Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Willem Vleertman]

VLEERTMAN (Willem) zoon van een officier in 's lands dienst, den 1^sten Augustus 1658 geboren, en terstond na zijn doop als kadet aangemerkt. Den ouderdom van 14 jaren bereikt hebbende, trad hij als zoodanig in werkelijken dienst en gaf zoo vele blijken van moed, dat hij vier jaren later tot luitenant werd bevorderd. De Nymeegsche vrede (1678) stuitte hem in zijn militaire loopbaan, zoodat hij te Amsterdam eene suikerraffinaderij begon en in het huwelijk trad met Rebekka Beuns. Bij het uitbreken van den oorlog met Frankrijk in 1684 trad hij op nieuw als vrijwilliger in dienst en vergezelde Willem III op diens togt naar Engeland. Deze zond hem later naar Munster om depèches aan den graaf van Obdam over te brengen. In Engeland teruggekeerd, nam hij deel aan de gevechten in Ierland en werd door den koning naar Savoye gezonden, om den hertog de tijding te brengen van de overwinning aan de Boyne. In 1691 volgde hij, als kapitein, het statenleger naar Brabant en gaf hier een sprekend bewijs van zijne onomkoopbaarheid. In het volgend jaar liet hij zijne bediening als kapitein varen en nam hij als courier verscheidene zendingen aan, naar Konstantinopel, Weenen en elders. Na het sluiten van den vrede te Rijswijk in 1697 vergezelde hij den zoon van den Amsterdamschen burgemeester F. de Vicq op een buitenlandsche reis, waarna de burgemeester hem tot belooning de post van sluiswachter van de Kolksluis binnen de stad, schonk. Een rustig leven viel echter niet in zijn smaak. In 1700 woonde hij de in-

neming der vesting Tonningen bij, en maakte zich verdienstelijk door onder den generaal Coehoorn, het opzigt te nemen over de doorsnijding aan de Waal bij Pannerden. Als commissaris der approches bewees hij voor Keizerswaard en Vlaanderen aann erkelijke diensten en was in 1703 werkzaam bij de verovering van Bonn en geen overwinning werd er behaald of men zond hem als courier naar 's Hage, om daarvan de tijding na te brengen, hetgeen hem verscheidene gouden ketenen, medailles en dukaten opbragt. Wijl er in 1717 in het veld weinig te doen was, hield hij zich eenigen tijd te Amsterdam op en vond gelegenheid aan den juwelier D. Scholte een gewigtige dienst te bewijzen, door het achterhalen van een paar dieven, die hem een doosje juweelen ontroofd hadden. Tusschen 1708-1713 gaf hij op nieuw bij vele belegeringen blijken van dapperheid en beleid. Na den vrede te Utrecht in 1713 begaf hij zich wederom naar Amsterdam, waar hij voor het ambt van onderschout, hem door de regeering aangeboden, bedankte. In het volgend jaar nam hij dienst bij de Pruissen, destijds in oorlog met Zweden, en toonde bij het beleg van Straalsund zijne bekwaamheid als ingenieur, doch hij haalde zich eene zware ziekte op den hals, waarvan 's konings lijfarts hem genas. In 1716 keerde hij naar Amsterdam terug, na eene belooning van 1000 dukaten uit 's konings hand ontvangen te hebben en bragt er veel toe bij om die stad voor overstrooming te behoeden. Hij wist in 1728 de oprichting eener O.I. maatschappij te Altona te verhinderen en twee jaren later een dreigend oproer te Amsterdam te stillen, ontstaan door eene nieuwe belasting op de huizen. Onvermoeid bleef hij tot in hoogen ouderdom werkzaam. Hij was een vurig beminnaar van zijn vaderland, nederig van gemoed, afkeerig van het spel en de drank. Als een bijzonderheid van hem staat geboekt, dat hij geen landen, maar alleen huizen bezat, en dat hij, gedurende een tijdvak van 22 jaren, 45 belegeringen heeft bijgewoond. Keizer Joseph I wilde hem tot den ridderstand verheffen, hetgeen hij weigerde, doch in 1768 viel zijn broeders zoon Johannes Frederik Vleertman, toenmaals luitenant-ingenieur van den paltischen keurvorst, die eer te beurt.

Zie Geld. Volksalm. 1849; Levensgevallen van Willem Vleertman; commissaris van de aprocher, ten dienste van H.H. Mog. de Heeren Staaten- Generaal der Vcreenigde Nederl. met zijn ofbeeldsel. Amsterd. 1743, geschreven door zijn neef Willem Vleertman; Kobus en de Rivecourt; Muller, Cat. v. portr.