Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 10

[Albert Kyper]

KYPER (Albert) of Kuperus werd in den aanvang der XVII eeuw te Koningsbergen in Pruissen geboren, studeerde in de wijsbegeerte en verkreeg den graad van Meester in de vrije kunsten, vervolgens legde hij zich op de geneeskunst toe, werd, waarschijnlijk te Leiden, waar hij zich in 1642 ophield, med. doctor, en verkreeg den 18den van Herfstmaand 1643 eene magtiging tot het houden, op buitengewone dagen, van lessen over de geneeskunst en het voorzitten bij dissertatiën, de natuurkunde betreffende. Toen Frederik Hendrik in 1646 besloot te Breda eene Illustre-school te stichten, werd hij aan dezen, door David le Leu de Wilhem, raad van den prins, tot hoogleeraar in de geneeskunst aanbevolen. Hij hield als zoodanig den 19den September van dat jaar zijne intréerede, en verkreeg sedert den titel van eersten geneesheer (archiater) van het huis van Oranje-Nassau. In den jare 1648 werd hem de post van gewoon hoogleeraar der geneeskunde aan de Leidsche hoogeschool opgedragen, dien hij met lof waarnam, tot aan zijn overlijden op den 25sten van Herfstmaand in den jare 1655, toen hij de waardigheid van Rector Magnificus bekleedde. Hij was gehuwd met Catharina van Lyndershausen, bij wie hij o.a. eene dochter, Elisabeth, verwekte, die zich in een tweede huwelijk begaf met Sebastiaan Sckelkens, hoogleeraar in de regtsgeleerdheid te 's Hertogenbosch, en vervolgens te Franeker. Zijn portret is door J. Suyderhoef in plaat gebragt.

Hij schreef:

Disp. de igne elementari, 1634.

Disp. de Cometis, 1636.

Disp. de fulmine, quod a 1636 ........ turrim nitrariam aulicam Regiomonti percussit, 1637.

Medicinam rite discendi et discendi et exercendi Methodus. Lugd. Bat. Hier. de Vogel, 1642. 12^o.

Oratio inauguralis, in Inauguratio illustris Scholae ac illustris Collegii Auriaci, a celsissimo potentissimoque Arausio-

nensium Principe Frederico Henrico in Urbe Bredana erectorum cum Orationibus Solemnibus ipsâ Inaugurationis die et segq. aliquot habitis, Breda, Joannes à Waesberge, p. 127-150.

Institutiones Physicae, Lugd. Bat. Adriani a Wijngaerden, 1647. 12^o. Kijper had in dit werk het werk van V.F. Plempius, hoogleeraar te Leuven, getiteld Fundamenta Medicinae aangevallen. Een licentiaat aan die universiteit, met name Vermostius, schreef ter verdediging van den laatsten:

Breve Apologema adversus dicteria et ineptias cujusdam Kypourou. Kyper beantwoordde dit geschrift met Responsio ad Pseud Apologema, quod Vopiscus Fortunatus Plempius secundae editioni Fundamentorum suorum Medicinae subjungi curavit, bij zijne Institutiones Physicae gevoegd. Vermostius antwoordde hierop met:

Anthropologia corporis humani contentorum, et animae naturam et virtutes secundum circularem sanguinis motum explicans, Lugd. Bat. Adr. à Wijngaerden, 1647, 12^o. Ibid. Idem 1650. 4^o. Ibid 1660. 4^o.

Institutiones Medicinae ad hypothesin de circulari sanguinis motu compositae. Subjunguntur ejurdem Transsumpta Medica, quibus continentur Medicinae Fundamenta, Amst. Joh. Janssonius, 1654. 4^o.

Collegium Medicum, XXVI Disputationibus breviter, complectens quae ad Institutiones pertinent. Accedunt ejusdem Disputationes Physico-Medicae, Miscellaneae, atque Politicae de origine et jure Magistratûs, de jure belli et de foederibus, Lugd. Bat. Johan Meijer, 1655. 12^o.

Zie Merclini, Linden. renov. p. 20; Georgii Mattheae, Conspeetus Hist. Medicorum p. 502; Vriemoet, Ath. Fris. p. 350, 358, 381; Paquot, Mémoires, pour servir à l'Hist. Littér. des Pays-Bas, T. II. p. 73; Soermans, Akad. Reg. bl 56, 87, 97, 98, Toevoegselen, bl. 119, 120; Siegenbeek, Gesch. der Leidsche Hoogesch. D. I. bl. 155, 168, 174, D. II. bl. 130, 269; Kobus en de Rivecourt, Biogr. Handwoordenb., D. II. bl. 126; Poggendorff, Handwörterbuch zur Geschichte der exacten Wissenschaften op Kyper; Muller, Cat. van Portr.