Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 13

[Dirk Rembrantsz van Nierop]

NIEROP (Dirk Rembrantsz van) werd in 1610 te Nieuwe Niedorp geboren, waar hij het ambacht van schoenmaker uitoefende. Volgens Jöcher was hij mathematicus te Amsterdam en een verdediger van de leer van Copernicus. Hij bloeide tusschen 1658 en 1677. Volgens Dirk Borger van Schoorl, stierf hij 4 Nov. 1682. Hij noemt hem ‘een groot mathematicus, geleerd en vermaard astronomicus.’

Zijn Nieropper Graadboek heeft hij zelf veertien malen uitgegeven. Op den titel zijner Oeffeningen staat zijn welgelijkend, maar toch anders gesneden portret dan op dien van de Wisk. Musyka en de Wisk. Rekening: op den titel Des Aertrycks beweging, in de plaats daarvan een Schildpad.

Hij schreef:

Des Aerdrycks beweging in de Sonnestilstant, bewijsende dat dit geensins met de Christelijke Religie is strijdende enz. Met noch verscheydene Aenmerckingen, soo van de vindingh der lenghte van Oost en West, en anders, enz. 't Amst. 1661, 4^o. en 8^o.

Eenige oeffeningen in God-lycke Wiskonstige en Natuerlycke dingen. Waer in dat gehandelt wordt. Ten eersten. Van des Werelts Scheppinge. Ten tweeden. Een Meetkonstige beschryvinge des geheelen Aertkloots. Ten derden, het maeksel van alderhande kaerten. Ten vierden, Van de Cometen of Staertsterren haer verschyninge, Amst. 1669, 4^o.

Mathematische Calculatie, d.i. Wiskonstige Rekening, leerende het vinden van verscheyden Hemelloopsche voorstellen; alsmede 't beschrijven en uytrekenen der Zonnewijzers; noch is hier bijgevoeght de Wiskonstige Musica, Amst. 1650, 1659, 1673, 1680. 8^o.

De uitgaaf van 1659 bevat als Inleydinge een Onderwys om de Tafelen van de Logarithmus te maken naar 't Fransch van

E. Wingate). En voorts: 1ste deel De Uytrekeninge der Driehoecken; 2de deel Klootsche Rekeningen; 3de deel De Beschryvinghe der Sonne-wysers; 4de deel Eenige Vraeghstukken: En voornamelyck van de Weegh-konst:

Astronomia of Hemelloop met een planeetwijzer, Amst. 1658, 4^o., 1659, 8^o.

Konst der Stuurlieden, Amst. 1696, 4^o.

Lootsmans Wegwijzer, 4^o.

Rekening der Driehoeken, inhoudende de Tafelen van de Declinatie der Sonne, mitsg. de Noordt-Sterren en andere voorname vaste sterren: berekent op den Meridiaen deser Landen; enz. alt' samen van nieuws overgesien. Ende nu met den zevensten en achtsten Druck overgesien, verbetert en vermeerdert met een tweede Tafel van de Sons Declinatie, etc. Tot Amsterdam, bij Abel van der Storck, etc. 1676, 1678, 1679.

Er volgt met een nieuwen titel, doch onafscheidelijk bij het voorafgaande behoorende:

Almanach, nae den nieuwen stijl, van eenige achter-een-volghende jaren, als van het jaer 1677 tot 1692. Ghestelt op den Meridiaen deser stadt Amsterdam, bij Abel van der Storck, etc. s.a.

Voorts met nieuwen titel, doch mede bij het vorige behoorende:

Kort begrip van de nieuwe lichtende columme ofte Zee-spieghel, inhoudende linghs en dwers-courssen van de Oostersche, Noortsche en Westersche Scheepvaart. Van nieuws vermeerdert ende verbetert, door verscheyde ervaren Zee-luyden, 'T Amsterdam, bij Abel van der Storck, etc. s.a.

De vijfde druk, Amst. bij Gerrit van Goedesbergh, 1666, met eene voorrede van 1664, daarachter den almanak en voorts de Lichtende Colomme, mede zonder jaartal, zoo als in de latere drukken van dit boeksken.

Nieut-Dubbelt Nierper Graedtboeck, 1684, 1686.

Onderwijs der Zee-vaert en andere Wercken, Amst. 1661; 1662-1673, 1675, 8^o.

Bijvoeghsel (daar) op, Ald. 1673.

Generale Beschrijvinge der Son-Eclipsen (van 1673-82), Ald. 1673.

Tijdtbeschryvinge der Waereld, waer in gehandeld wordt: 1. Van des Wereldts Ouderdom enz. 2. Van de Feesten praels enz. 3. Van de voornaamste Geschiedenissen des Wereldts, op Tijdkaerten in 't korte gestelt enz. 4. Van onze Burgerlycke Tijdt enz. Amst. 1648, 4^o., 1659, 8^o., 1662, etc. Nu met desen derden en vierden druck overgesien, verbetert ende wel een derde-part vermeerdert bij Abel van der Storck, Boeckverkooper, op 't Water, bij de Nieuwe Brugh, in de Delfsche Bijbel, 1675, 8^o. In dorsotituli; de effigies

van Rembrants in hout, met een vers van Traudenius er onder. De Voorrede tot den Leeser is gedagteekend: gedaan in Nieu-Niedorp in October 1671.

