Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Jan van Gijsen]

GIJSEN (Jan van) werd den 29 Mei 1668 te Haarlem geboren. oefende te Amsterdam het beroep van wever uit, en beoefende de dichtkunst. Wij hebben echter in zijne gedichten niets gevonden dat hem regt geeft op den titel van dichter, nog minder op de lofspraak van Langendijk, die hem een ‘puikpoeët’ noemde. Meer verdiende hij dien van een ‘middelmatig straatpoeët’. Hij woonde te Amsterdam in de Eglantierstraat (zuidzijde bij de 3^de dwarsstraat), ten huize van Belleflam, den haarsnijder, en overleed den 29 Jan. 1722. Na zijn dood verscheen een Samenspraak gehouden in de andre wereld, tusschen Jan van Gijsen, en eenige and're versturve Poëeten en Lijkdigten op hem gemaakt, Amst. J. van Elsland vervaardigde De klaagende Mercuur over de Dood van den volgeestigen Dichter J.v.G. gecomponeerd door E. Waller.

Hij werd den 3 Februarij op het Karthuizers Kerkhof ter aarde besteld. Hij had tot vrouw Maria Kooning, geb. 10 Dec. 1669; welk huwelijk den 26 Aug. 1691 het aanzijn geschonken heeft aan Arend van Gijsen, van wien vermeld wordt dat hij in den echt getreden is met Margaretha van den Briel.

In later tijd vervaardigde men het volgende grafschrift op hem:

Zijn portret is door J. Folkema prachtig gegraveerd. Hij houdt, even als Vondel, eene rol in de hand, met het opschrift ‘Heldendicht’. De vier compartimenten zijn allegoriën, verklaard door de opschriften te zijn die van het Treurspel, Leerdicht, Kluchtspel en Minnedicht, onderaan pronkt een omlauwerd wapenschild en dit hoogdravend bijschrift van P. Langendijk:

Hij schreef:

Alle de Dichtwerken bestaande in desselfs Ernstige en Boertige heldendichten, Amst. 1707-1711 3 dn. 8^o.

Het leven van de hedendaagsche Mannen, Amst, 1711.

Het leven van de hedendaagsche Vrouwen, Ald. 1721 kl. 8^o.

Het leven van de hedendaagsche deftige Jeugt.

Wederlegging tegen het leven van de hedendaagsche deftige Jeugt. (Amst.) z.j.v. druk kl. 8^o.

De Leydsche Student in den rouw, over het agterblijven van J.v.G.'s. Amsterd. Merkuuren Amst. z.j.

De vermaaklyke Haarlemmer Hout, beplant met allerhande snakerijen, den 3de druk druk Amst. 1715 met houtsn.

Het vermaaklijk buitenleven, Ald. 1715 kl. 8^o.

't Zuur en zoet der Armoed, Ald. 1714 kl, 8^o.

Goeden tijd, Amst. 1711 kl. 8^o.

Het vrolijk gezelschap der negen Zang-godinnen V druk Ald. 1724 kl. 8^o.

Afgeperste wederlegging der Poëtenstrijd, (Ald.) z.j.v. dr. kl. 8^o.

Gestadige ongestadigheyd des Weerelds, Ald. 1715 kl. 8^o.

De betoverde Geldkist, klsp. Amst. 1712.

De Ossemarkt, of 't vervolg van de Varke markt, klsp., Ald. 1712 gr. 8^o.

De Varke markt, klsp. 4^de dr. Ald. 1717 gr. 8^o.

De Vreeden op haar Zeegen, en Mars' in een Rolwagen, toegepast op de Vreede met Spanjen en Nederland, geteekent tot Uyttregt den 26 Juni 1714, Ald. 1714 gr. 8^o.

Het Houwelijk van Jorden en Baafjen, of de bedrogen Konstverkooper; klsp. Ald. 1714 gr. 8^o.

Bruilofts Tafelspel tusschen Apollo, Merkuur, Venus en Pallas, ter Bruiloft van Jac. van Oosterwijk en Anna Bruin, vereen. in Amst. 13 May 1708 gr. 8^o.

Zaamenspraak tusschen de Hollandsche Maagd en de Vreede, over de tegenw. toestand van Zaken, Amst. 1713 gr. 8^o.

Alle de gedichten welke gediend hebben tot versieringe van

de Antwerpse Courant, zederd den 11 Junij tot den 10 Aug. 1706. - Het derde Deel van a.d.G. enz. zederd den 17 Sept. tot 8 Oct. 1706. - Het vijfde Deel, enz. zederd den 9 Nov. tot den 3 Dec. 1706. - Het zevende Deel, enz. zederd den 1 Jan. tot 1 Febr. 1707. - Het negende Deel, enz. zederd den 8 Maart tot den 12 April 1707. Amst. bij Corn. van Hoogenhuijzen, 4^o.

Ook gaf hij tusschen 1711 en 1722 bij Jacobus van Egmont te Amsterdam, in zijn tijd vermaard drukker van straadliedjes en der walgelijkste Janhagel lectuur in het licht de Amsterdamsche Merkurius in X deelen, behelzende al het courantennieuws en de achterstraats voorvallen in lam- en kreupelrijm.

Zie Witsen Geysbeek, Biogr. Antg. Crit. Woordenb. D. VI. bl. 449; volgg. Langendijk, Gedicht. D. II. bl. 57; J. van Elslands, Gezangen bl. 126; Arrenberg, Naamregister; Cat. der Bibl. van de Maats. v. Ned. Lelterk. D. I. bl. 247, 241, b. bl. 99, D. II. bl. 530; Naamrol van Tooneelsp. van J. van der Marck. N^o, 1039; Cat. van Voorst, D, II. bl. 78, D. II. bl) 72, 73; Muller, Cat. van Portrett. Navorscher.