[Bartel Jacobsz]
JACOBSZ (Bartel) of, zoo als men hem noemde, heer Bart, pastoor te Oostzaandam, verliet in 1565 de dienst van Rome, en werd een der eerste Hervormde predikers in de Zaanlanden. De eerste predikatie hield hij op de groote sluis te Zaandam, onder eenen verbazenden toevloed van menschen, zoo uit die streek, als van Amsterdam en elders. Bij Alva's komst werd hij gedwongen het vaderland te verlaten en naar Engeland de wijk te nemen. Toen echter Spanje's magt in het Noorderkwartier begon af te nemen, keerde hij naar zijn geboorteland terug, op nieuw op vele plaatsen zijne roeping volgende, totdat hij in 1578, tot predikant der banne Oostzaan aangenomen werd. Of hij als zoodanig overleed is evenmin als het jaar waarin dat geschied zou zijn bekend. Het berigt toch dat hij naar Beverwijk zou beroepen zijn, en aldaar in 1638 overleed, is reeds gedeeltelijk aangetoond onjuist te zijn, daar op de lijst der predikanten van laatstgemelde gemeente zijn naam niet voortkomt. Hij liet na twee zonen, Samuel Bartholdus, dien wij vroeger behandelden, en Hendrik Bartholdus, raad en burgermeester te Monnikkendam, ‘een man van groote voorzigtigheid.’
Zie J. Honig Jsz. Jr. Geschied. der Zaanl. bl. 88-96; met portret; dit Woordenb. D. II. bl 144.