Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Roemer Visscher]

VISSCHER (Roemer), een aanzienlijk koopman te Amsterdam en tevens een der verdienstelijkste opbouwers der vaderlandsche taal- en dichtkunde, werd in 1547 te Amsterdam geboren. Met Coornhert en Spiegel trachtte hij de zuiverheid der Nederlandsche taal te handhaven, de Vlaamsche en andere bastaardwoorden te verbannen, en orde en regel voor dezelve te beramen. Ook was hij bestuurder en een der schranderste leden van de kamer in liefde bloeijende. Zijn huis was vooral de verzamelplaats van dezen en de leerplaats der dichteren. Hier werden Coster, Bredero en Victorijn gevormd. Vondel ontving hier de eerste leiding en beschaving van zijnen levendigen geest en vertaalde er met hulp van Reael en Hooft de Troas van Seneca. Niet alleen was zijn huis een tempel der dicht-, maar ook van zang- speel- en schilderkunst. Hij zelf beoefende de poëzy en ofschoon zijne verzen doorgaans welluidendheid en maat missen, kan men ze toch alle waarde niet ontzeggen. Zijn diep opmerken en krachtig uitdrukken van zinrijke gedachten verschaften hem den naam van Hollandsche Martiaal. Hij overleed waarschijnlijk den 11^den Februarij 1620.

Hooft vervaardigde het volgende grafschrift op hem;

Zijn portret is door Frans Hals geschilderd en bij Scheltema in zijn in de aanteekening genoemd werk te vinden zijn emblema was een roemer tusschen een wijnkan en een waterkruik, zijn zinspreuk Elck wat wils.

Men heeft van hem:

Zinnepoppen, Amst. 1614, bij Willem Janszoon in de zonnewijzer op het Water, langw. 4^o. De tweede druk verscheen door de zorg zijner dochter Anna bij denzelfden uitgever, zonder jaartal, in kl. 8^o.

Deze uitgave is de beste, om de verbeteringen door Anna, die niet alleen alles heeft gerangschikt, maar tevens verscheidene uitleggingen verbeterd, aangevuld en geheel nieuwe gegeven, ook alle prenten voorzien met tweeregelige versjes, die van scherp oordeel en kracht van zeggen getuigen. Een derde druk verscheen in 1669 bij Johannes van Ravensteijn te Amsterdam en een vierde in 1678 bij Sander Wijbrantsz en Andries Vink in Compagnie aldaar.

[T'Loff] van de Mutze ende van een blaeuwe scheen, met

noch andere ghenoeghelijcke boerten, in 1612 bij Jan Paeds Jacobszoon te Leijden in lang 4^o. met de oude Hollandsche schrijfletter of loopend schrift, zonder zijn naam en buiten zijn weten. Beter is de uitgaaf met den titel van Brabbelingh, in 1614, bij Willem Janszoon op het Water in de Zonnewijzer kl. 8^o. met een Duitsche letter en twee aardige prentjes. De derde druk verscheen ook te Amsterdam in 1669 bij Johannes van Ravensteijn met gelijken titel, doch zonder prenten.

Men vindt proeve zijner poezy in de meeste Anthologien o.a. in de Epigram. Anthol. bl. 6. Ook was hij medeschrijver van Twee-spraeck van de Nederduytsche Letterkunde. Amst. 1584, 1614.

Zie J. Scheltema, Anna en Maria Tesschelschade, de dochters van R. Visscher; Koning, Gesch. v.h. slot te Muiden; J. Wagenaar. Beschr. v. Amsterd. fol. III, bl. 204; Kok, Vad. Woordenb. D. XXIX bl. 264; J. de Vries, Gesch. d. Ned. Dichtk. D. I, bl. 17; Siegenbeek, Gesch. d. Ned. Letterk.; Van Kampen, Bekn. Geschied. in D. I, bl. 119; Witsen Geijsbeek, B.A.C. Wb. Dl. VI, bl. 5; Meerman, Aanteekk. op het Parallelon van Grotius D. III, bl. 384 Almanak voor Blijgeestigen 1831, bl. 49-65; Navorscher, D. IV, bl. 847; Huzinga Bakkers. Verh. over den trant der Ned, Poezy in D. V. der Werken der Maats. v. Ned. Letterk; Matthaei. Anal. T I. p. 171; Hubert, Chron. Lijst, bl. Callot d'Escury, Holl. roem. Jonckbloet, Nederl. Letterk. bl. 517; IJpey, Gesch. d. Ned. Tale, Muller, Cat. v. portr.; Vondels Werken; (Uitg. v. v. Lennep, D. bl. Vondels Leven; bl. 17-22. H.L. Spiegel's Leven voor den Hertsspiegel, 1723; Dousa, Voorr. voor de 1ste Uitg. van M. Stoke; Brandt, Dagwijzer der Geschied.; Winterse Avonden of Ned. Vertell. 1615, bl, 220; v. Doorninck. Anon. en Pseud. No. 732, 2803, 4506, 5779; Muller, Cat. v. portr.; Hoogstraten; Kok, Nieuwenhuis; Verwoert; Kobus en de Rivecourt.