Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Izaak le Long]

LONG (Izaak le), werd den 19den April 1683 geboren, woonde langen tijd te Amsterdam, doch zette zich omtrent 1744 te Nieuw Hanauw neder. Hij schreef in de voorrede van zijn Kort Historisch Verhaal van den eersten oorsprong der Nederlandschen Gereformeerden Kerken onder 't kruys,

aldaar opgesteld: ‘Mijne voorouders van beyde de zijden, zijn, ter saake van de Gereformeerde Relegie, en om vrijheit volgens derselver Belijdenisse te leven, uyt Vrankrijk en Vlaanderen geweeken, en hebben in Engelandt, te Frankfort, Frankendaal, Wesel, Hanauw enz. en alsoo in alle de van nieuws gestichte soo Walsche als Nederlandsche Gemeentens, als vreemdelingen verkeert; ook verscheydene mijner Bloedtvrienden de kerk en den Staat persoonlijke diensten bewesen. Ik selve hebbe, van der jeught af aan, mijne meeste jaeren in vreemdelingschap versleeten, en dese saaken zijn mij altoos soo gewichtig geweest, dat ik nooyt naar eene vaste besittinge op der aarden gewenscht hebbe en oock nog niet wensche.’ Hij woonde in 1760 te Franckfort a. Main, en gaf toen nog te Amsterdam bij Gerrit de Groot in 4^o. een boekje uit.

Le Long was een godvruchtig en werkzaam man, een der voornaamste bibliographen van zijn tijd en niet minder uitstekend geschiedschrijver, wiens uitgaaf van de Boekzaal des Bijbels en van het Historisch Verhaal der Gereformeerde kerken onder 't kruis nog in hooge achting zijn. Hij heeft ook verschil lende werken overgezet.

Hij had eene uitstekende bibliotheek, vooral zeer rijk in zeldzame nederduitsche godgeleerde werken, waarvoor hij meer dan 50 jaren verzameld had, die in 1744 (zonder zijn naam) te Amsterdam bij S. Schouten, in de Kalverstraat bij de St. Luciensteeg, voor spotprijzen verkocht is.

Het blijkt uit het hier onder genoemde werk van 's Gravezande, dat hij gehuwd is geweest, en dat eene dochter van hem gehuwd was met Joh. Christoph Busing, hoogleeraar te Bremen. Zijn portret vindt men voor de Boekzaal des Bijbels.

Hij schreef:

I. le Long, Spiegel-historiael of Rymspiegel van L. van Velthem, Amst. 1717. fol. Deze uitgaaf is, wat taal en spelling betreft, gebrekkig, waarom de heeren Clignett en Steenwinkel het voornemen gehad hebben, eene betere uitgaaf te leveren, 't geen echter geen plaats heeft gehad.

Beschr. der Reformatie van Amsterdam, Amst. 1729. fol.

Boekzaal des Nederduytschen Bijbels, Amst. 1732. 4^o.

Konst om geld te winnen, Amst. 8^o.

Oordeel des Allerhoogsten, over Daniel VII, Amst. 1731. 8^o.

Kort en net Verhaal van de tegenwoord. toestand en harde verdrukking der Christenen in 't aartsbisdom der Saltzburg, Amst. 1732. 8^o.

Gods wonderen met zijn volk, Amst. 1738. 8^o.; vervolg, Amst. 1738. 8^o.

Avonturen van de Roomsche Lieve Vrouw en St. Franciscus van Assisien, door Renauld, Amst. 1726. 8^o. m. pl.

Verklaringe der Hernhuttische Broeders, 4^o.

De Confirmatie Vraage voor de genen, die haar in de gemeente te Hernhulth ten Heilig Avondmaal begeven, met de noodige schriftuurplaatsen, zoo als dezelve in den jaare 1727 gebruikelijk zijn geweest en in den jaare 1738, Amst. 1749. 8^o.

Toetsteen van den koophandel, vertaald door I. le Long, Amst. 8^o.

Francfort en Wissel Responsa, zynde eene verzameling van Wissel gewysden, zedert 1634 tot 1748 voorgevallen en uytgesproken door de Hoogloffelijde Juristen Faculteit te Frankfort aan den Oder enz., uytgegeven door J.L. Uhl en vertaald door I. le L., Amst. 1750. 2 d. 8^o.

