Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Tweede stuk

[Floris van Montmorency]

MONTMORENCY (Floris van), baron van Montigny, zoon van Joseph van Montigny, heer van Nivelles en van Anna van Egmond, broeder van Philips van Montmorency, graaf van Hoorne, werd in 1528 geboren. Kort nadat Philips II het bewind had aanvaard, werd hij tot stadhouder over Doornik en het Doorniksche gesteld, en in 1561 door de landvoogdes naar Spanje gezonden om den koning van den toestand des lands te onderrigten en geld te vragen, en kwam in het volgende jaar in 't vaderland terug, met moed van hoop en ijdele geloften. Ofschoon geen stellig deel nemende aan 't verbond der Edelen, werkte hij toch in den geest der bondgenooten door de inquisitie en de plakaten tegen te staan. Ook was hij vijand van Granvelle en men wil dat hij hem zwart zou gemaakt en verspreid hebhen dat de koning zich de Nederlandsche zaken weinig aantrok. In 1566 hield men hem voor den geschiksten man om met J. van Glimes, markgraaf van Bergen, den koning tot gematigder denkwijze te bewegen. Hij nam tegen zijn zin de reis aan, kwam na lang dralen in Spanje, werd minzaam ontvangen, doch met allerlei schoone beloften gepaaid en om den tuin geleid. Merkende dat zijn taal geen ingang vond, verzocht hij meermalen, schoon vruchteloos, naar Nederland te mogen wederkeeren. Naauwelijks was het berigt dat de graven van Egmond en Hoorn gevangen waren te madrid gekomen, of ook Montigny werd gevangen genomen en op het kasteel Segovia gezet. Onder voorwendsel dat hij wilde ontsnappen vervoerde men hem naar 't kasteel van Salamanca. Hier werden zijne gewone dienaren verwijderd en hem aangekondigd dat hij zich ter dood had te bereiden, doch hem niet medegedeeld welken dood hij te wachten had, ook werd het hem niet toegestaan zijn laatste wil te beschrijven, wijl zijne goederen waren verbeurd verklaard: alleen mogt hij den staat zijner schulden opgeven. In den nacht van 15 Oct. 1570 trad een beul, monnik en notaris zijnen kerker binnen, en na gebiecht te hebben sloeg de beul een touw om zijn hals en verworgde hem. Hierop stak men het lijk, om de sporen der verworging te bedekken, in een monnikspij en liet men de volgenden dag getuigen komen, die den Vlaamschen edelman erkenden en zijne identiteit bevestigden. Hem, die het vonnis had voltrokken en den notaris, die er bij tegenwoordig was geweest, werden op dood straf verboden het geheim te openbaren, terwijl de koning het gerucht liet verspreiden dat hij uit ver-

driet, wijl zijne plannen tot ontvlugten niet gelukten, was gestorven. Men hield Montigny voor een wijs en bekwaam man, doch weiflelende in zijne godsdienstige beginselen. Zijn lot en dood heeft den dichter Klyn aanleiding gegeven tot het schrijven van zijn treurspel Montigni.

Montigny was ridder van het gulden vlies, zijn afbeelding bestaat.

Zie Gysius, Ned. Ber.; E. Eremundus, Orig. et Histor. Belgic. Tumlt.; Hopperus, Rec. des troubles, Livr. I. Ch. I. p. 19, Livr. II. Ch. VII. p. 58, 62, 63, Livr. III. Ch. II. p. 76, Ch. III. p. 77, 78; Viglii Vita, N. LXXVIII p. 37; Burgundii, Hist. L. I. p. 53; Bor, Ned. Hist. B. II. bl. 44 (62), 45 (62), 77 (109), B. IV. bl. 120 (170); Hooft, Ned. Hist., B. III. bl. 80; van Meteren, Ned. Hist., B. II. bl. 38, B. III. bl. 53; Strada, de bello Belg., Dec. I. Lib. V. p. 262; Proces van Egmond, bl. 648; Cerisier, Tafereel der Algem. Geschied., D. III. bl. 168; Wagenaar, Vad. Hist., D. VI. bl. 42, 72, 121, 131, 155, 157, 161, 195, 196, 246; van Wijn, Bijv. en Nal. op D. VI. van Wagenaar, bl. 35, 266, 266, 267; van Mieris, Nederlandsche Vorsten; te Water, Verbond der Edelen, D. I. bl. 14, 117; Beaufort, Leven van Willem I, D. I., D. II.; Bilderdijk, Geschiedenis des Vaderlands, D. VI. bl. 28 v., 56, 81, 235, 240; van der Vijnckt, Nederl. ber.; Scheltema, Staatkundig Nederland; Schotel, Floris I en II van Pallant; van Vloten, De dood van Montigny, volgens de oorspronkelijke in Spanje gevonden papieren, in Vad. Lett., 1852, D. II. bl. 357; Dez., Montigny's leven en dood in Spanje, Amsterd. 1853; L.B. Gachard, La mort de Floris de Montmorency exécuté dans le Chateau de Simancas in Bull. Ac. R. Br. XIX. 3. p. 105; Over den dood van Montigny in Hist. Gen. Kron., 3 Jg., bl. 59; Groen van Prinsterer, Archives, T. I. p. 17, 35, 116, 139, 137, 173, 179, 279, 416, 426, 443, T. II. p. 359; Kunst- en Letterb. 1861, N^o. 13; Hoogstraten; Kok; Nieuwenhuis; Kobus en de Rivecourt.