Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 18

[Jkhr. A.C. Twent]

TWENT (Jkhr. A.C.) trad den 28^sten Maart 1784, als dertienjarige knaap in 's lands zeedienst. Hij werd dadelijk op een fregat geplaatst, en bragt het volgende tiental jaren, bijna zonder verpoozing, aan boord door, of in 's rijks Overzeesche Bezittingen, die hij achtereenvolgend bijna alle bezocht. Het oorlogschip zelf was destijds, ook voor jongelingen uit aanzienlijke geslachten, waartoe Twent behoorde, de school voor den aanstaanden zeeofficier. Inzonderheid schijnt hij voor zijne opleiding veel verpligt te zijn geweest aan den kundigen kapitein J.O. Vaillant, met wien hij, na in 1788 reeds tot luitenant opgeklommen te zijn, tot 1793 in Oost-Indië bleef. Den 20^sten Mei 1794 diende hij als eerste officier op het fregat de Waakzaamheid, kapitein van Hamel bij den merkwaardigen strijd, waarin dit fregat zich, zoo langmoedig tegen twee grootere Fransche oorlogschepen verdedigde, tot dat het rijke konvooi koopvaarders, hetwelk de onzen beschermen moest, zich had kunnen redden. Eene harde krijgsgevangenschap in Frankrijk, tijdens het schrikbewind, was ook voor Twent het loon dezer zelfopoffering. Wel gelukte het hem in Julij 1795 naar het vaderland terug te keeren, maar daar hij tot die zeelieden behoorde, voor wie het denkbeeld, om Nederland zonder Oranje te dienen, ondragelijk was, zag hij zich tot eene vrijwillige ballingschap genoodzaakt. Sedert voerde hij op een der oorlogschepen bevel, waarop het gezag van Willem V als admiraal-generaal steeds werd erkend, en verliet den stadhouder niet, dan nadat deze in 1802 de hem overgeblevene getrouwen van hunnen eed had ontslagen, en de oude Hollandsche vlag ook op het schip van den kapitein-luitenant Twent was nedergehaald. Op daartoe bekomen aanzoek ging hij nu, even als andere Hollandsche zeeofficieren, in Russischen zeedienst over, in welken dienst hij, als kommandant op een linieschip, vooral bij de verovering van Anapa, in de Zwarte Zee, roemrijke feiten volvoerde. Toen echter in het najaar van 1808 Rusland ontrouw werd aan de tot nu toe gevolgde staatkunde, door aan Engeland den oorlog te verklaren, verliet hij den vreemden dienst, en keerde naar Holland terug, waar koning Lodewijk dadelijk zijne verdiensten erkende, hem tot lid en secretaris van den raad van Marine, onder het voorzitterschap van van Kinsbergen, benoemde en later het bevelhebberschap over groote afdeelingen der flottille op de Zuider Zee en Zeeuwsche stroomen opdroeg. Even als alle vader-

landers van zijnen stempel, begroette hij de omwenteling van 1813 met geestdrift. Hij was het, die in de hagchelijke Novemberdagen van dat jaar, door van Hogendorp daartoe gemagtigd, van Scheveningen in zee stak, om de kruisende Engelsche vloot op te zoeken, en als in zegepraal met een detachement Britsche mariniers alhier terugkeerde.

Sedert werd hij door koning Willem I aan het hoofd van het bestuur van het loodswezen geplaatst, welke betrekking hij tot het einde van 1845 met voorbeeldeloozen ijver en naauwgezetheid vervulde. Het behoorde tot zijne aangenaamste herinneringen, dat hij den grondslag had gelegd tot het fonds van het loodswezen, waarin, onder zijn beheer, allengs een kapitaal van ettelijke millioenen werd bijeengebragt. De eerste gewapende zeestoomschepen van onze marine zijn onder zijne leiding gebouwd en in dienst gesteld. Het kommandeurskruis der orde van den Nederlandschen Leeuw en het ridderkruis met de ster der orde van de Eikenkroon strekken ten bewijze van den prijs, dien ook Willem II op zijne werkzaamheid en kunde stelde. Zijne zes laatste levensjaren bragt hij in welverdiende rust door. Zijn hoofd bleef helder tot het laatste oogenblik, en zijne belangstelling in 's lands zeewezen was, toen hij voor weinige dagen den geest gaf, nog even sterk, als toen hij. vol van herinneringen aan den roemrijken zeeslag op Doggersbank, als knaap zijn leven aan 's lands dienst wijdde.

Men heeft van hem:

Zeemans Woordenboek, of verzameling der meest gebruiklyke Hollandsche Zeekonstwoorden, in het Fransch en Engelsch overgebragt. Amst. 1813. 8^o.

Hij overleed den 3^den Jan. 1852, in den onderdom van 80 jaren.

Zie Nieuwe Amst. Cour. 8 Jan. 1852.