Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 7

[Jacobus Gronovius]

GRONOVIUS (Jacobus), zoon van den voorgaande en van diens eerste vrouw Alida ten Nuyl, werd te Deventer den 20^sten October 1645 geboren en ontving in die stad het eerste onderwijs in de Latijnsche taal. Zijn vader te Leiden beroepen zijnde, zette hij aldaar zijne studiën voort en volgde het voetspoor van dien vader in de beoefening der regten en het lezen der Grieksche en Latijnsche schrijvers. In het jaar 1668 bezocht hij de hoogescholen te Oxford en Cambridge, maakte er kennis met Pocock, Pearson en Casaubonus, en keerde vervolgens naar Leiden terug. Twee jaren later bood

de stad Deventer hem den leerstoel van Hogersius aan, maar hij bedankte er voor, ofschoon laatstgenoemde, om hem te bewegen, aanbood zijnen post zoo lang te blijven waarnemen, totdat hij zijne reizen zou geëindigd hebben.

Zich vervolgens naar Frankrijk begevende, knoopte hij te Parijs vriendschap aan met Chapelain, d'Herbelot, Thevenot en andere vermaarde mannen; en voorzeker zou hij zich daar lang hebben opgehouden, ware het niet, dat de dood zijns vaders, in 1671, hem huiswaarts geroepen had. In het volgende jaar vertrok hij in het gevolg van den Heer Adriaan Paets, der Staten buitengewonen afgezant, naar Spanje, reisde van daar naar Italië en hield zich te Toskane op, waar de groote Cosmus de Medicis hem met veel eerbewijzingen ontving niet alleen, maar hem ook in 1674 als Hoogleeraar te Pisa aanstelde, om de plaats van den geleerden Chimentelli, Hoogleeraar in de regtsgeleerdheid, te vervullen. Twee jaren nam hij dat ambt waar, vertrok toen naar Venetië en Padua, en keerde over Duitschland naar Nederland terug, met oogmerk om, ruim met middelen gezegend, zijn leven in geletterde rust door brengen. Hij liet zich echter door de Curatoren der Leidsche Hoogeschool in 1679 overhalen den post van Hoogleeraar in de Grieksche taal en historien aan te nemen, waarbij hem in 1692, met aanzienlijke verhooging zijner jaarwedde, tevens het onderwijs in de welsprekendheid werd opgedragen. Tien jaren later werd hij ook met den titel van aardrijksbeschrijver (geographus) der Universiteit vereerd. In alles toonde hij zich een hoogst bekwaam en geleerd man te zijn, die een waar sieraad der Leidsche Hoogeschool mag genoemd worden, voor welke instelling hij veel liefde toonde te bezitten, daar noch eene aanbieding van de academie te Padua, noch eene van Frederik, Hertog van Sleeswijk om naar Kiel in Holstein te komen, noch eindelijk eene uitnoodiging van de republiek van Venetië, hoe aannemelijk ook gemaakt, hem kon doen besluiten zijn geliefd Leiden te verlaten. Hij bleef er dan ook, met grooten roem, werkzaam tot aan zijnen dood, die den 21^sten October (volgens anderen den 12^den of den 15^den van die maand) 1716 plaats had, nadat hij eene maand te voren eene geliefde dochter door den dood verloren had, welk verlies hij zich zeer had aangetrokken. Hij was gehuwd in Mei 1680 met Anna van Vredenburch, bij wie hij twee zonen naliet, die beide volgen. Zijne afbeelding ziet het licht.

Ofschoon Gronovius zich door zijne geschriften en lessen een grooten naam gemaakt heeft en de hem door mannen als Graevius en anderen toegezwaaide lof ten volle verdiende, evenaarde hij nogtans zijnen vader niet. En, was deze om zijne beminnelijke zedigheid en gematigdheid algemeen geacht, de zoon daarentegen haalde zich door bitterheid en scherpheid in zijne geschriften veler vijandschap op den hals. Zij zijn getiteld:

Aurelii Theodosii Macrobii Opera, cum notis Is. Pontani, J. Meursii, Jac. Gronovii, Lugd. Bat. 1670. 8^o. 2 vol.; Londin. 1694. 8^o.

Polybii Lycortae F. Megalopolitani Historiarum libri qui supersunt, graece et latine, interprete Isaaco Casaubono Jacobus Gronovius recensuit, ac suas et Variorum notas adjecit, Amst. 1670. 8^o. 5 vol.; Lipsiae 1764 8^o. 3 vol.

C.C. Taciti Opera quae extant cum variorum commentariis ex recensione et cum notis J. Gronovii curante Abr. Gronovio, 2 tom. Amst. 1672. 8^o. 2 tom.; ibid. 1685. 8^o. 2 tom.; et Traj. 1721. 4^o.