W. van Heyst, Het Boek der Tijden in 't kort, of Chronyk van de geheele Wereld, zedert de Schepping tot den jaare 1560, voornamentlyk behelzende 't geen er in de Nederlanden is voorgevallen, zedert dat dezelve zijn bekend geworden enz., nu in 't ligt gegeven door J. le L., Amst. 1753. 8^o.

Gods wonderen met zijn kerke, zynde een verhaal van de Gemeente te Herrnhuth, deszelfs eerste oorsprong, voortgang, wetten en godsdienst, zoo als die onder haar dagelijks wordt geoeffend, als ook de zonderlinge levenswijze onder malkanderen enz. benevens eene beschrijving en afbeelding van gemelde plaats, Amst. 2 d. 8^o.

Kort historisch verhaal van den eersten oorsprong der Ned. kerke onder 't kruys, beneffens alle derzelver Leer- en Dienstboeken, soo van de Nederduytsche als Fransche Gemeentens, en derselver veranderingen, tot en naar de Reformatie, Amst. 1751. 4^o.

Naleesingen en verbeeteringen op 't Hist. Verhaal der Gereformeerde Kerken onder 't kruys, 2 op: Boekzaal des Bijbels, 3 op: Reformatie van Amsterdam, 4 op: Velthems Spieghel Amst. 1760. 4^o. zeldzaam.

Zeer gewigtige getuigen der waarheit of Nieuwe Bewijzen van oude waarheden tegen 't Pausdom, uit het Pausdom zelve in alle eeuwen, Alkm. 1762. 8^o.

Register der Boeken, uitgetrokken in de Boekzaalen of twee maandelijke uittreksels, voorheenen gesticht in de jaaren 1692-1701 van de Heeren P. Rabus, W. Sewel en J. van Gaveren: en nu in orde gebracht: met een Aanwijzing, aan wie al deselve, 't samen 104 stuks, van tijt tot tijt zijn opgedragen, Amst. 1716.

Le Miroir de l'Espine, de Koophandel van Amsterdam door I. le Long, Amst. 1719. 2 d. 1749. 2 d. Rott. 1753. 2d. 8^o.

Het leven van den heldhaftigen Karel den XII, koning der Zweden, behelzende, behalve zijne wonderbare krijgs- en andere verrichtingen, desselfs vijfjarig verblijf in Turkije, zijne terugkomst, bijzondere levenswijze, en een naauwkeurig verhael van den geheelen Noordschen oorlog tot op de tegenwoordige

successie. Met authentieke stukken, Printverbeeldingen, Medailjes en eene naauwkeurige kaert zijner Majesteits Marschroutens voorzien, Amst. 1721. 6 d. 8^o.

Frederik Adolf Lampe de Verborgentheit van het Genade-Verbond, in de huishouding der Zaligheid en voornamelijk in de huishouding des Fuangeliums, ter eere van den Verbond Godt ende tot opbouwing van alle heilbegeerige zielen geopent, ait het Hoogd. door I. le Long, Amst. 1721, 4 d. 8^o.

Zie Foppens, Bibl. Belg. T. II. p. 669. 's Gravezande, Tweehonderdj. Ged. van het eerste Synode der Ned. Kerken gehouden te Wesel (Midd. 1769. 8^o) Bijv. en Verb. (achter de Eerverzen) Clignett en Steenwinkel. Maerl. Sp. Hist. voorr. bl. IX-XI; Jonckbloet, Spec. exhib. L. Velth. Chron. quodinser. Spec. hist. Lib. III. Introd. de Wind, Bibl. der Ned. Gesch. D. I. bl. 45, 46; Nav. D. IV. bl. 2, 339, D. V. bl. 135, D. VI. bl. 240; Boekz. der Gel. Wer. 1721. a. bl. 127-142, 205-218, 1722, b. bl. 793, 1763, a. bl. 168; Arrenberg, Naamr. van Boek. Muller, Cat. van Portr. Cat. Bibl. der Ned. Lett. D. III. bl. 28.