Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Gerardus Listrius]

LISTRIUS (Gerardus) of Gerard Lijster, omtrent het midden der vijftiende eeuw te Rhenen geboren, was een leerling van Alexander Hegius. Hij was in 1498 schoolvoogd te Zwolle, waar hij, behalve in de Grieksche en Latijnsche taal, ook onderwijs gaf in het Hebreeuwsch. In 1522 werd hij rector der Latijnsche scholen te Amersfoort. Hij is bekend als taalkundige, minder als geneesheer. Ook beoefende hij de Latijnsche poëzy, doch hij wordt als zoodanig niet geprezen. Als onderwijzer der jeugd had hij grootere verdiensten. Het was zijn toeleg om de nugae en geestelooze ballast, waarmede men, zoo hij zeide, in zijn tijd de jeugd onder het aanleeren der dialectica ellendig kwelde, te doen verdwijnen. In dien zin drukt hij zich uit in de voorrede van zijn Commentarius in dialecticam Petri Hispani (waarschijnlijk te Zwolle, 1520. 4^o.), ook afgedrukt in de Bibl. Univ. (1545) van zijnen tijdgenoot Conrad Gesner (ad voc.) Een uittreksel van zijne redevoering, tot lof der Fra-

terheeren te Zwolle, is uit Lindeborn, Hist. Episc. Dav. overgenomen door Delprat, in zijne Verhand. over de Broeders van G. Groete, bl. 73. Ook gewaagt deze van de beschuldiging, dat hij den dood van den verdienstelijken G. Murmellius, die, door een brand van alles wat hij had beroofd, zich in 1516 van Alkmaar, waar hij de school der broederschap bestuurd had, naar Deventer had terug begeven, uit afgunst door het toedienen van vergift zou hebben verhaast. Anderen spreken echter dit gerucht tegen, en willen dat hij aan een borstziekte is overleden. Luttel behaagde zijn Comment. in Desid. Erasmi Encomium Mariae, Col. et Basil, later Bas. 1676. 8^o. c. fig. J. Holstenii, aan Erasmus, omdat er zaken in voorkwamen, die hij liever nog wat bedekt zou gehouden hebben. Opmeer en Placcius meenden ten onregte, dat deze commentarius niet het werk van Listrius, maar van Erasmus zelven was. Ook is er eene korte beschrijving der provincie van Utrecht in Latijnsche verzen (Ultraj. regionis descriptio carmine heroïco et quorumdam Episcoporum Ultraj. laudes, Marp. 1542. 8^o.) van hem voorhanden, die ook in de Germanicarum Historiarum illustratione, Marp. 1542, achter Buchelius uitgave der Kronijk van Heda en in Tom. III, Delic. Poëtar. Belg. voorkomt. Zijn Carmen in adventum Philippi recens in Episcopum electi, vindt men in Delic. Poët. Belg. T. III. Voorts schreef hij:

Carmen Sapphicum, Elegias et Epodon in detestationem belli Davent. 1517.

De figuris et tropis Opusculum, Swollae ex off. Corueriana, 1520. 4^o.

De tropis et schematibus, Antv. 1524.

De Octo figuris constructionis, Antv. 1529 of 1531, 8^o.

Zijn sterfjaar is onbekend.

Zie Val. Andreas, Bibl. Belg. p. 276; Sweertii, Ath. Belg. p. 282; Gesneri, Bibl. T. I. p. 274; Foppens, Bibl. Belg. T. I. p. 70. Carl. Calcagninus, lib. VI. Epist. XXI. p. 85; Placcius, de Script. Pseud. p. 420; Gerdes, Flor. lib. rar. p. 255; Hamelmannus, Hist. Westph. p. 172, 187; Burman, Traj. erud. p. 191, 192; Suppl. au Dict. Hist. etc. de Moreri; Bayle, Dict. Hist. et Crit. T. II. p 387; Paquot, Mém. T. II. p. 45; Hoefft, Parn. Lat. Belg. p 10; Peerlkamp, de Poët. Neêrl. p. 28; Kok; van Heussen en van Rhijn, Kerk. Oudheidk. D. II. bl. 399; Delprat, Over de Broed. van G. Groete, bl. 72, 88; Kobus en de Rivecourt, o.h.w. Bibl. Hulthem, No. 12719, 12720, 12721, 29559 Nav. D. IV. bl. 94, 372, D. IV. Bijblad bl. LXI, CXXXIX.