Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 15

[Francois de Pipenpoy of Pypenpoy]

PIPENPOY of PYPENPOY (Francois de), afstammeling van een oud en edel geslacht, zoon van Jean de Pipenpoy en Cornelia van Overstraten, was een der verbondene edelen. In 1577 werd hij, bij voorraad door de prinsgezinden, in plaats van Marten Bayert, Heer van Ganlau, die door hen gevangen was gezet, aangesteld tot grietman van Hemelumer Oldephaert en tevens tot drossaard van het kasteel te Stavoren, van welke stad hij ook Olderman was. Het waalsche vaandel van Bayert werd door den stadhouder Rennenberg uit het kasteel verlegd en eene Duitsche krijgsbende in de plaats gesteld. Door Lalaing naar de Algemeene staten gezonden, om te handelen over een hevig verschil tusschen de Friezen, Groningers en anderen, over het betalen van het krijgsvolk van Billy, beletten de tijdsomstandigheden hem iets van belang uit te werken; evenmin kreeg hij de belooning voor dezen dienst van de staten van Friesland, niettegenstaande de stadhouder zelf daartoe het voorstel deed.

Toen in 1580 de kasteelen van Leeuwarden en Harlingen door de prinsgezinden waren ingenomen, werden er commissarissen uit Gedeputeerden staten naar Stavoren gezonden, om ook aldaar het kasteel op te eischen. Eerst werd hun zulks volstrekt geweigerd door den drossaard Pipenpoy, die het

gevoelen van Rennenberg kende en hulp van hem verwachtte; doch toen hij vernam, dat deze niet in staat was hem te komen helpen, stemde hij in de overgaaf toe, zoo men hem een eigenhandig bevel van den prins van Oranje vertoonde. Doch de commissarissen niet in het bezit van zoodanig geschrift zijnde, boden hem, zoo hij het kasteel overgaf, het voortdurend bezit van zijne grietenij en een jaargeld van f 400 aan. Hij sloeg het aanbod af, maar maakte met hen een bestand, dat zoo lang duren zou, tot dat men den prins over de zaak gesproken had. Het bevel eindelijk gekomen zijnde, werd het kasteel den 18^den Februarij 1580 overgegeven. Zeven jaren later werd Pipenpoy, wegens eigene achterstallige soldij en aanspraak op de soldij zijner soldaten ten tijde der overlevering van het kasteel, alsmede wegens zijn regt op de voordeelen der grietenij en de jaarlijksche inkomsten van het drossaardambt, in eens f 2500 en een jaarwedde van f 350 voor zijn leven toegelegd. In hetzelfde jaar werd zekere Tjidtse Douwes, inwoner van Kondum, tot bannissement van 2 jaren door het hof veroordeeld, omdat hij eenen zeebrief van den vijand had bekomen en omdat hij te voren den Grietman van Hemelumer Oldephaert en den predikant van Koudum uit de kerk had gejaagd. Hij liet verscheidene kinderen na.

Zie Butkens, Trophées de Brabant, T. I, p. 174, 222, 489, 537, 669, 771, T. II, p. 426, 429, 430; Miraeus, L. II, Donat. Belgic., c. XCII, CI, CXXXI; Cristijn, Jur. Her., P. I, p. 307; Mieris, Charterb., D. II, bl. 357; Nobiliaire des Pays-Bas, T. I, p. 169; l'Espinoy, L. I, p. 209; Ferwerda, I, bl. 35; Noblesse de Brabant, p. 11 (over het geslacht); Fresinga, Memorien, bl. 22, 25; Schotanus, B. XVII, bl. 810, XXIII, bl. 844; Winsemius, Chr. van Friesland, B. XVIII, bl. 626, 658; Hooft, Ned. Hist.; Te Water, Verb. d. Edelen, D. III, bl. 234-237, D. IV, bl. 451, 452; van Sminia, N. Naaml. v. Grietm., bl. 304.