Verdediging van de stilstand der Zon, Amst. 1661, 4^o.

Antwoord aan Coccejus.

Almanach van den nieuwen stijl, van acht achter-een-volgende jaren, gecalculeert op den Meridiaan der stadt Amsterdam. Hier is bijghevoeght een eeuingh-duyzende Almanach, om door 't tellen over de vingeren, de onbeweeglijke Feestdagen te vinden. Van nieuws verbetert en vermeerdert, en de Tafelen van de lengte der dagen en nachten op 17 verscheyden aartskloots-breette gestelt, 't Amst. bij Abel van der Stork etc. s.a. Een vroegere druk, mede zonder jaartal, is bij Gerrit van Goedesbergh, hebbende een Calender van 1666-1674). Lauts geeft bepaaldelijk het drukjaar 1680, doch deze druk is zonder jaargetal.

Onmiddelijk volgt hierop:

Generale beschrijving der Son-eclipsen etc., Amst. bij Abel van der Storck, 1673.

Almanach nae den Nieuwen Stijl, van acht achter-een-volgende jaren (1680-1686), gecalculeert op den Meridiaan der Stadt Amsterdam, enz. Van nieuw verb. ende verm. Amst. z.j. kl. 8^o.

Nieropper Almanach na den Nieuwen en Ouden Styl, op 't Schrikkeljaar 1676. Bij een gestelt door Johannis Jacobsz Stichter, en het op en ondergaen van de Maan door D.R.v.N. Amst.1676, 24^o.

Kort Begrip van de nieuwe lichtende Columne, ofte Zee-Spiegel. inhoudende langhs- en dwers-courssen van de Oostersche, Noortsche en Westersche Schipvaert. Van nieuws verm. ende verb. door verscheyde ervaren Zeeluyden, Amst. z.j. kl. 8^o.

Journaal van de Reizen van Abel Tasman, bij D. Rsz. van Nierop.

Nederduytsche Astronomia, dat is: onderwijs van den loop des Hemels, leerende het vinden der plaetsen en bewegingen der Vaste Sterren, Son en Maen: als oock hare eclipsen of verduysteringhen. Item, den loop der Planeten, welcke door rekeningh en oock tuygh-werckelyck met een planeet wijzer aangewesen wordt.

Hierbij gevoeght een Aen-hangh, dienende tot naeder verclaringhe over den loop des Hemels. Als oock eenighe voorbeelden der Son-eclipsen, etc. Ende nu met den tweeden druck overghesien, verbetert ende vermeerdert, bij denzelfden Autheur, als oock een gedruckten Planeet-wyser. t' Amst. bij Gerrit van Gosdesbergh, boeckverkooper op 't Water, in de Delfsche Bijbel, over de Nieuwe Brugh, Anno 1618, 4^o.

Fol. 2 r.: Korte Verklaringhe van de Tydt-plaet, in rijm,

geteekend: H.L., verso: Klinckdicht op den Nederduydischen Astronomica, geteekend S.G. Rups. Het daarop volgende: Tot den Leser, is gedagteekend. Tot Nieuwe Nierop, de Sonne omtrendt het begin des teyckens Tauri, in 't 1650ste jaer nae Christus geboorte. Bladz. 15 van het eerste der op den titel aangeduide stukken, geeft R. te kennen, dat hem Waarneminghe ter hand zouden zijn gekomen van eenen Tade Philips, Landmeter tot Schagen van 1620, en Dirck Pietersz Abbestee, Landmeter in de Wieringer Waert, van den jare 1647, gedaan met een groot Quadraat van vijf roei halfmiddelijns, zoo als mede van J. van Heuvel, Dienaer des heiligen Evangeliums aldaer; en in het derde stuk over de Soneclipsen, p. 5, noemt hij eenen Corn. Symonsz. Rits, wonende tot Wormer (1644) neerstich arbeyder in het uytrekenen van voorbeelden, en eindelijk op p. 99 daaraanvolgende wordt men gewaar, dat hij in den jare 1652 doende was, om een Europesche Paskaerte, nae lengte en breedte te maecken, op wassende graden etc. Een vroegere uitgaaf verscheen te Amsterdam, 1658, later te Keulen, 1693, 4^o.

Zie Prof. Lauts, Verh. over den Wis- en Sterrekundigen D.R.v.N. in Verh. en Berigt. betrekkelijk het Zeew. door Jhr. G.A. Tindal en Jacob Swart, D. III. Hist. Tyds. van Prof. Visscher, 1842, bl. 124, 140; A J. van der Aa, Aardr. Woordenb. der Ned. D. VIII. bl. 101; Blaupot ten Cate, Ges. der Doopsg. in Holl. D. II. bl. 165; Schoorl, Kron. van Medembl. bl. 128; (M. Schagen), Naaml. der Doopsgez. Schrijv. en Schrift. Amst. 1745, bl. 70, 71; Tweej. Retzen rondom de Wereld (1720-1722) Dordr. 1728. Voorts Jöcher, Adelung, Kobus en de Rivecourt, Bibl. der Maats. van Ned. Lett. D. II. bl. 466, 469, D. III. bl. 620; Bibl. Krighout, p. 113, 268; Bibl. de Crane, p. 66; Naamr. van Abkoude; Naamr. van Arrenberg, bl. 376, 377; Nav. D. III. bl. 322, D. IV. bl. 268; Muller, Cat. van Portr.