Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 13

[Regnerus Neuhusius of Reinier Neuhaus]

NEUHUSIUS (Regnerus) of Reinier Neuhaus, zoon van den vorige, werd in 1608 te Leeuwarden geboren, waar hij onder Augustinus Haringius, Jan Backemude en zijn eigen vader de eerste gronden zijner taalkennis legde. Vervolgens studeerde hij te Franeker onder Rhala en Schotanus in de regtsgeleerdheid, en reisde later door Frankrijk in gezelschap van Theodorus Saecma, later doctor in de regten, secretaris te Leeuwarden en eindelijk raadsheer in het Provinciaal Hof van Friesland. In 1631 en 1632 was hij te Caen, ging van daar naar Saumur en had het plan Bordeaux en Valence in Dauphiné en vervolgens Spanje en Italië te bezoeken, doch hij keerde in 1632, schoon schoorvoetende, op bevel van zijn vader, terug, daar hij liever advocaat wilde zijn, dan het bestuur van de school te Harlingen, dat hem was opgedragen, op zich te nemen. Hij deed zulks echter, doch werd niet in Frankrijk, maar in zijn vaderland doctor in de beide regten. In 1638 werd hij rector te Alkmaar, welke waardigheid hij vele jaren bekleedde. Te vergeefs boden hem curatoren van Harderwijk en Franeker hem den leerstoel der welsprekendheid en geschiedenis aan, dewijl hij in Alkmaar zeer gezien was en daar een groot aantal bekwame leerlingen vormde. Bij zijn tijdgenooten was hij als Latijnsch dichter zeer in aanzien, doch het oordeel van het nageslacht over zijne poëzy is niet zoo gunstig. Hij is tweemaal gehuwd: 1 met Boethia Hoptilla, 2 met Odilia Neustadt, gelijk blijkt uit zijn Thalia Alcmariana, p. 419 sqq., p. 403 seqq en p. 230 seqq. Dit laatste huwelijk is door zijn ambtgenoot Janus Erasmus bezongen: (In auspic. Nuptias

clas., Doct. viri D.D.R.N.J.C. Gymn. Alem. Rect. et lect. ornat. Virg. Odiliae Neostadiae, celebratis prid. Cal. Martias M.D.C.L.V.) Foppens, Saxe en anderen willen dat hij in 1662 gestorven is; Paquot heeft reeds aangetoond dat deze opgave fautief is. Dat hij in 1663 nog leefde, blijkt o.a. uit de Dedicatio der Opera Posthuma J. Erasmii. Volgens de Wal was hij in 1679 nog in leven.

Hij schreef:

Poëmatum Juvenilium, Libr. II, Franek. 1634, Libri III, Amst. 1644, 24^o., Amst. 1644, 24^o. It. Libri II. Miscellanea Batavo-Frisica. Et Otia Academica, Tom II, Amst. 1669, 24^o.

Manuale Phitologicum, seu Analecta optimorum Authorum, in usum Scholarum Belgicarum, ex observatione R.N. Scholae Harling, Rectoris, Amst. 1636, 18^o.

Epistolarum familiarium lib. 1. Cui addita est Oratio inauguralis de recte informandâ Inventute, et Oratio triumphalis de liberatâ ab Hispanorum tyrannide Alcmariâ, Amst. 1639, Id. Centuriae Tres. Cnm Libbello Posthumo Poëmatum et Epist. cl. viri. L. Ed. Neuhusii, Patris, Amst. 1651, 24^o.

Tyrocinium Eloquentiae, sive habitae Alemariae orationes; cum Fasciculo Poëmatum et Epistolarum, Franeq. 1642, 24^o., Amst. 1648, 24^o. Ook onder dezen titel: R.N. Icti Suada Alcmariana continens Orationum centuriam, habitas in Gymnasio publico; novissima editio, auctior et emendatior, Ibid, 1656, pars alt. 1660, 24^o.

Comici enucleati, sive Electa Plautina, et Terentiana; cum veterum ac recentiorum notis, et indice Thesium Philologicarum in usum Juventutis, Amst. 1646.

Electa Senecana et Sallustiana, Amst. 24^o.

Synopsis Etymotogica, sive de originibus linguae Latinae libellus cui respondit Examen Philologicum proximè edendum. Accessit ejusdem Centuria Epigrammatum ad amicos, Amst. 1652, 16^o.

Epistolarum familiarium Centuriae quatuor, novae, (scalicet sexta, septima, octava et nona,) Amst. 1653, 24^o., 1678, 24^o.

Examen Philologicum, (sive Etymologiae Latinae juxta ordinem Alphabeti.) Accessit Erotematum libellus in Infantiam Imperii Romani sub septem regibus, Amst. 1654, 24^o.

In obitum Clar. et Doct. Viri Dr. Jani Erasmii L.A.M. Gymnasii Alcmariani Pro-Rectore, 1658.

Florilegium Philologicum; ect. noviss. auctior, Amst. 1658, 24^o.

Suadae Alcmarianae pars altera et novissima, continens Orationes quinquaginta, habitas in Auditorio publico Gymnasii Alcmariani, Amst. 1660. 24^o.

Apparatus Eloquentiae, sive Electa class. Authorum, Amst 1663, 24^o.

Thalia Alcmariana, sive Poematum posteriorum liber, Amst. 1658, 24^o., editio 2a auctior. Cum elogiis amicorum, Amst. 1661, 24^o. 1678, 24^o. ed. novissima libri tres.

Exercitatio Eloquentiae, sive Suada Alcmariana novissima, continens Orationes LXV. Cum faciculo Poëmatum, Amst. 1671, 24^o.

Auriacus, sive suada Alcmariana novissima, in quâ continentur

septennii proximi Bella Gallo-Belgica; cum Fasciculo Epigrammatum, Amst. 1679, 24^o.

Epistola ad Barlaeum in Collect. Meelii, Amst. 1701, p. 176.

Zie Poëmata Juven. ed. 1669. p. 41, 73, 85, 89, 146, 176, 188 209, 230, 261, 266-271, 285, 294, 342, 343, 376; Witten, Biogr. ad annum 1662; Vriemoet, Ath. Fris. p. 448; Philel. Timareti, Collect. Monum. p. 379-380; J. Erasmi, Opera Posth. in Dedic.; Saxe, Onom. Lit. T. IV. p. 507; Foppens, Bibl. Belg. T. II. p. 1060; Königii, Bibl. Vet. et Nova, voce; de Wal, de Clar. Fris. Jctis, p. 166, 439; Paquot, Mém. T. II. p. 45; Bouman, Ges. der Geld. Hoog. D. I. bl. 135; Morhof, Polyh. Litter. S. VII. C. 3, § 17; Borricius, de Poët. Lat. Diss. 5, § 183; Hoeufft, Parn. Lat. Belg. p. 169, 170; Peerlkamp, de Poëtis Neêrl. p. 603; Coupé, Soir. Litt. T. X. p. 261; Kobus en de Rivecourt, Woord. der Zamenl.; Boxhornii, Poëm. p. 70. Muller, Cat. van Portr. Boot, als boven, 24.