Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 8. Eerste stuk

[Arent van Halmael]

HALMAEL (Arent van) Jr., zoon van Arent van Halmael, handelaar in effecten, en Sara Stadnitski, werd te Amsterdam den 17^den October 1788 geboren. Zorgvuldig opgevoed door zijne brave moeder, die daarin ondersteund werd door den beroemden kanselredenaar Martinus Stuart, met een aantal voorbereidende kundigheden voorzien, die hij aan zijne inwoning bij den geleerden IJsbrand van Hamelsveld te danken had, studeerde hij aan het athenaeum zijner geboortestad in de regtsgeleerdheid, en verkreeg hij den 20^sten Julij 1810 aan de Leidsche hoogeschool den graad van doctor in de regten, waarna hij zich te Amsterdam als advokaat nederzette on zich spoedig als een bekwaam regtsgeleerde deed kennen. Tijdens de inlijving van ons vaderland werd ook hij genoodzaakt de wapens op te vatten voor den Franschen alleenheerscher, en hij vertoefde geruimen tijd als garde d'honneur te Metz. Herwaarts teruggekeerd, verliet hij in 1815 de pleitzaal, om Bilderdijk's plaats als auditeur-militair te Amsterdam te bekleeden. Ruim een jaar had hij die betrekking vervuld, toen hij als zoodanig naar Friesland verplaatst werd, waaraan later de provinciën Groningen en Drenthe mede werden toegevoegd. Hij rigtte in 1819 te Leeuwarden het Taal- en Letterkundig Genootschap Constanter op, huwde er den 1^sten November 1820 met mejufvrouw Catharina Anna Ruitinga, werd in 1841 vereerd met de Orde van den Nederlandschen Leeuw, in 1828 benoemd tot lid van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, in 1839 tot correspondent der Tweede Klasse van het Koninklijk Nederlandsch Instituut en tot lid van het Provinciaal Utrechtsch Genootschap, en overleed er, zonder kinderen na te laten, den 29^sten September 1850.

Ziedaar de hoofdpunten uit het leven van eenen beroemden man, wiens verdiensten als dichter, als letterkundige en als beoefenaar der Friesche geschied- en oudheidkunde door eenen dankbaren vriend naar waarde geschetst zijn. Warm en gepast is de hulde aan van Halmael door Eekhoff toegebragt. Niet alleen heeft deze in een uitvoerig levensberigt, geplaatst in de Handelingen der Maatschappij van Nederlandsche Letterkunde te Leiden, de onmiskenbare talenten van zijnen beschermer en veeljarigen vriend naar waarheid doen kennen, maar hij werd er ook toe gedrongen om 's mans verdiensten, jegens de Friesche

geschiedenis en letterkunde, meer in het bijzonder in het licht te stellen, in eene vergadering van het Friesch genootschap, hetwelk van Halmael niet onder zijne leden tellen mogt. Beide stukken, door den druk bekend gemaakt, moeten in deszelfs geheel gelezen worden, om een juist denkbeeld te kunnen vormen van de grootheid eens mans, die èn als historicus èn als genealogist, niet alleen als dramatisch dichter, maar ook als tooneelkenner, de zeldzaamste gaven bezat, en wiens verdiensten als geleerde verhoogd werden door zijne deugden en beminnelijke hoedanigheden als mensch.

Naar die bronnen verwijzende, achten wij het ongepast verder over van Halmael uit te wijden. Door hier eene lijst te laten volgen van zijne vele en voortreffelijke werken, meenen wij reeds genoeg aan te toonen, wat hij voor de Nederlandsche letterkunde gewerkt en geschreven heeft:

De Echt (van den Kroonprins) door de Goden gesloten en gevierd, Amst. 1816. 8^o.

Gerard van Velzen, Treurspel, Amst. 1817. 8^o.

De Hekelaar, Blijspel, Amst. 1817. 8^o.

Antigone, Treurspel, Leeuw. 1820. 8^o.

