutie aan Parijs te danken te hebben. Maar men mag ook niet blind blijven voor elke nationale waarde, zelfs al haalt deze elementen van voeding uit een onbetwistbaar cultureel centrum. Het is een traditie, zelfs het modeverschijnsel kan er niet zonder, dat de lichtstad een trefpunt blijft van vele universele stromingen, maar moet men daarom niet minder oog hebben voor de werkelijke regionale waardepunten van een bepaalde streek of land?

De studie van Leif Oestby over de moderne Noorse schilderkunst erkent immers volmondig de invloeden die van verschillende zijden werden uitgeoefend, maar ook de overvloedige illustratie bewijst meer dan woorden, dat specifieke elementen hun definitief karakter niet verloochenen.

Een uitzonderlijk boek, zoals wij zouden wensen dat in elk land aan de eigen schilderkunst zou gewijd worden, erkent voldoende de invloeden van buitengaats, meer zelfs dan de bevoegde lezer er zou willen zoeken. Maar dit is een feit van objectieve waarneming die men ten goede mag geven aan de auteur.

Binnen de te beperkte ruimte van een recensie kan men zelfs geen oppervlakkige indruk geven van deze impulsieve en krachtige landelijke schilderkunst. Dit is het geval voor de Noorse schilders, die ons dank zij deze uitnemende studie van Leif Oestby en de talrijke uiterst verzorgde illustraties, op een uitstekende wijze voldoende vertrouwd worden.

Dit boek is werkelijk een unicum op het gebied der uitgeverij, maar dit unicum slaat minder op de typografie alleen, doch krijgt voor de kunstliefhebber door de inhoud zelf een bijzonder belang.

R.D.C.

‘Denemarken’ door Piet Schepens, 221 blz. Geïllustreerd. Uitgave Viking Gent, 1953.

Piet Schepens heeft steeds een bijzondere belangstelling getoond voor de literatuur van het Hoge Noorden. Als een opmerkelijk vertaler van verhalen uit Noorwegen, Zweden, Denemarken en Finland, behoort hij tot de beste promotors van de Scandinavische letterkunde in ons land.

Deze auteur heeft echter ook talrijke studies gewijd aan figuren, stromingen en landen waarnaar zijn voorliefde gaat.

Als n^r 6 in de reeks ‘Scandinavische Bibliotheek’, verscheen zopas het mooie boek over Denemarken. P. Schepens heeft reeds soortgelijke werken gepubliceerd, o.m. over Zweden en Noorwegen.

[p. 318]

De schrijver doet het deels vulgariserend, deels wetenschappelijk. Hij vertrekt van de algemene geschiedenis en de voorstelling van het land, om in latere hoofdstukken de verschillende aspecten van het volk en het leven te behandelen.

Ook voor dit boek Denemarken heeft Piet Schepens op een goede manier zijn taak vervuld. Hij opent voor de lezer de verschillende facetten van een land, waarvan men bij ons in werkelijkheid weinig kent. Met een algemene beschrijving van het land vangt deze studie aan, om achteraf de eigenschappen van het Deense volk te ontleden. Een reis doorheen Denemarken biedt Schepens verder de gelegenheid de afzonderlijke landsgedeelten zoals Jutland, Funen, Seeland, Kopenhagen, Bornholm, de Faeroereilanden en Groenland nader onder de loupe te nemen en de zelfstandige ontwikkeling van sociale, economische en culturele krachten voor te stellen.

Een omvangrijk hoofdstuk is gewijd aan de Deense letterkunde, terwijl de sprookjesdichter H.C. Andersen afzonderlijk wordt voorgesteld. Met een overzicht van de Deense folklore, de volkshogeschool, het economisch leven en een zeer gedocumenteerde bibliographie wordt dit prachtig verzorgde boek over Denemarken besloten. De vele illustraties verhogen eveneens de charme van dit boek, dat op een vlotte en prettige wijze geschreven werd.

R.D.C.

‘Handboek van de Toerist, 1953’ samengesteld door Jozef van Overstraeten en uitgegeven door de Vlaamse Toeristenbond, is van de pers.

Dit lijvig boek (900 bladzijden) bevat talloze nuttige inlichtingen van toeristische aard, zowel betreffende België (meer dan 400 bladzijden), als Belgisch-Kongo en de bereisbare landen van West- en Midden-Europa. Automobilisten, bromfietsers en wandelaars vinden er hun gading in, zowel als wielrijders, watertoeristen, fotografen en kampeerders. Voor elk wat wils!

Uit de inhoud: bestuur, leiding en diensten van de Vlaamse Toeristenbond en de Vlaamse Automobilistenbond, reispassen en grensdokumenten, indrukwekkende lijsten van aangesloten garages, aangesloten firma's en aanbevolen hotels, Zondagsmissen in de voornaamste centra, eerste hulp, toeristische merkwaardigheden, spoorreizen, uitgewerkte itineraria van wandel-, fiets- en autotochten, inlichtingen betreffende spoorwegen, luchtvaart, scheepvaartlijnen, in de boekhandel verkrijgbare dokumentatie en nog vele andere inlichtingen!

Dit onmisbaar boek voor ieder toerist is in de V.T.B.-boekhandels te Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt en Kortrijk te bekomen tegen slechts 25 fr. (27 fr. voor toezending over de post).