Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Adriaan van der Venne]

VENNE (Adriaan van der) werd in het jaar 1589 te Delft geboren. Hij behoorde tot eene vermogende Brabantsche familie, werd eerst voor de letteren opgoleid, doch volgde later zijne neiging voor de teeken- en schilderkunst, en had Simon Valk, en Jeronimus van Diest tot onderwijzers. Zijne tafereelen, meldt Immerzeel, zijn meestal, gelijk die van van Diest, in het graauw geschilderd, geestig geteekend en fiks gepenseeld. Zijne ordonnanties, doorgaans uit kluchtige voorstellingen en charges bestaande, zijn rijk en gevariëerd. De Koning van Denemarken en andere Vorsten vonden behagen in zijn werk.

Vele fraai door hem in het graauw geschilderde figuren waren in 1776 nog aanwezig op de vensters van het buitenverblijf Zorgvliet van Cats.

Op de verkooping van J. Hermansen te Middelburg, kwamen van hem voor de vier getijden des jaars, zijnde de vier lusthuizen van Willem I. Nagler vermeldt van hem een veldslag en in de Louvre te Parijs berust van hem een feest, gevierd bij gelegenheid van den wapenstilstand tusschen Spanje en Holland, gesloten in 1609.

In 's Rijks Museum te Amsterdam is een fraai stuk van zijn penseel, voorstellende Maurits en zijn hofstoet te paard, door een prent van W. Delff en door een andere van C. van Queborn bekend.

W. Delff graveerde ook de portretten van Maurits en Frederik Hendrik naar hem, en G. van Dalen het sterfbed van Frederik Hendrik en het paradebed van dien Vorst naar hem door Mattham. Naar hem is ook gegraveerd de landding van Koningin

Henriette van Engeland, voorkomende in Verhaal van de reys van Z.M. Karel II in Hollandt, 's Gravenhage 1650 fol., waarin ook voorkomen het vertrek en de aankomst van dien Vorst

Zijne teekenpen heeft een legio afbeeldingen van de zeden en gebruiken van zijn tijd getrouw weêr gegeven. Welligt zijn er geene zoo algemeen bij onze landgenooten bekend en geliefd als de zijnen, waardoor de Werken van Jacob Cats en anderen van dien aard aangename huisboeken werden en tot nog toe gebleven zijn. Hij was ook een geestig volksdichter, blijkens zijne gedichten in den Zeeuwschen Nachtegaal ende deszelfs dryderley gezang; hier is nog bijgevought een poëtisch werck ghenaemt Tafereel van Sinne-mal. Middelburg 1623. Dit laatste werk verscheen ook afzonderlijk. Tafereel van Sinne-mal. Middelburg 1644. Voorts gaf hij Sinne-Vocnk op den Hollandschen turf, waar is bijgevoegd Hollandsche Sinnedroom, op het nieuw wijs-mal van den ouden Italiaanschen Smit, ende deszelfs gevonden Tobacks-wondersmoock. Hiervoor staat zijn portret: D. van Bremden fec. 's Hage 1634 12^o; Tafereel van de belachende wereld, 's Hage 1635, in 4^o. Al deze werken zijn met fraaije platen van hem.

Hij bragt zijn leven grootendeels te Middelburg door, en woonde vervolgens te 's Hage, waar hij den 12^den November 1662 overleed.

Zie Houbraken; Immerzeel; Kramm; Hoogstraten; Verwoert; Kobus en de Rivecourt; Beschrijving van Delft, bl. 784; Siegenbeek, Rekn. Gesch. d. Ned. Letterk. bl. 132; J. de Vries, Gesch. der Ned. Dichtk. D. I, bl. 260; Collot d'Escury, Holl. roem, D. I. bl. 90 A I, 210. A 2, 228; Hubert, Chron. Taf. bl, 1. Witsen Geysbeek, B.A.C. Wb. D. V, bl. 438; Jonckbloet, Gesch. der Ned. Letterk.; Muller, Cat. v. Portr.