Band. Jaargang 11

[p. 53]

Een encyclopedie van de letterkunde
Lectuur-Repertorium

BIJ het Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen, Cuylitsstraat 27, te Antwerpen, verscheen zojuist deel I van de tweede en definitieve uitgave, in drie delen, van het standaardwerk ‘Lectuur-Repertorium’, bekroond met de Staatsprijs van de Openbare Bibliotheken.^(*)

Het zal zo wat 17 jaren geleden zijn dat het eerste ‘Lectuur-Repertorium’ op de markt kwam, samengesteld door het Algemeen Secretariaat voor Katholieke Boekerijen (onder Redactie van E.H. Joris Baers) en bevattende 12.000 bio-bibliographische schrijversnota's en 1.400 portretten van auteurs behorende tot de Nederlandse- en de Wereldliteratuur, met waarde- en vakaanduiding van 40.000 literaire en vulgariserende boeken.

Om dit tweedelig werk up-to-date te houden, was het noodzakelijk gebleken in 1938 en in 1946 twee lijvige supplementen in het licht te zenden.

Deze tweede en (voorlopig?) definitieve uitgave van ‘Lectuur-Repertorium’ in slechts drie boekdelen, gebonden in keurige linnen band, formaat 21 X 15, omvat ruim 3.600 bladzijden, geïllustreerd met circa 3.000 schrijversportretten uit alle landen en van alle tijden. In deze drie boekdelen worden ongeveer 23.000 auteurs behandeld in beknopte maar toch meestal zeer volledige bio-bibliographische nota's, die vergezeld gaan van een waardeen vakaanduiding van ongeveer 90.000 oorspronkelijke en vertaalde werken. De stof van de 4 boekdelen welke de eerste uitgave uitmaken werd in deze nieuwe publicatie aangevuld met een schat van gegevens betreffende de jongste productie sedert 1946.

Voor mij ligt het eerste deel (1.045 blz., 1.008 portretten van auteurs) van deze heruitgave van ‘Lectuur-Repertorium’, dit ‘opus herculeum’ zoals Prof. Dr P. Sobry van de Universiteit van Leuven deze encyclopedie van de letterkunde terecht betitelde.

Tegen dit katholiek standaardwerk wordt vaak de opwerping geformuleerd dat ‘Lectuur-Repertorium’ naast de titels van de werken een ‘zedelijke kwotering’ plaatst. We menen met Prof. Dr Frank Baur (Boekengids, September-October 1952, blz. 249 en vlgd.) dat hier duidelijk het onderscheid dient in acht genomen tussen ‘kunstkritiek à l'état pur’ en ‘morele taxatie van kunstwerken’. Het ene sluit inderdaad het andere niet uit, voor katholieken zal het ene het andere logischerwijze aanvullen, en zelfs voor niet-

(*) Prijs per deel 450 fr. Na verschijnen van deel II wordt de prijs verhoogd tot 500 fr. per deel.

[p. 54]

katholieken zal de morele taxatie van een kunstwerk er vaak toe bijdragen een klaarder inzicht te geven betreffende het a-confessionele, zuiver-ethische element, wat in vele gevallen toch ook zijn woordje te zeggen heeft bij de waardebepaling van een kunstwerk. Nu is het wel waar dat sommige redactieleden van A.S.K.B. soms tamelijk vlug ‘taboe!’ roepen; ik bedoel die paar mensen, die in ‘Boekengids’ geen recensie over een niet-katholiek boek kunnen schrijven zonder er met nadruk op te wijzen dat het ‘zo hopeloos neutraal’ is. Dat is natuurlijk hun goed recht. Maar die drie woordjes mogen m.i. de neutrale lezer niet storen om de eenvoudige reden dat de vijf à tien regels die gewoonlijk voorafgaan toch voldoende gegevens bieden om hem toe te laten zich een algemeen gedacht te vormen van het bespreken boek. Persoonlijk heb ik ten andere reeds meermaals mogen vaststellen dat de recensies van ‘Boekengids’, - die in de auteursnota's van het huidig ‘Lectuur-Repertorium’ als het ware gecondenseerd werden, - zeer vaak overeenstemden met de waardebepaling welke ik voor mezelf aan het besproken boek gegeven had. Tot mijn spijt moet ik echter toegeven dat in enkele gevallen de letterkundige waarde van een schrijver geminimaliseerd werd op grond van morele bezwaren. Gelukkig komen deze onjuiste en onrechtvaardige waardebepalingen slechts zelden voor. Ik aarzel dan ook niet samen met de Amsterdamse ‘Boekenschouw’, deze uitgave te verheerlijken tot ‘Een Nachslagewerk van onschatbare waarde, een bewonderenswaardige prestatie. Ook voor niet katholieken zal het boek van groot nut zijn. wegens den overweldigenden rijkdom van gegevens die het biedt’.

En inderdaad, ‘Lectuur-Repertorium’ in zijn huidige vorm beantwoordt alle mogelijke vragen in verband met boeken en schrijvers. Een voorbeeld? U gaat naar de kino waar ‘De Derde Man’ wordt afgerold, naar de gelijknamige roman van Graham Greene. Bij uw thuiskomst slaat U ‘Lectuur-Repertorium’ open, en U vindt daar een merkwaardige bio-bibliographische nota over deze schrijver, benevens zijn portret en de titels in 't Nederlands en in 't Engels van al zijn werken.

U vraagt zich af hoe de naam Greshoff nu eigenlijk wel geschreven wordt, met ss en ff, of met ss. en f, of met s en ff, enz... U slaat ‘Lectuur-Repertorium’ open, vindt er de juiste schrijfwijze van de naam Greshoff, met aanduiding van al zijn pseudoniemen, geboorteplaats en datum, U ziet dat deze buitengewone essayist thans in Kaapstad verblijft, U vindt een degelijke biographische nota, een portret en meer dan één volle bladzijde titels van werken.

Ik meen dat het niet nodig is andere voorbeelden aan te halen om de lezer te overtuigen van de uitzonderlijke waarde van deze in onze letterkunde totnogtoe ongeëvenaarde lectuurencyclopedie. Ongetwijfeld zal deze heruitgave van ‘Lectuur-Repertorium’ een nog ruimere verspreiding en een nog groter succes te gemoet gaan dan bij de eerste uitgave reeds mocht worden geboekt. Dit weze voor de samenstellers een spoorslag om ijverig voort te werken. Het dagelijks aanvullen van hun reeds zo rijk documentatiemateriaal weze hun blijvende bekommernis. Het is de conditio sine qua non om latere heruitgaven van dit ‘opus herculeum’ even ‘actueel’ en even ‘betrouwbaar’ te houden als de huidige.

O.J.L. De Munck