Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 13

[Cornelis van Noorde]

NOORDE (Cornelis van) werd in 1731 te Haarlem geboren en werd door Frans Decker en F.H. Jelgersma onderwezen. Hij was medebestuurder van de Haarlemsche Teeken-Akademie, en vond zijn bestaan voornamelijk in het onderwijzen der teekenkunde. Zijne tusschen uren besteedde hij aan het etsen en het vervaardigen van houtsneden en prentteekeningen. Tot zijne geëtste prenten behooren het portret van Joannes Enschedé, Lettergieter en Boekdrukker te Haarlem ad vivum del. et fec. 1788 in 8^o., van Joannes Deknatel, Doopsgezind leeraar te Amsterdam, door hem get en door J. Houbraken in 1762 gegraveerd in 8^o.

Jacob du Bucquoy, zeereiziger en schrijver, door hem naar het lev. get. en geëtst 1788 in 4^o.

Dezelfde prent met zes regelig vers van P. Langendijk.

Leopold Mozart, gecartonceerd ovaal, op eene viool spelende met vierregelig Lat. vers; bet. C.v.N. 1764; Joh. Enschedé exendit zeldz.

Hendrik Tilly. geb. ten Oostende den 29 Sept. 1662, woont te Haarlem, in 't Aalmoezeniershuis, gezond van verstand. 1764 (overl. 25 Sept. 1767.)

Willem Opperdoes, geb. te Haarlem, 27 Dec. 1674, heeft 14 jaar ter zee gevaren, is mede geweest bij de vermaarde overtogt van Prins Willem de 3de in het jaar 1688. Den 19 Mey 1704 voor Egmond op Zee, in een gevegt, zijnde tegen drie Franse schepen, sprong het schip daar hij op was in de lugt. Van 't jaar 1724 tot 1768 waagmeester

en collecteur geweest, en leeft daar nog in welstand, fraaije en schilderachtige ets.

Josina Keusen, wed. Jan Comes, geb. te Haarlem, 28 Sept. 1773, leeft daar nog welvarende 1773.

Elizabeth Precies, weduwe van Pieter van de Karre, geb. te Oostende, den 24 Maart 1681, is nog in leven. C.W. Noorde sculp. 1781, naar La Croix del. 1781 fol.

Voorts komen op verschillende catalogi nog van hem verschillende geteekende of gegraveerde portretten, op de Cat. van Muller en ook door Kramm vermeld.

Voorts nog Dirk Helmbreker uitmuntend schilder, geb. te Haarlem 1624 overl. in Italiën 1694, ipse del. C.v. Noorden fecit, 1772 in gr. fo. ‘Deze kop’ schrijft Kramm ‘is voortreffelijk, als met bruin krijt, op witten grond, schilderachtig geteekend, bewerkt.’ In dezelfde manier zijn nog de volgende, zeldzame prenten:

Een liggende hond, naar G. Visscher, C.v.N. fecit. 1777 gr. 4^o.

Een liggende leeuw C.v.N. ad vivum del. 1757, fecit. 1766. Als met rood krijt geteekend in kl. 8^o. oblong.

Een staande leeuwin, met de pen get. door Rembrandt C.v.N. fec. kl. 8^o. oblong.

Een staande en een liggende koe, met bruin en zwart, zeer misteekend C.v.N. fec. 1765, in 12^o. oblong.

Een vrouw, die een schaap melkt, bij eene schuur, naar C. Berchem, C.v.N. fec. 1788, in 8^o. oblong.

Een Landschap met twee koeijen en vier schapen, die door een herder en eene vrouw worden gedreven, naar denzelfden, 1768 in fol.

Een Duingezigt met een kerkgebouw op den voorgrond, naar Jan van Gooijen, C.v.N. fec. 1767, kl. 8^o. oblong.

Een zittende vrouw met een kind op haar schoot, naar eene met O.I. inkt gewasschen teekening van Lingelbach, C.v.N. fec. 1767.