Supplementum lacunarum in Aenea Tacito, Dione Cassio et Arriano, Lugd. Bat. 1675. 8^o.

Dissertationes Epistolicae, Amst. 1678. 8^o.

Epistolae ad T. Livii loca geographica, Amst. 1678. 8^o.

Fragmentum Stephani Byzantini Grammatici, de Dodone, cum triplici nupera Latina versione et academicis exercitationibus J. Gronovii, Lugd. Bat. 1681. 4^o.

Henrici Valesii notae et animadversiones in Harpoerationem, et Philippi Maussaci notas, Lugd. Bat. 1682. 4^o.

Exercitationes academicae de pernicie et casu Judae proditoris, Lugd. Bat. 1683. 4^o.; ibid. 1702. 4^o.

Castigationes ad Paraphrasin Graecam Enchiridii Epicteti, ex codice Mediceo, Delph. 1683. 8^o.

Dissertatio de origine Romuli, Lugd. Bat. 1684. 8^o.

Gemmae et sculpturae antiquae, depictae a Leonardo Augustino Senensi, addita earum enarratione, in Latinum versa a J. Gronovio, Amst. 1684. 4^o. Franeq. 1699.

Pomponii Melae libri III de situ orbis, recensiti et notis illustrati, Lugd. Bat. 1685. 8^o.

Responsio ad cavillationes Raphaëlis Fabretta, Lugd. Bat. 1685. 8^o.

Epistola ad J.G. Graevium de Pallacopa, ubi descriptio ejus, ab Arriano facta, liberatur ab. Is. Vossii frustrationibus, Lugd. Bat. 1686. 8^o.

Notae ad Lucianum, Amst. (1686) 8^o. 2 vol.

Epistola de argutiolis Isaci Vossii, 1687. 8^o.

Variae Lectiones et notae in Stephanum Byzantinum de Urbibus, Lugd. Bat. 1688. fol.

Cebetis Thebani tabulae Graece et Latine, cum notis et emendationibus, Amst. 1689. 8^o.

Oratio de incrementis urbis Lugduni et appellatione ejusdem, Lugd. Bat. 1689. fol.; ibid. 1696. fol.

Memoria Natalis XXXIX Serenissimi Regis Wilhelmi, quem primum in Regia purpura vidit celebravitque, Lugd. Bat. 1689. fol.

Oratio de expeditione Hibernica, Lugd. Bat. 1690. fol.

Felix adventus in Bataviam Wilhelmi Britanniarum Regis etc. Lugd. Bat. 1691. fol.

Panegyricum serenitati Hiemis et conventui Potentissimorum ac Celsissimorum Principum Hagae-Comitis celebrato dicatum, et ex auctoritate Illustrissimorum Curatorum et Consulum scriptum ab Jac. Gronovio, Lugd. Bat. 1692. fol.

M. Tullii Ciceronis Opera, quae exstant, cum integris notis Jani Gruteri, ex recensione J. Gronovii, adjectis ejusdem notis, Lugd. Bat. 1692. 4^o: 4 vol.

Ammiani Marcellini quae supersunt, ex emendatione et cum notis Fred. Lindenbrogii et Henr. Hadrianique Valesiorum, recognita et notis illustrata ab. Jac. Gronovio, Lugd. Bat. 1693. fol. et. 4^o; Lipsiae 1773. 8^o.

De Icuncula Smetiana quam Harpocratem indigitarunt, Lugd. Bat. 1693. 4^o.

Geographia Antiqua, hoc est, Scylacis Periplus Maris Mediterranei, Anonymi Periplus Maeotidis Paludis et Ponti Euxini; Agathemeri Hypotosis Geographiae. Omnia Graeco-Latina. Anonymi Expositio totius mundi Latina. Cum notis Is. Vossii, Iac. Palmerii, Samuelis Tennulli: edente J. Gronovio, cujus accedunt emendationes, Lugd. Bat. 1694. 4^o.

Memoria Cossoniana hoc est D. Cossonii vita. Accedunt Monumentum Ancyranum aliaeque Inscriptiones Graec. et Latin. cum notis, Lugd. Bat. 1695. 4^o.

Abrahami Gorlaei Dactyliotheca, cum explicationibus Gronovii, Lugd. Bat. 1695. 4^o.

Harpocrationis de Vocibus liber, cum notis et observationibus. Subjuncta diatribe H. Stephani ad locos Isocrateos, Lugd. Bat. 1696. 4^o.

J. Rycquius de Capitolio Romano, cum notis Gronovii, Lugd. Bat. 1696. 8.

Q. Curtius, cum Gronovii et variorum notis, Amst. 1696. 8^o.

Ad Dominum Jacobem Baronem de Wassenaar et Duyvenvoorde etc. Allocutio de duobus in Duyvenvoordense praetorium receptis lapidibus, Lugd. Bat. 1696. 4^o; ibid. 1703. 4^o.

