Letterkundig woordenboek voor Noord en Zuid

[Johannes Kneppelhout]

Kneppelhout, Johannes -, 1814-'85, schrijver van Studententypen, 1839-'41, en Studentenleven, 1839-'44, onder ps. Klikspaan. Als student in Leiden was hij met Beets en Hasebroek en Gewin lid van de letterkundige rederijkerskamer, als jeugdig dichter vereerde hij Bilderdijk, doch meer bewonderde hij de Romantiek; evenals Beets doorleefde hij zijn ‘zwarte tijd,’ waarin hij zich ‘rampzalig’ voelde. Van 1831-'39 schreef hij zijn romantisch werk in het F. in de stijl van Victor Hugo, doch het maakte geen opgang. Beets wekte hem op, om in 't Nederlands te schrijven en zo kwam hij tot de Studententypen. Hij was rijk, deed geen enkel examen, zocht geen betrekking; nu kon hij als gids optreden voor de jongere studenten; in 1839 was het Leids Studentencorps tot stand gekomen. Vooral het Studentenleven, 1844, is een pleidooi tevens voor reinheid van leven en een leidraad voor de studie. Hij streefde ‘naar de meest nauwgezette en tastbare waarheid’ en hij slaagde er in aan zijn Typen leven te geven: De Klaplooper, de Aflegger, De Liefhebber enz. Hij deed het in modern proza, in een taal, die weer bij ieder type past. Ook verscheen nog De Studenten en hun bijloop, 1840-'44, en Na het Studentleven, 1847. In 1849 en '50 volgden nog 2 delen Jonge Heeren.

Tot zijn medewerkers behoorden S.C. Snellen van Vollenhoven (De Jurist-Literator), Gerrit de Clercq en Jonckbloet. zie Dyserinck.

Zijn beelden uit het studentenleven zijn in hoge mate oorspronkelijk. Hij gaf in 1846 nog een 4-tal Verhalen uit; ook studentengeschiedenissen. In 1848 schreef hij een vlugschrift vóór de rechtstreekse verkiezingen.

In zijn Studentenleven oefende Kneppelhout scherpe kritiek op het toenmalige toneel. Hij vestigde zich op de Hemelse Berg te Oosterbeek en schreef er zijn reis-

schetsen: Mijne Zondagen in het Vereenigd Koninkrijk, 1860. Hij schreef ook een naamloos vlugschrift Aan Busken Huet, naar aanleiding van Een avond aan het Hof, 1865.

In 1875 schreef Kneppelhout Een Beroemde Knaap, ter herinnering aan Jan de Graan, de violist, 1852-'74.

Proefschrift over de Studentenschetsen door Dr. A.J. Luyt, 1909.