Een naakt zittende man, met de pen opgewasschen door Rembrandt, C.v.N. fec. 1765 in 4^o.

Een zittend officier der Burgerwacht, een lange pijp rookende, met zwart krijt geteekend door C. Troost, C.v.N. fec. 1765 in 4^o.

Eenige gebrekkelijke Joden, naar Rembrandt, kl. 4^o.

Een staande man, naar de teekening van A. van Ostade, in 8^o.

Bijna al deze prenten berusten bij den heer Ph. J. van Kellen te Utrecht.

In de verzameling van mr. J. van Buren, bailluw van Noordwijkerhout enz., te Leyden in 1808 verkocht, kwam voor

Het compleete en zeer zeldzame werk van C. van Noorde, 48 stuks, waarbij 13 stuks verschillende drukken.

Kramm vermeldt nog:

Een jongen met een hoed op, die zijne pijp ontsteekt aan vuur, hetwelk hij in een test in zijne hand heeft, F. Hals pinx. C.v.N. fec. 1765, uitmuntend en uitvoerig geëtst.

Een Landschap, uaarin een staande en grazende koe, oblong, en de weergade met een staande en een liggende koe, oblong.

Een gezigt op de Groote Markt en de Groote Kerk te Haarlem, C.v.N.p. et fec. 1764, Johannes Enschedé. exe gr. fol.

Cagelot of Potwalvisch, lang omtrent 60 voeten, even benoorden Egmond op Zee levend gestrand, op den 15 Febr. 1764. Den 1 Maart aldaar in veiling verkocht voor f 800. Den 19 Febr. naar 't leeven geteekend en in 't koper gebragt te Haarlem door C.v.N.

Een idem, lang 64 voet, gestrand tusschen Zantvoort en Wijk op Zee, den 20 Febr. 1762, verkogt 5 Maart voor f 900, C.v.N. ad v. 21 Febr. gr. fol.

Titelplaat voor het werk Korte en zakelijke Beschrijving der Vereen. Ned. Amst. 1766, 8^o.

Een prent in fol. Afb. van den Ridder Nicolaas van Ruiven, door hem in 1764 gesneden voor de stad Haarlem, door van Oosten de Bruyn, Haarl. 1767 in fol. bl. 316. Met H. Spilman gaf hij in het licht Verz. van Gezigten in de vermakelijke Landsdouwen van Haarlem, Haarlem, 1763, fol.

De heer Kramm vermeld ook een door hem naar eene schilderij van Jan van Eijk, in bezit van den heer J. Enschedé te Haarlem gegraveerde plaat, voorstellende De zittende St. Geertruida, op eene hoogte, met nog eenige figuren; achter haar is men druk bezig om eene groote kerk te bouwen, met een toren, die nog maar gedeeltelijk is voltooid. Men hield deze prent voor een originele teekening van J. van Eyck; ja, wat meer is, de meest erkende kunstkenners hebben die meening gedeeld en daarover de pen gevoerd - Hij bearbeidde ook het portret van Frans Hals, in mezzo-tinto. Onder zijne houtsneden is hoogst zeldzaam het portret van Romeyn de Hooghe, geb. te. Amst. overl. te Haarlem 1708 6/10, kl. 4^o.

Van zijne afbeeldingen bezit de heer Kramm een houtsnede in kl. 4^o. oud zijnde 17 jaren, met een steekhoed op, waaronder C.v.N. Se ipse ad v. fec. Anno 1748, een dito 1763; het Portret van hem en zijne vrouw, in den bloei hunner jaren, in pastel, waarschijnlijk door hem geteekend, in gr. fol., als ook onderscheidene ordonnantiën, olifanten enz.

Eene teekening van zijn hand, voorstellende een Besneeuwd Wintergezigt, gold, op de verkooping van den heer Kops, f 49. Hij overleed kinderloos in 1795.

Zie Immerzeel. t.a.p. bl. 266. Kramm, t.a.p. bl. 1205. volg. Kobus en de Rivecourt.