Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 19

[Lodewijk van Velthem]

VELTHEM (Lodewijk van), een Brabander, die in 1304 te Sichem en in 1313 in het dorp Velthem in Brabant woonde en aldaar priester was. Men heeft van hem eenen Spiegel Historiael of Rijmkronijk in de Nederlandsche taal, in 1727 door J. le Long, naar het eenige daarvan bekende handschrift, thans op Bibliotheek te Leiden, uitgegeven. Daar deze uitgaaf, wat de spelling betreft, gebrekkig was, besloten Clignett en Steenwinkel eene nieuwe uitgave te leveren, 'tgeen echter geen plaats heeft gehad. Het is blijkbaar een vervolg op den Spiegel Historiael, dien Maerlant naar het latijn van Vincentius van Beauvais vertaald en in vier pertiën verdeeld had. Het bestaat uit 8 boeken, van welke alleen de zes eerste van geschiedkundigen inhoud zijn. Het zevende behelst de verklaring van verscheidene profetiën van de aanstaande tijden en het achtste handelt van het einde der wereld en het laatste oordeel. Het geschiedkundig gedeelte loopt van de verkiezing van Graaf Willem II tot Roomsch Koning, of wel van 1248-1316, en moet dus een tijdvak van 68 jaren, schoon de dichter zelf in zijne inleiding het op een rond getal van 60 jaren stelt, bevatten. Alles echter schijnt niet van zijne hand, en er bestaan redenen om te vermoeden dat Maerlant zelf, ten minste de twee eerste boeken dezer vijfde pertie, heeft opgesteld: ook getuigt van Wijn dat hij meermalen andere dichters, met name Helu, zonder dezen naam te noemen, heeft uitgeschreven.

Zie Valerius Andreas, Bibl. Belg.; Foppons. Bibl. Belg Dichtk.; Clignett en Steenwinkel, Maerlant, Spiegel, Hist. Voorr. blz. 14-71; Siegenbeek, Gesch. d. Ned. Letterk., blz. 30, 31; de Vries, Gesch. d. Ned. Letterk., D I, blz. 14; van Kampen, Gesch. d. Letter. en Wetens, D. I, blz. 22; Huberts, Chron. Tafel., blz.; Ypeij, Gesch. d. Ned. Talen, blz. 352; Collot d'Escury, Holl. Roem, D. II. blz. 49; Jonckbloet, Gesch. d. Middeleeuw. Letterk.; Dez. Gesch, d. Nat. Letterk.; Witsen Geijsbeek, B.E. Wb. D. V.; Hofmann von Fallersleben in N. Verh. d. Maats. v.N.L., D. I, st. 2, bl. 254; van Wijn. Hist. Avondst., bl. 319; de Wind, Bibl, van Ned. Geschieds., blz. 45; Hoogstraten; Kok; Verwoert; Kobus en de Rivecourt.