Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Frederik de Vrij]

VRIJ (Frederik de), gesproten uit een aanzienlijk Amsterdamsch geslacht, dat verscheidene regeringsleden heeft opgeleverd, en waarschijnlijk de zoon van Jan Egbertszoon de Vry. Zij waren beide, mannen van het eerste aanzien in den burgerstand. In 1612 was hij schepen en in 1620 burgemeester zijner geboortestad en een ijverig voorstander

der Contra-remonstanten. Zoo gaf hij zich in 1620, toen hij ad interim het schoutambt waarnam, veel moeite om de heimelijke bijeenkomsten der Remonstranten te verstoren. Nog duidelijker bleek zijn afkeer van de Remonstranten uit het in 1621 door hem uitgegeven werkje Historie of kort en waerachtigh verhael van den oorsprongh en voortgangh der kerkelijke berosrte in Hollandt. In de voorrede van dit werk, 't welk ook in het Fransch vertaald werd, gaf de Vrij te kennen: ‘dat het geschrift door een der geleerdste en vermaardste mannen van ons vaderland ontworpen en gesteld was, maar dat hij zelf op last van de Nationale Synode zeker geschrift daarnevens gevoegd had met een Aanhangzel, die hij voor de zijnen erkende.’ Voorts ontmoet men in de voorrede verscheidene zeer harde en scherpe uitdrukkingen en zware verwijten. Hij noemde de Remonstranten: ‘Instrumenten des Satans, vijanden van Christus kerk, facticuse Arminianen, onrustige menschen, wilde baren der zee, hunne eigene schande opschuimende;’ en legde hun ten laste dat zij de getrouwe leeraars der gereformecrde Christelijke Religie, de zaligmakende leer en de christelijke overheden met oproerige propoosten, fenijnige brieven en lasterlijke schriften, bij een ieder zochten verdagt gehad en afgrijselijk te maken; dat zij zich verblijdden in den tegenspoed van Christus kerk en in het geluk van de erfvijanden van de Religie en van 't vaderland. Tegen dit geschrift nam Uitenbogaerd de pen op en gaf in September van hetzelfde jaar in het licht: Vrije aanwijzing van d'onwaerheden, trouwlooze verdraegingen, calumnien en andre grove misslagen, bevonden in de genaemde Historie van Frederik de Vrij, Burgemeester der stadt Amsterdam, aengaende de kerkelijke beroerten van Hollandt gestelt by forme van de samenspraek tosschen denselven de Vrij en des Aanwijser. De voorrede van dit geschrift was geteekend Nicolaas Benifacius. Uitenbogaerd onthield zich thans buiten 'slands. Zij, die op zijn verzoek het bestuur over het drukken gehad hadden, zonden van Haarlem en Leiden, aan alle de leden, van den Magistraat te Amsterdam, aan die van de Admiraliteit en aan de Commissarissen der weeskamers, waarin de Vrij toen zitting had, ieder een exemplaar van dit werk, opdat zij gelegenheid mogten hebben om over de waarheid der zaak te oordeelen. Verscheidene Wethouders werden door de lezing van dit en van andere soortgelijke geschriften tot meer gematigde denkwijze gebragt. Van het werk van de Vrij, verscheen in 1773 te Amsterdam bij Nikolaas Bijl een 2e dr. en in 1786 te Middelburg een derde. Minder bekend is zijn Praxis sacra, dat is Heilige Meditatien over de Deelen van de Christelijke Religie. Amst. 1644. Volgens E(en) V(lissingsch). P(redikant). J.J. Brahé, was

deze Burgemeester ook de dichter der Anatomia, dat is ontledinge van den Geestelijken mensch in 4^o. gedrukt bij Jan Evertz. Kloppenburg.

Hij droeg dit werk aan zijne vrouw Neelken Willems Boogaert en zijn beide dochters Belitien en Geertrui, op. Ook heeft men van hem:

De Catechismus ofte Fondamenten van de gheheele Christ. religie ghemaeckt door W. Perkinsius 1616.

Deze vertaling van de Vrij, is opgenomen in de Theol. werken van Perkins Stuk II. Afd. 2. De Vrij voegde hier bij Cort begrip van de Catechismus der gheref. kerken in Nederlant.

Ars bene moriendi. Dat is: Wel-Stervens-Kunst. Amst. 1652, 12^o.

Frederik de Vrij had een zoon, Willem de Vrij, die in 1620 den eersten steen van de Westerkerk te Amsterdam leide

Zie Brandt, Hist. de Ref. D. IV, bl. 846, 1847; Wagenaar, Amsterd. D. IV, bl. 329; D. VII, bl. 443; D. XI, bl. 288; Kok; Kobus en de Riveeourt; van der Aa, N.B.A.C. Woordenb. Muller, Cat. v. Portr. D. I, p. 132, p. 318.