Alfa-Nieuws. Jaargang 4

De alfa-cursist: Potentieel

1 Stagnaties in het leerproces
Connie Raymakers
Caro Ermers
Rijn IJssel College - Arnhem

Langzaam leren of stagneren? En hoe verder?

Veel NT2-docenten kennen uit hun lespraktijk NT2-leerders die nauwelijks vooruit (lijken te) gaan. Hoewel er nog geen echte oplossingen voor gevonden zijn, hoeven we niet bij de pakken neer te zitten. In een aantal ROC's, zoals bijv. het Rijn IJssel College, wordt steeds meer aandacht besteed aan deze groep leerders, onder andere met behulp van remedial teaching. In het Netwerk Stagnerende NT2-leerders worden de krachten gebundeld: we proberen de problematiek in kaart te brengen, er is geïnventariseerd wat er zou moeten gebeuren voor deze NT2-leerders en er is een eerste stap gezet naar signalering en diagnostisering.

In deze workshop wordt informatie gegeven over de ervaringen in het Rijn IJssel College en het landelijke Netwerk Stagnerende NT2-leerders. Er zal gelegenheid zijn om problemen die men tegenkomt te bespreken en wellicht tot een oplossing te komen.

Het programma van de workshop is als volgt:

[p. 20]

1.	Stagnerende NT2-leerders: kenmerken en beschrijving van enkele stagnerende leerders
2.	Waarom een landelijk Netwerk Stagnerende NT2-leerders en wat heeft dat opgeleverd?
3.	Ervaringen van deelnemers: vragen en behoeften.
4.	Hulp aan stagnerende NT2-leerders in het Rijn IJssel College: praktijkervaringen en oplossingen uit de klassesituatie en remedial teaching.

Doelgroep:

-	docenten die tegen het probleem van stagnerende leerders in de lessituatie aanlopen en daar iets mee willen doen in de les
-	docenten die Remedial Teaching op willen zetten in de instelling

2 Differentiatie
Yolande Hömann - Horizon College Taalschool Hoorn
Elske Palstra - Horizon College Taalschool Alkmaar

Differentiatie: Wat betekent dat voor Alfa-cursisten en docenten? Wat is de meerwaarde? Is er eigenlijk wel meerwaarde? Tot hoever ga je met differentieren? Vragen, die misschien in deze workshop een antwoord krijgen. We bekijken met elkaar materiaal dat in Alkmaar en Hoorn gebruikt wordt om te differentiëren. Aan de hand van de studiewijzer bij 7/43 gaan we zelf ervaren wat differentiëren kan inhouden. Belangrijk daarbij is, dat iedereen zijn of haar ervaringen inbrengt.

3 Analfabeten, taal en schrift
Jeanne Kurvers
Katholieke Universiteit Brabant, redacteur Alfa-nieuws

Hoe kijken analfabeten aan tegen geschreven taal? Herkennen zij logo's en zo, waarom? Kun je in hun ogen alles opschrijven wat gezegd kan worden? Weten zij dat schrift iets te maken heeft met taal? Wat weten zij over hun eigen taal die ze al jarenlang gebruiken? Weten zij wat een woord is? Horen zij in hun eigen taal waar het ene woord eindigt en het andere begint? Is ‘of’ een woord in hun ogen? Hoe reageren ze als je vraagt een raadsel als het volgende op te lossen: In Tsama zijn alle mannen getrouwd. Achmed is niet getrouwd. Woont Achmed in Tsama?

In de workshop wordt aan de hand van concrete voorbeelden verslag gedaan van gesprekken die met analfabeten gevoerd werden over taal en schrift. Hun reacties worden vergeleken met die van laagopgeleide volwassenen die gemiddeld vier jaar naar school zijn geweest en met een andere groep niet-lezers, namelijk jonge kleuters.

