Ervaringen
Een belangrijk verschil tussen de proef. toets en de echte toets was dat de meeste cursisten veel baat hadden bij het voorbeeld van een ander. Ze presteerden duidelijk beter bij de proeftoets doordat er meestal iemand voorging en doordat er feedback gegeven werd en ze weer even tijd hadden tot de volgende opdracht. Tijdens de echte toets miste men de steun van de anderen. Toch waren de cursisten zeer tevreden, zowel over de proeftoets als over de echte toets.
De toetsafnemers vonden dat deze vorm van toetsen veel meer opleverde dan de oude spreektoets met cassettebandjes. In
Figuur 2: Leidraad voor het gesprek
de oude spreektoets zorgden de plaatjes vaak voor verwarring. Ze waren een bron van verkeerde interpretatie. ‘U botst per ongeluk iemand op’ werd bijvoorbeeld geïnterpreteerd als mensen die aan het dansen zijn. Ook opdrachten als ‘Kijk naar het plaatje en benoem het belangrijkste deel’ veroorzaakten vaak verwarring. Wat doet bijvoorbeeld een geoefend alfacursist als er een klok op een plaatje te vinden is? Hij noemt de tijd die de klok op het plaatje aangeeft. Maar niet alleen de vorm van de opdrachten, ook het werken met een cassettebandje in een toets leverde veel problemen op die niets te maken hadden met gespreksvaardigheid.
In de bijna reële situatie van het communicatie-assessment komen de cursisten veel beter tot hun recht. Soms dagen ze de docenten zelfs uit in hun rol. Een cursist was zo vindingrijk te zeggen dat ze wou pinnen in plaats van met contact geld betalen. Humor in de toets!
Van de vijf cursisten die nu niveau A1 en A2 haalden, is de verwachting dat er slechts één niveau 1 gehaald zou hebben op de oude toets met het bandje. En dat waarschijnlijk ook nog alleen met veel begeleiding van de docent. Het zou interessant zijn om eens de proef op de som te nemen en een cursist zowel de oude als de nieuwe toets te laten doen.
De functionele context maakt dat deze vorm van toetsing ook beter past bij competentiegericht onderwijs en direct is in te passen in de portfoliomethodiek. Niet alleen wordt het gesprekje beoordeeld aan de hand van de niveaus van het Raamwerk (Common European Framework of Reference), maar ook kan het cassettebandje toegevoegd worden aan het portfolio van de cursist. De organisatie vergde de nodige tijd, maar dat kan verminderen als er meer ervaring is opgedaan. De proeftoets was nuttig maar zou bijvoorbeeld best vervangen kunnen worden door een oefenhoek in de klas, waar regelmatig zulke gesprekjes plaats kunnen vinden. De ene week is de hoek bijvoorbeeld een postkantoor, de volgende week een ontvangstbalie.