Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[George Otto Heydenreich]

HEYDENREICH (George Otto) werd den 12 Maart 1818 te Antwerpen geboren. Hij vergezelde, bij het uitbarsten van den Belgischen opstand, zijne ouders, Willem Frederik Heydenreich, destijds onderdirecteur bij de stapel- en constructie-magazijnen in die vesting, later kolonel, kommanderende het tweede regiment vesting-

artillerie, en vrouwe Henrietta Jacoba van der Plaat, naar de noordelijke provinciën. Na bij den heer van Woelderen, rijksontvanger te Velp, bij Arnhem, zijne voorloopige wetenschappelijke opleiding te hebben genoten, werd hij den 1 September 1832, aan het daartoe gevorderd examen voldaan hebbende, aangesteld als vrijwilliger, dingende naar den rang van officier bij het eerste battaillon veldartillerie, destijds in garnizoen te Nijmegen. In April 1833 als zoodanig overgeplaatst bij het vierde battaillon artillerie-nationale-militie, voltooide hij aldaar zijne militaire opleiding onder den eersten luitenant, later kapitein-instructeur, Johan Valentin Bomberg. Opgeroepen om, den 19 April 1837, voor de commissie te 's Gravenhage, het voor de luitenants der artillerie vereischt examen af te leggen, voldeed hij daaraan, even als zijn te vroeg ontslapen vriend en studiekameraad Pieter Anthonij de Boer, op eene uitstekende wijze, zoodat de Boer, als de oudste in dienstjaren, de eerste, en Heydenreich de tweede van de vijf en twintig geëxamineerde aspiranten gerangschikt werd. Diensvolgens, den 16 December 1837, aangesteld als tweede luitenant bij het eerste battaillon veldartillerie, werd hij kort daarna ingedeeld bij de twaalfponder-batterij Nr. 11, en bleef daarbij tot die ingerukt en opgelegd werd.

Met de reorganisatie der artillerie, op den 1 April 1841, werd hij geplaatst bij eene vesting-kompagnie van het eerste regiment veld- en vesting-artillerie, en later daarvan overgeplaatst bij de elfde kompagnie van het tweede regiment van dat wapen, toen te Bergen-op-Zoom in bezetting, van waar hij, ten gevolge van garnizoens-verandering, later vertrok naar 's Hertogenbosch, en, eindelijk, naar Breda, waar zich allengs eene teringachtige ongesteldheid bij hem openbaarde, die, in het begin van 1852, met zooveel hevigheid toenam, dat men het raadzaam oordeelde hem met verlof naar de ouderlijke woning te Vlissingen te doen vertrekken, waar hij den 25 Junij dezes jaars voor het geweld der ziekte en bijkomend verval van krachten bezweek, in de armen zijner diep bedroefde ouders, wier eenige zoon hij was.

Heydenreich was reeds van zijne jeugd af zeer leergierig en werkzaam, en dat bleef hem tot zijne laatste levensdagen bij. Liever dan zich aan de gewone uitspanningen der jeugd over te geven, verkoos hij zich op eene leerzame en nuttige wijze van zijne dienstverpligtingen, die bij hem steeds op den voorgrond stonden, te verpoozen; zich met de aardrijkskunde, vooral die van ons vaderland, en met de statistiek der Nederlanden bezig te

houden, was zijne geliefkoosde uitspanning, en dat hij daar buitengewoon in ervaren was, mogt van der Aa ontelbare malen ondervinden: onderscheiden artikels toch van het Aardrijkskundig Woordenboek, vooral die betrekking hebben op de verdediging van ons land of op den loop der wateren, werden door hem opgesteld, of, nadat van der Aa ze had opgesteld, geheel omgewerkt; en alleen eene vergelijking van zijn door hem met kantteekeningen voorzien exemplaar van dat Woordenboek met het Aanhangsel op dat werk, zou genoeg zijn, om te doen zien, welk een aandeel hij vooral in de bewerking van dat Aanhangsel gehad heeft. Ook was geen moeite hem te groot, om zijne kennis te dien opzigte uit te breiden. Zoo had eene aanvraag om verlof alleen ten doel, om zich meer bijzonder met deze of gene provincie van ons vaderland bekend te maken, en bevond hij zich dan ter plaatse zijner bestemming, dan ontzag hij zich niet, om wandelingen van acht of tien uren daags te doen, ten einde alles met eigen oogen te zien en te onderzoeken. Misschien is hij alzoo wel het slagtoffer van zijne onbegrensde zucht voor de wetenschap geworden, door op zulke wandelingen verhit zijnde, en zich niet genoegzaam tegen spoedige verkoeling gewaarborgd hebbende, de kiem zijner ziekte op te doen. Ook de geschiedenis, vooral die van ons vaderland, beoefende hij met geestdrift. De wapenkunde van Nederland was mede voor hem eene geliefkoosde verpoozing: getuige daarvan eene aanzienlijke verzameling van door hem geteekende wapens, zoo van steden als van familiën, en eene door hem, zoo als opgegeven wordt, voltooide wapenleer (blason), welke, te oordeelen naar zijne bekwaamheid, die zoo vaak ook in dit vak gebleken is, zonder twijfel van groot nut voor de beoefenaren der wetenschap kan zijn. De keurige uitvoerigheid, waarmede hij sommige der bedoelde wapens in het net gebragt heeft, doen hem tevens als een zeer bekwaam teekenaar kennen. Wel verre van met deze kundigheden te pronken, zocht hij die vaak zelfs voor zijne naaste betrekkingen te verbergen; ongaarne toch zag hij, dat men inzage nam van hetgeen hij opgesteld of vervaardigd had. Het was dan ook niet dan met veel moeite, dat hij er toe kon worden overgehaald, om van der Aa de aanteekeningen, welke hij op het Aardrijkskundig Woordenboek gemaakt had, over te zenden.

Bij gezonde en heldere geestvermogens paarde Heydenreich een vast en regtschapen karakter, dat geen geveinsdheid kende, en niemand, van welken rang ook, wanneer hij hem als onopregt kende, of er iets op hem

te zeggen viel, blijken van achting kon geven, welke hij hem in zijn hart niet toedroeg. Vandaar dat zij, die hem niet goed kenden, vaak zijn omgang niet aangenaam, maar zelfs terugstootend vonden; doch zijne bekenden en kameraden, zoomede zijne meerderen, die zijne goede hoedanigheden op prijs wisten te stellen, achtten en beminden hem als een getrouw vriend en goed kameraad.

Zie Astrea Julij 1852.