4 Hollands Spoor: Alfa CD-rom
Elleke Radstake
Zadkine College - Rotterdam

Hollands Spoor is een cd-rom bedoeld voor analfabete allochtonen, volwassenen en jongvolwassenen, die vrijwel geen Nederlands spreken. Ook kan hij ingezet worden bij andersgealfabetiseerden. Met deze cd-rom worden cursisten in staat gesteld het technisch lezen te gaan beheersen. Er wordt uitgegaan van de structuurmethode. Omdat lezen niet betekenisloos is, leren cursisten ook de betekenis van de te gberuiken woorden aan. Deze woorden leren ze in de context van een fictieve tekst. Alle teksten spelen rondom één centrale familie. Begrijpend lezen neemt zo een belangrijke plaats in de cd-rom in.

De meest efficiënte wijze van kennismaken met de cd-rom is door er zelf mee aan de slag te gaan. Na een korte inleiding kunnen de deelnemers van de workshop daarom eerst zelf het programma bekijken. Nadat zo een eerste globaal beeld verkregen is, wordt nader ingegaan op de mogelijkheden van de cd-rom. Ingegaan wordt op de mogelijkheden van programmering. Door deze mogelijkheid zijn delen van de cd-rom ook inzetbaar voor andere groepen: NT2-cursisten, semialfabeten, cursisten die remedial teaching nodig hebben, wellicht zelfs autochtonen. Ook wordt ingegaan op de wijze van registratie. Deze is zo opgezet dat docenten achteraf kunnen achterhalen welke fouten cursisten maken en aan welke aspecten meer aandacht besteed moet worden.

[p. 21]

5 SamenWerkendLeren
Lisbeth van Hoek
Jan Hoedjes
Horizon College Taalschool Alkmaar

Binnen de Taalschool Alkmaar wordt veel gewerkt met werkvormen uit de methodiek Samen Werkend Leren (SWL) binnen de spreek- en luisterlessen. SWL gaat uit van een aantal basisprincipes, waardoor cursisten niet alleen efficiënter en effectiever leren, maar ook hun sociale vaardigheden en vermogen tot zelfstandig leren ontwikkelen. Er wordt binnen de klassensituatie veel gewerkt in groepen, waardoor cursisten elkaar beter leren kennen en de interactie toeneemt. Dit leidt tot meer waardering en respect voor elkaar.

Docenten van het alfa-team vertellen over de achtergronden van Samen Werkend Leren. Zij laten zien hoe verschillende werkvormen in de alfaklas toegepast worden. U zult zelf ervaren hoe activerend deze methodiek is.

6 Toetsing en laagopgeleide leerders
Anne-Mieke Janssen-van Dieten
Toegepaste Taalwetenschap - KU Nijmegen

De teleurstellende resultaten van leerprogramma's voor volwassen niet-Nederlandstaligen vormen een heet hangijzer, waarvoor de verklaringen zowel bij de cursisten als bij het onderwijs gezocht worden. In deze bijeenkomst zullen we onze gedachten laten gaan over de vraag of misschien de wijze van toetsing of de wijze van rapporteren van het bereikte ook niet enigermate bijdraagt aan dat fenomeen. U moet hier geen kant en klare oplossingen verwachten. De aard van deze bijeenkomst is meer stilstaan bij wat de gangbare praktijk is en nadenken over alternatieve vormen en vooral over de vraag: Wat willen we eigenlijk weten en is dat wel goed te meten?

7 Cognitieve training en tweede-taalprogramma's
Ferry van der Miesen
StiBCO, Bodegraven

In deze workshop gaan de deelnemers aan de slag om de leerstof in hun tweede-taalprogramma's te analyseren op de onderliggende cognitieve functies en denkstructuren. Men maakt vervolgens kennis met oefeningen die expliciet deze denkmiddelen trainen teneinde ze te integreren in het eigen programma.

Algemeen: algemene informatie over de theorie en methodiek van Reuven Feuerstein is opgenomen op de website www.alfastudiedag.nl

8 Mondelinge vaardigheden in de ISK
Sjenet Kruidenier
Het Projectbureau - Rotterdam

In deze presentatie kan men kennis maken met het programma Alfalfa (zie signalement in dit nummer) om anderstalige analfabete leerlingen van 12 tot 16 jaar de eerste mondelinge woordenschat in het Nederlands aan te leren. Dit programma is ontwikkeld op basis van ervaringen in de ISK van het Prisma College te Utrecht.

(onder voorbehoud - raadpleeg de website)