Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 15

[Kornelis van der Palm]

PALM (Kornelis van der) werd 28 Nov. 1730 te 's Hertogenbosch geboren. Zijn vader vroeg verloren en naauwelijks de jongelingsjaren bereikt hebbende, werd hij naar de Oost-Indiën gezonden, waar hij echter slechts korten tijd vertoefde. In het moederland terug gekeerd, nam hij zijn intrek bij zijn broeder Arnoldus van der Palm, destijds predikant te Bommel, op het eiland Over-Flakké, naderhand te Woudrichem, wiens onderwijs hij genoot. Uit diens huis begaf hij zich naar Rotterdam, en werd in eene der beste Fransche scholen tot onderwijzer der jeugd gevormd. Na weinige jaren aanvaardde hij zelf het beroep te Rotterdam met zulk een' goeden uitslag dat zijne school weldra eene der aanzienlijkste binnen de stad werd. Ofschoon bijkans al zijne uren zoo door het onderwijs als door afzonderlijke lessen in de wiskunde bezet waren, wist hij nog tijd te vinden om zich vlijtig in de latijnsche taal, waartoe hij een deel van den nacht moest besteden, te oefenen, wijl hij de hoop koesterde om eenmaal het schoolberoep met den preekdienst te verwisselen. Zijn huwelijk en toenemend gezin beletten hem dit lievelingsplan te verwezenlijken. Van Rotterdam vertrok

hij naar Delfshaven, waar hem de kostschool op zeer aannemelijke voorwaarde was opgedragen.

Van der Palm was een braaf, verstandig en beschaafd man, van veel bekwaamheid en kennis, voor zijn tijd een zeer geoefend taalkundige en niet ongelukkig poëet. Hij was zelf medeoprichter van het Rotterdamsche genootschap, onder de spreuk Studium doctrinarum genetrix en werd zelf meermalen bekroond.

Als taalkundige maakte hij zich bekend door zijne Nederduitsche spraekkunst voor de jeugd. Rotterd., 1769, 4 stukjes, waarvan misschien twintig drukken in het licht verschenen. De Haarlemsche Maatschappij der Wetenschappen bekroonde hem voor eene verhandeling over de opvoeding der jeugd; het Zeeuwsch Genootschap der wetenschappen wees hem de gouden eerepenning toe wegens eene verhandeling over de verbetering der scholen, en voor eene, behelzende de middelen tot aanmoediging der zeevaart, ontving hij van den Oeconomischen tak der Haarlemsche Maatschappij de kleine gouden medaille. Het Haagsche dichtgenootschap vereerde zijn dichtstuk: Tafereel der vaderlijke zorgen van Nederlands overheden ter bevordering van wetenschappen en kunsten, sedert de oprigting van dit gemeenebest met den zilveren eerepenning. Ook behaalde hij insgelijks den zilveren eerepenning bij het Leijdsche dichtgenootschap voor de vrije Zee.

Hij huwde Machteld van Tonsbergen, die hem zeven zonen en eene dochter schonk. Een der zonen, Christiaan, was med. doctor te Middelburg, een andere volgt.

Zie Witsen Geijsbeek, B.A.C. Murdet. D. V, bl. 50 volgg.; Bech, Leven en karakter van J.H.v.d. Palm, bl. 1, 2; Prof. J. Kops in Kunst- en Letterb., 1841, N^o. 31; Upey, Gesch. d. Ned. Talen. Aant. op het Woordenb. v. Nieuwenhuis; Kolm en de Rivecourt; Anesberg, Naamr. bl. 402.