Valerii Harpocrationis de Vocibus liber graece, cum notis et observationibus Jacobi Gronovii, Lugd. Bat. 1696. 4^o.

Thesaurus Graecarum Antiquitatum, Lngd Bat. 1697-1702. fol. c. fig. 13 vol.

Manethoni Egyptii Apostelesmaticorum Libri VI; nunc primum e bibliotheca Medicea eruti cura J. Gronovii, qui etiam Latine vertit ac notis adjecit, Lugd. Bat. 1698. 4^o.

Suetonius, a Salmasio recensitus, cum emendationibus Gronovii, Lugd. Bat. 1698. 12^o.

Appendix ad Geographiam Antiquam, qua continetur Examen Dissertationis Dodwellianae de Scylacis aetate, et excerptum ex Ephoero, antiquo Historiarum Scriptore, Lugd. Bat. 1699. 4^o.

Pietas ultima Academiae Lugduno-Batavae, circa Wilhelmum III, Bataviae Gubernatorem, Lugd. Bat. 1702. fol.

Notitia et illustratio dissertationis nuperae de morte Judae etc. Lugd. Bat. 1703. 4^o.

Phaedri Fabulae, cum J. Fr. Gronovii et J. Gronovii notis, et Nicolai Dispontini collectaneis, Lugd. Bat. 1703. 8^o.

Arriani Expeditio Alexandri libri VII, et historia Indica, qraece, cum Bonav. Vulcanii interpretatione latina, opera Jac. Gronovii, Lugd. Bat. 1704. fol.

M. Minucii Felicis Octavius, cum notis variorum ex recensione Jacobi Gronovii, Lugd. Bat. 1709. 8^o.

Infamia emendationum in Menandri Reliquias, nupere editarum, Lugd. Bat. 1710. 12^o.

Decreta Romana et Asiatica pro Judaeis ad cultum divinum per Asiae Minoris urbes secure obeundum, a Josepho collecta in libr. XIV Archaeologiae, sed male interversa et punctata in publicam lucem restituta. Accedunt Suidae aliquot loca, a viliis purgata a J. Gronovio, Lugd. Bat. 1712. 8^o.

Ludibria malevola Clerici, vel proscriptio pravae mercis ac mentis pravissimae, quam exponit in Minucio Felice Joan. Clericus, Tom. XXIV Bibliothecae Selectae, Lugd. Bat. 1712. 8^o.

Recensio brevis Mutilationum, quas patitur Suidas in editione nupera Cantabrigiae anni 1705, ubi varia ejus Auctoris loca, perperam intellecta, illustrantur, emendantur et supplentur, Lugd. Bat. 1713. 8^o.

Severi Sancti, id est, Endeleichii Rhetoris de Mortibus Boum Carmen, ab Elia Veneto et Petro Pithoeo servatum, cum notis Joh. Weitzii et Wolfgangi Seberi, Lugd. Bat. 1715. 8^o.

Herodoti Halicarnassii Historiarum libri IX, Graece et Latine, cum interpretatione Laurentii Vallae, ex Codice Mediceo, cum notis J. Gronovii Lugd. Bat. 1715. fol.

Catalogus librorum tam impressorum quam manuscriptorum Bibliothecae Publicae Universitatis Lugduno-Batavae. Cura et opera Wolferdi Senguerdii, Jacobi Gronovii et Joannis Heyman, Lugd. Bat. 1716. fol.

Gronovius vervaardigde korte aanteekeningen van zijn verblijf in 1671 tot 1674 in Engeland, Frankrijk, Spanje en Italie, die nog te Leiden voorhanden zijn.

Zie Boekz. der gel. wereld, 1716. b. bl. 543-547; Pars, Naamrol, bl. 5, 166, 330, 407, 408, 438, 447; Hoogstraten, Woordenb.; Luïscius, Woordenb.; Saxe, Onom. lit. T. V. p. 178, 184, 613; Kok, Vaderl. Woordenb.; Siegenbeek, Geschied. der Leidsche Hoogesch. D. I. bl. 232, 239, 250, 254, 256, 241, 302, Toev. en Bijl. bl. 153, 154; van Kampen, Geschied. der Lett. en Wetensch. in Ned. D. I. bl. 408, 409, 415, D. II. bl. 42; Collot d' Escury, Holl. roem. D. IV. Aant. bl. 183; Muller; Cat. van Portrett.; Handel. der Jaarl. Verg. van de Maatsch. der Ned. Letterk. te Leid. 1857. bl. 62, 1858, bl. 71; Cat. des livres de la Biblioth. de M.P.A. Bolongaro-Crevenna, N^o. 405, 3019, 5225, 5226, 6054, 6055, 6086, 6118, 6119, 6345, 6346, 6630, 7199, en andere boeken-catalogi.