Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 11

[Petrus Laan]

LAAN (Petrus) werd den 24sten December 1696 te Hoorn geboren. Zijn vader, Arnoldus Laan, was aldaar koopman en schepen. Zijne moeder heette Cornelia Hinlopen. Hij had 7 broeders en zusters, van welke Jelmerus, een jongeling van zeldzame geestengaven, door de O.I. Maatschappij naar Perzië gezonden, toen dit land door inwendigen tweedragt verscheurd werd, aldaar werd vermoord, Joannes, die Med. Dr. te Hoorn werd, en Elizabeth, die met Johannes Bennebroek huwde. Petrus ontving wel eene meer ontwikkelende opleiding, maar was toch oorspronkelijk voor den handel bestemd. Zijne ouders gaven aan zijne begeerte om predikant te worden toe, en zonden hem in 1713 naar de hoogeschool te Utrecht, waar hij de lessen van Petrus Burman, Adriaan Reland en Johannes Luyts, een ijverig voorstander der oudere philosophie, hoorde en onder den laatsten eene Dissertatio de Entis Alicubi verdedigde. In 1716 begaf hij zich naar de hoogeschool te Leiden, en legde zich op de Hebreeuwsche en Chaldeeuwsche talen en de Godgeleerdheid, onder Joh. à Marck, Joh. Wessels, en Tako Haio van den Honert toe. In 1720 werd hij te Hoorn tot kandidaat aangenomen, in 1722 predikant te Pijnakker, in 1723 te Vlaardingen, in 1725 te Groningen en in 1727 te Utrecht, terwijl de gemeente van Rotterdam, hem meermalen, maar te vergeefs, tot haren leeraar begeerde. Eindelijk benoemden hem in 1738 curatoren der Akademie te Franeker, op aanbeveling van den prins van Oranje, tot hoogleeraar in de godgeleerdheid, en den 20sten Februarij 1739 hield hij zijne intree-rede de prudentio Theologo observando. Laan was een voortreffelijk Voetiaansch godgeleerde, en ofschoon vredelievend in den omgang met zijnen milder denkenden ambtgenoot Venema, evenwel een ernstig voorstander van kerkelijke regtzinnigheid en van alle neologie afkeerig. Zulks bleek uit zijne Dissertatio de tolerantia civili ad Socianos non extendenda genuinis Mennonitis minime iniqua, Franeq. 1742, waartoe de zaak van den doopsgezinden predikant Stinstra, die hij ook in zijn Advys over het bekende werk van J. Stinstra

voor een Voetiaan, verklaarde aanleiding gaf. Ofschoon met ijver zijn ambt waarnemende, waren zijne ligchaamskrachten niet geëvenredigd aan den wil van zijnen geest. Hij werd den 4den April 1743 door den dood weggenomen, bij zijne vrouw, Christina Clara, dochter van Henricus Borrebach, Med. Dr. en Richardine van Zuilen, met welke hij in Januarij 1725 gehuwd was, twee kinderen, Henr. Arn. Laan, Jur. Doctor en Richardine, nalatende.

Hij schreef, behalve de gemelde schriften, van welke het Advys voorkomt in de op last der Staten van Friesland in 1742 te Leeuwarden in het licht verschenen verzameling van advyzen, nog twee akademische verhandelingen:

Ad titulum Psalmi XXX, Franeq. 1740.

De Lapidibus agri foedere jungendis, ad Lib. V:23a Ibid. 1741.

Voorts:

Eerste Beginselen der Woorden Gods over den Heidelbergschen Catechismus, Utrecht. 8^o.

Afscheids-Reede van Utrecht, over 1 Cor. XVI:22, 23, 24, Utr. 1738, 4^o.

Eerste Kerk-Reede te Franeker over Matth. XIII:44, Utr. 1739, 4^o.

Na zijn dood verschenen, door de zorg van Corn. van Velzen, predikant te Groningen:

Uitgezogte Leerredenen over plaatsen des O. en N. Testaments, Utr. 1746. 4^o.

Zie Petrus Conradi, Oratio funebris in memorium P. Laan, Franeq. 1743. 4^o.; Vriemoet, Athen. Fris. p. 835 seqq.; Miscell, Groning. T. III. p. 505; Ypey, Gesch. der Chr. Kerk in de XVIII^e eeuw, bl. 631, D. IX. bl. 154, 155; Glasius, Godgel. Ned. o.h.w.; Boekz. der Gel. Wereld, 1722. a. bl. 368, a. bl. 621, 1724. a. 755, b. 106, 235, 1725. a. bl. 367, 375, 618, 1727. a. bl. 245, 499, 1737, b. bl. 135, 487, 1738. a. bl. 331, 346, 1739. a. bl. 489, 1743. a. bl. 453; Maurik en Noordbeek, Naamr. van Godgel. Schrijv.; E.M. Oettinger, Bibliogr. Biographique, T. I. p. 913.