Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 20

[Joannes Jacobus Wetstein]

WETSTEIN (Joannes Jacobus), in 1693 te Bazel geboren, verkreeg in 1709 het doctoraat in de wijsbegeerte, en, in 1713 tot den evangeliedienst toegelaten, aanvaardde hij dien het allereerst bij een regiment Zwitsers, dat door de Hollandsche staten bezoldigd, zich in Engeland bevond. In 1717 trad hij te Bazel zelf als predikant op en gaf tevens afzonderlijk onderwijs aan de akademische jongelingschap. Het was er echter verre af dat hem daar een rustigen werkkring wachtte, hij stond er aan vele onaangenaamheden bloot en werd eindelijk afgezet, waarop hij zich naar Nederland begaf, waar hem het onderwijs in de letteren en wijsbegeerte aan de Remonstransche kweekschool te Amsterdam werd opgedragen, ofschoon zonder den titel van hoogleeraar. Hij begaf zich echter, op verlangen der broederschap, naar Bazel, om zich aldaar te regtvaardigen, en hierin slaagde hij zoowel, dat hij wederom gedurende een jaar als evangeliedienaar in zijn vaderstad optrad. In het najaar van 1733 aanvaardde hij het onderwijs aan de kweekschool te Amsterdam en werd in 1736 tot hoogleeraar aangesteld.

Zijn onderwijs bepaalde zich niet tot de oude letteren, sedert 1743 gaf hij ook lessen over het N. Verbond en later over het Hebreeuwsch en zelfs, na den dood van den hoogleeraar Drieberge, over de theologie, totdat het godgeleerde professoraat in 1717 aan Krighout werd opgedragen. In 1744 bedankte hij voor het professoraat in de Grieksche letterkunde, dat men hem te Bazel had aangeboden. Zeer beroemd heeft hij zich gemaakt omtrent de kritiek en uitlegkunde des N. Verbonds. Zijn Novum Testamentum Graecum cum notis Var. Codicum, 2 vol. in fol. Amst. 1751, en zijne Prolegomena in Novum Testamentum, waarvan wij de door J.S. Semler cum notis et append. Halae 1764 (de eerste uitgaaf Amst. 1730 4^o.) bezorgde uitgaaf kennen, maakten zijn naam met roem bekend. Hij ontging echter de beschuldiging van onregtzinnigheid niet en bijzonder legde men hem ten laste dat hij de plaatsen over het leerstuk van de Godheid van Christus verdonkerde. Hij overleed den 23 Maart 1754.

Nog gaf hij in het licht:

Dissertationes de variis N.T. Lectionibus. Basilea. 1713. 4^o.

Libelli ad crisin et interpretationem N.T. Halae 1766. 8^o.

Clementis Romani II epistolae ad virgines cum versione Latine. Leidae 1754. 8^o.

Or. funebris in obitum viri celeberrimi Joannis Clerici, Phil. et Historiae Ecclesicast. inter Remonstrantes Professoris. Amst. 1736. 4^o.

Zie Jac. Krighout, Sermo funibris in obitum Jo. Jac. Wetstenii, Amst. 1754. 4^o.; Frey, Epistolae ad J. Krighout; Bas., 1764 4^o.; Krighout, Memoria Wettsteniana vindicata adv. Frey. Amst. 1754 4^o.; Ernesti, Specimen Castigationum in Wetstenii N.T. Leipzig 1754; Dez., Jnstitutio interpretis Novi Testamenti, P. II. p. 157; Kraft, Bibl., T. VIII. p. 98, T. X. p. 99; Saxe, Onom., T. VI. p. 223, Anal., p. 665; Acta Erud., 1752, Jan., p. 1-8; Nova Acta erudita Septemb., P. II. p. 529-544, 1756 Jan., p. 30-33; Relationes de libris Nov. Fasic. II. p. 318 374; Fasc., V. N^o. XIII. p. 244, seq. N^o. XIV. p. 278-288; Athenae Rauricae, in Professoribus Linguae Graecae, N^o. XXVI. p. 379-382; Catal. Bibl. Bunav., T. I. Vol. II. p. 1697, 1698; D.J. van Lennep, Memv. Amst. Athen., p. 291; Des Neuen Gelehrten Europa, Th. V. p. 252-263; Hagebach, Wettstein der Kritiker und seine Gegner in Illgen's. Zeitschrift, 1733 p. 75 ff.; Baumgarten, Nachricht, T. II. p. 48, T. IV. p. 114; Mayer, Geschichte der Schrifterklaer.; Baur, Hwb., Conv. Lex.; Chaufepiè, Nouv. Dict. hist.; Biogr. Univ. Nouv. Biogr. générale; Bibl. raisonné; Ypey, Kerk. geschied. der XVIIIde eeuw, D. III. bl. 457; Ypey en Dermout, Gesch. d. Herv., D. III. bl. 195; Tideman, Rem. broeders, bl. 24 volgg.; Heringa, gebruik en misbruik der kerken; Kist en Royaards, K. Archief; Glasius, Godgel. Nederl.; Sepp, Pragm. geschied., bl. 74, 233; Nieuwenhuis; Verwoert; Kobus en de Rivecourt.