Reinier en Willem van Oldenbarneveldt, Treurspel, Leeuw. 1828. 8^o.

Ats Bonninga, Treurspel, Leeuw. 1830. 8^o.

Adel en Ida, of de Bevrijding van Friesland, Treurspel Leeuw. 1831. 8^o.

Nieuwjaarwensch van Thomas-Vaêr enz. Leeuw. 1831. 8^o.

Ter Nagedachtenis van van Speyk, Leeuw. 1831. 8^o.

Peter de Groote, Treurspel, Leeuw. 1834. 8^o.

Dichtregelen ter feestviering van het 50jarig Bestaan van het Departement Leeuwarden, Leeuw. 1834. 8^o.

Mathilde en Struensee, Leeuw. 1837. 8^o.

Radboud de Tweede, Koning van Friesland, Leeuw. 1839. 8^o.

Bijdrage tot de Geschiedenis van het Tooneel, de Tooneelspeelkunst en de Tooneelspelen in Nederland, Leeuw. 1840. 8^o.

Frieslands Hulde aan Neêrlands Koning en Koningin, Leeuw. 1841.

De Schieringers en de Vetkoopers, Romantisch- Dramatische Tafereelen uit de Geschiedenis van Friesland, in de 15de eeuw, (proza en poëzij) Leeuw. 1841. 8^o.

(Met Jhr. de Haan Hettema) Stamboek van den Frieschen Adel, Leeuw. 1842-1846. fol. 2 deelen met 42 bladen of 252 gekleurde wapens.

(Met H. van Wijn en B.A. Plemper van Balen) Wetenswaardigheden uit de Geschiedenis van Noord-Holland, Hoorn, 1843. 8^o. met pl.

De Dwaling van den Dag, Blijspel, Leeuw. 1844 8^o.

Henri Picard, of: de Nederlandsche Zanger, te Parijs, Blijspel, Leeuw. 1846. 8^o.

Behalve deze afzonderlijk uitgegevene werken leverde van Halmael, de volgende bijdragen: 3 in het Friesch Jierboeckjen, 1 in het Jaarboekje voor de Katholyken in Friesland, 13 in den Friesche Volks-Almanak, 2 in de Vrije Fries, 3 in de Bijdragen tot de Boeken- en Menschenkennis van Schull en van der Hoop, 8 in den Nederlandsche Muzen-Almanak, 7 in den Almanak voor het Schoone en Goede, 1 in Robidé van der Aa's Hulde aan H.J. Groen, (Leeuw. 1825. 8^o.) en 1 in diens Oud-Nederlandsche Burgten en Kasteelen, 1 in het Magazijn van Nederlandsche Romans en verhalen, 27 in het Mengelwerk der Leeuwarder Courant. Voorts hielp hij mede vervaardigen den Catalogus der Bibliotheek van Mr. D.H. Beucker Andreae, leverde eene vertaling van Bowring's Iets over de Hollandsche Taal- en Letterkunde, in diens Brieven over Holland, Friesland en Groningen (Leeuw. 1829. 8^o.), en zette de verzen over, voorkomende in Steenbergen van Goor's vertaling van de Atheensche Brieven, Artemidorus in het Romeinsche Rijk enz. Een aantal zijner verzen en verhandelingen zijn ongedrukt gebleven.

Zie Eekhoff, Levensberigt van Mr. Arent van Halmael, Jr. in de Handel. der Jaarl. Algem. Vergader. van de Maatsch. van Nederl. Letterk. te Leid. 1851. bl. 31-45 van de Levensberigten; Dezelfde, Voorlezing over het leven van Mr. Arent van Halmael, Jr. en zijne verdiensten omtrent de Geschiedenis en Letterk. van Friesl. geplaatst in de Vrije Fries, D. VI. bl. 270-299; de Jong en Brinkman, Naaml. van Ned. Boek.; Eekhoff, Letterk. Nalatensch. van J. van Leeuwen (1857) bl. 69.