Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Jacob Verschoors]

VERSCHOORS (Jacob), in 1648 te Vlissingen geboren, studeerde te Leiden in de Theologie, onder Spanheim (de Jongere), die toen reeds gevaarlijke meeningen bij hem meende te ontdekken. Hoe dat zij, zeker is het dat hij zich met ijver op de godgeleerdheid toelegde, doch zich tevens van ouregtzinnigheid verdacht maakte en de klassis van Walcheren weigerde hem zijn proponents-examen af te nemen voor hij zijne dwaling herriep. Ook de klassis van Zuid-Beveland wees hem af. Nu begon hij oefeningen te houden. Aanzienlijke scharen woonden die oefeningen op het kasteel West-Souburg, waar hij zich gevestigd had, bij. Hij onderscheidde zich echter van andere oefenaars, daar hij ernstig op de beoefening der wetenschappen en het onderzoeken en bestudeeren van den Bijbel aandrong, waartoe hij tot het leeren van het Hebreeuwsch opwekte, van haar dat zijn aanhang den kenmerkenden naam Hebreen ontving ofschoon zij zelve liever die der zuivere gereformeerde kerk wilden genaamd worden. Hij schijnt aangenomen te hebben dat

men in de Hervormde kerk op sommige punten van de fondamenteele waarheid was afgeweken. Hij wilde zijne hoorders tot deze terug brengen. En hierbij vond, gelijk doorgaans, plaats dat overdrevene zucht voor regtzinnigheid tot overgroote onrechtzinnigheid voert. Zijne leer begon allengskens meer en meer de aandacht te trekken, vooral toen zich zijn aanhang begon uit te breiden, en toen zij in Zuid-Holland een krachtigen tegenstand bij de regeering vond, begonnen ook de staten van Zeeland zich de zaak aan te trekken. Er had den 1 Maart 1597 te Middelburg ten huize van den burgemeester S. Voet tusschen de predikanten Schorer, Fruytiers en hem, Margaretha van Dijk en Theophylactus van Schoor plaats, tengevolge waarvan Verschoor tot zwijgen zou zijn gebracht. Hij zelf heeft een verslag van deze onderhandeling onder den titel van Conferentie in het licht gegeven.

Sedert dien tijd breidde zijn aanhang zich niet meer zoo voorspoedig uit. Deze gaf een werkje in het licht, onder den titel van Het opregte gereformeerde gevoelen van de vervolgden door de Classen van Walcheren. Verschoor overleed in 1700 en werd door zijn aanhangen met een zilveren penning vereerd. Zijne schriften zijn vereenigd uitgegeven.

Verzameling der Werkjes van den Heer Jacob Verschoor en eenige zijner discipelen. Amst. 1734. 4^o.

Zie De la Rue, Gelett. Zeil. bl. 133; Vrolijkhert, Vliss. Kerkh. Museum Brem.; V II. P. 1, p. 143 seqq. Paquot, Mem. T II. p. 538; Ypey, Gesch. d. Christ. Godgel. D. II, bl. 292; Gesch. d. Christel. Kerk in de 18de eeuw D VII, bl. 290; Ypey en Dermout. Gesch. d. Herv. Kerk. D, III, bl. 115, 504; Glasius, Kerkgesch. na de Herv. D. II, bl. 227; Godgel. Nederl.; Kist en Royaerds, Ned. Arch. D. I, bl. 274; D. VIII, bl. 57; Kobus en de Rivecourt.